Валерый Гапееў - Неадпраўленая аповесць

Тады ад раніцы пачаўся нудны дробны дождж. Была субота, і Віктар вырашыў увесь дзень правесці за камп’ютарам. Гадзіны чатыры ён працаваў без стомы, потым на паўгадзіны дазволіў сабе перапынак.

Вярнуўся і ўжо зусім не здзівіўся, а толькі журботна ўсміхнуўся, калі ўбачыў, што яму зноў прыйшоў ліст ад яго самога. ^

Але гэтым разам у лісце было адно слова: РУДДЎ!

Віктар панікліва глядзеў на гэтыя дзіўныя літары. Спачатку клавіятура. Цяпер лісты. Ён кінуў погляд на клавішы, і тут яго як абліло варам. РУДДЎ! — гэта ж. гэта ж HELLO пры англійскай раскладцы.

У Віктара была добрая памяць на літары, лічбы і значкі. Ён успомніў адразу той апошні доўгі радок з паўтараемых літар — ФГВКУН.

Хутка набраў гэтыя літары пры англійскай раскладцы. AUDREY.

Одры .Одры. Одры!

...Праграмісты не вераць у цуды — яны вераць у лічбы і знакі.

І Віктар быў упэўнены, што цудаў не было. Гэтыя літары спачатку, па адной у радок, потым спроба напісаць «Одры», потым лісты самому сабе з’яўляліся заўсёды тады, калі ён адкрываў сваю аповесць пра Одры.

Разгадка простая. Той самы ком глыбокага жаху вылез з падсвядомасці і сфарміраваўся ў простую і зразумелую думку: Віктар вар’яцее. Нічога дзіўнага: у асяроддзі праграмістаў гэта не такая ўжо і рэдкая з’ява.

Гэта ён сам тупа ціснуў на клавішы, гэта ён сам спрабаваў пісаць імя «Одры» такім, якім яно было на англійскай мове пры беларускай раскладцы. Гэта ён сам сабе пісаў лісты.

Ён гэтага не памятае і не можа памятаць. Правалы ў памяці пакуль кароткачасовыя, але відаць жа, што справа пагаршаецца. Аднойчы ён не вернецца ў рэчаіснасць. Значыць. Значыць, вырашыў Віктар, яму трэба сыходзіць адгэтуль у сваім розуме. Але спачатку дапісаць аповесць.

Тры дні вялікую частку часу ён прысвячаў аповесці. Дзіўна, але цяпер, калі ён высветліў для сябе сапраўдную прычыну з’яўлення радкоў і лістоў, тыя больш не ўзнікалі і не прыходзілі.

І толькі калі ён паставіў апошнюю кропку, збегаў у бар за куфлем піва, каб адзначыць гэтую справу, вярнуўся і тады пабачыў пасля той кропкі: «Ш ДШЛУ» — «I LIKE». «Мне падабаецца».

«Мне таксама, падабаецца, дружа», — падміргнуў Віктар самому сабе, дакладней той сваёй частцы, якая была па той бок свядомасці. Ён ужо вызначыў тэрмін: тыдзень. За гэты тыдзень ён паспее паправіць аповесць і адправіць яе. А потым. потым ён сустрэнецца з самім сабой у іншым месцы.

Ён прыйшоў да мяне і сказаў, што ён хоча купіць вінтоўку. Нічога звышнатуральнага ў яго жаданні не было: амаль ва ўсіх нас тут ёсць зброя: з дубовага лесу часта ў вёску прыходзяць дзікі, за імі і ваўкі наведваюцца. Ды і ад двухногіх ваўкоў іншым разам не замінае мець добры карабін. Я заехаў за Віктарам бліжэй да поўдня, ён падсыпаў корму сваёй сойцы, пакапаўся яшчэ ў камп’ютары:

— Ёй сумна будзе, уключу падборку фільмаў, хай чуюцца галасы ў хаце.

Я не здзівіўся, калі пачуў першыя акорды з «Рымскіх вакацый», бо ведаў, што ў Віктара ў фільматэцы і не было іншых фільмаў, акрамя як з Одры Хэпбёрн.

— Ты ведаеш, птушка, — расказваў Віктар у машыне. — А глядзі ж ты, калі стаўлю гэты фільм, заўважыў: сядзіць увесь час, не зварухнецца і глядзіць! От сапраўды — сочыць за экранам!

— А чаго тут дзівіцца, — паціснуў я плячыма. — Мы гэты фільм колькі разоў на паляне глядзелі? Запомніла. Яны ж там збіраюцца, сойкі. Мяркую, фільм нейкім чынам нагадвае ёй аб тым часе, калі яна лётала.

— Яна ўжо можа лётаць, — сказаў Віктар. — Узлятае да мяне на плячо, трэцца дзюбай, як котка. Часам мне здаецца, што яна вось-вось загаворыць — такі асэнсаваны ў яе позірк. Праз