Николай Чергинец - Вам - заданне

Уладзімір Славін

Атрад атрымаў новае заданне. Уначы трэба было ўварвацца ў невялікае мястэчка, размешчанае ў сарака кіламетрах ад Мінска, знішчыць нямецкі гарнізон, захапіць здраднікаў Радзімы. Гэта былі паліцаі і старасты, якія беглі з вызваленых партызанамі вёсак і схаваліся пад крыло сваіх гаспадароў. Стала вядома, што нямецкае камандаванне мае намер блакіраваць мясцовыя лясы і знішчыць партызан. Вось тут і адводзілася галоўная роля здраднікам Радзімы як праваднікам. Яны добра ведалі навакольную мясцовасць.

Камандзір атрада даручыў Валенту і Славіну пад выглядам сялян паехаць у мястэчка і выведаць, як размясціліся карнікі.

Разведчыкам далі падводу, запрэжаную заезджанай кабылай. Яны паклалі ў воз саломы, сена, паставілі пару збаноў малака, кошык яек і крануліся ў дарогу.

Дзед Міхась кіраваў канём, а Славін, уладкаваўшыся за яго спінай, уважліва глядзеў па баках.

Гітлераўцы абнеслі ўсё мястэчка калючым дротам, дзе-нідзе замініравалі падыходы. Немцаў тут было нямала, выставілі пікеты. І хоць вакол быў лес, яны адчувалі сябе даволі ўпэўнена.

Валента і Славін заязджалі ў мястэчка з боку Валожына.

Нямецкія вартавыя перад шлагбаўмам агледзелі воз, жэстам дазволілі праезд.

Уладзімір заўважыў недалёка ад шлагбаўма кулямёт, далей на вуліцы стаяў бронетранспарцёр. Калі воз, падскокваючы на камянях маставой, заехаў у цэнтр мястэчка, разведчыкі ўбачылі казарму. У ёй, відавочна, знаходзіліся асноўныя сілы немцаў. Казарма таксама была абнесена калючым дротам, уздоўж агароджы хадзілі два аўтаматчыкі. Пад’язджаючы да плошчы, дзе звычайна збіраўся кірмаш, партызаны заўважылі ствалы дзвюх зенітак, якія тырчаць з-пад даху. Іх, па ўсёй верагоднасці, прывезлі сюды нядаўна, таму што артылерысты размясціліся ў армейскіх палатках.

Прабылі ў мястэчку дзед Валента і Славін гадзіны дзве. Выязджалі праз прапускны пункт па дарозе ў бок Мінска. Кіламетры тры яны ехалі па шашы. А потым, выкарыстаўшы момант, калі шаша апусцела, звярнулі на ледзь прыкметную лясную дарожку. Дзед Валента добра ведаў мясцовыя лясы, спрытна кіраваў канём і нейкім цудам умудрыўся выехаць прама да часовай стаянкі атрада.

Глазкоў адразу ж запрасіў разведчыкаў да сябе ў шалаш. Тут жа быў начальнік штаба. Ён разгарнуў карту і схему мястэчка. Валента і Славін, дапаўняючы адзін аднаго, падрабязна расказалі аб усім, што ім удалося выведаць.

Начальнік штаба старанна наносіў на схему, дзе знаходзяцца кулямёты, гарматы, казарма, пасты праціўніка.

Уначы атрад накіраваўся да мястэчка. Ішлі асцярожна. К тром гадзінам выбраліся на шашу, што была ў кіламетры ад гарнізона. Тут пакінулі заслон з адзінай у атрадзе гарматай, якую разгарнулі ў бок Мінска, каб затрымаць варожае падмацаванне, калі з’явіцца адтуль. Асноўныя сілы атрада рушылі да мястэчка. Але не ведалі партызаны, што праз тры гадзіны пасля таго, як з мястэчка выехалі дзед Валента і Славін, туды прыбылі дзве аўтамашыны з гітлераўцамі. Яны размясціліся ў хатах. Фашысты рыхтаваліся ранкам пачаць карную аперацыю ў бліжэйшых вёсках.

Партызанскі атрад, разбіты на некалькі груп, павінен быў пракрасціся ў мястэчка з розных кірункаў. Адным групам даручалася блакіраваць казарму ворага, другім — знішчыць яго тэхніку, трэцім — захапіць здраднікаў і нямецкіх афіцэраў.

Відавочна, даволі працяглы спакой, у якім знаходзіліся акупанты, падтупіў іх пільнасць, і партызанам удалося зняць пасты і ўвайсці ў мястэчка непрыкметна.

Вось і казарма. Зняць вартавых бясшумна не атрымалася. Адзін з іх паспеў стрэліць ва ўпор у партызана, які падбег да яго. Глазкоў чаргой скасіў вартавога, і партызаны кінуліся да казармы. У вокны паляцелі гранаты. Усё адбылося так хутка, што фашысты, якія спалі, не паспелі выскачыць з памяшкання.

Справіліся партызаны з гітлераўцамі і там, дзе стаялі нямецкія зенітныя гарматы. Але тут здарылася неспадзяванае. Стральба спудзіла немцаў, якія прыехалі ў мястэчка напярэдадні, і яны адкрылі па партызанах моцны агонь з вокнаў і гарышчаў хат.

Група, у якой быў і Славін, прарвалася да цэнтральнай плошчы, дзе знаходзілася некалькі грузавікоў. Паўдзясятка гранат, кінутых у іх, і некалькі кароткіх аўтаматных чэрг па бензабаках зрабілі сваю справу: машыны загарэліся. Аднак партызаны, апынуўшыся на адкрытым месцы, трапілі пад моцны агонь гітлераўцаў, што заселі ў хатах. З’явіліся забітыя. Трэба было ў што б там ні стала выбіць фрыцаў з крайняй хаты.

Немцы, якія знаходзіліся ў ёй, трымалі пад прыцэльным агнём усю невялікую плошчу. Камандзір групы Панчанкаў падпоўз да Славіна і Крайнюка, якія ляжалі недалёка адзін ад аднаго:

— Хлопцы, паспрабуйце дабрацца да хаты з боку агарода!

Славін кінуўся да плота і адным махам пераскочыў яго. Затым агародамі дабраўся да хлява, які стаіць недалёка ад хаты і ў ім фашысты занялі кругавую абарону. У акне, што выходзіла ў двор, можна было заўважыць чалавечыя постаці. Адзін гітлеравец выбіў з рамы шкло і прасунуў вонкі ствол вінтоўкі.

Разважаючы, як хутчэй выбіць ворага з хаты, Уладзімір вызірнуў з-за хлява, і тут жа ў тоўстае бервяно ўпілася куля. «Дакладна б’е, чорт!» — падумаў ён і кінуўся ў другі вугал, каб паспрабаваць з таго боку наблізіцца да хаты. У гэты момант прыбег Крайнюк.

— Чаго ты тут затрымаўся?! — злосна крыкнуў ён. — Не бачыш, як нашых паліваюць! А ты скачаш каля сценкі!

— Якія скокі? — пакрыўдзіўся Славін. — Яны кругавую занялі. Падыходы з гэтага боку таксама пад прыцэлам трымаюць.

— З чаго смаляць? — трохі астыўшы, спытаў Крайнюк.

— З вінтоўкі, праз акно. Высунуў я было галаву, дык ледзь без яе не застаўся.

Антон прылёг на зямлю, асцярожна вызірнуў з-за вугла. Яго не заўважылі. Аднак было зразумела, што бегчы ад хлява да хаты — значыць патрапіць пад кулю. Крайнюк павярнуўся да Славіна:

— Надзень на аўтамат пілотку. Падражні. А я паспрабую дастаць яго з гарышча, толькі дапамажы мне.

Славін упёрся рукамі ў бярвеністую сцяну, ледзь прысеў, падставіў Антону спіну. Той спрытна дабраўся да невялікага акенца, ледзь праціснуўся праз яго і схаваўся на гарышчы. Славін надзеў на ствол аўтамата пілотку і вярнуўся да вугла, з-за якога выглядаў. Ён трохі вычакаў, пакуль Крайнюк паспее прайсці да процілеглага канца хлява, і хацеў высунуць пілотку, але раптам хутчэй адчуў, чым пачуў, ззаду нейкі рух і рэзка абярнуўся. Да яго спяшалася старая.

— Сынок! Асцярожна! Там немцы.

— Гэта я паспеў ужо заўважыць, — усміхнуўся Славін. — Вы лепш скажыце, хто тут гаспадар хаты.

— Я — гаспадыня, галубок. Толькі сцеражыся — застрэляць.

— Акрамя немцаў, яшчэ хто-небудзь ёсць там?

— Адны яны там, адны. Ды паліцаі яшчэ. Мяне і дачку выгналі ўчора. У хлеў перабраліся.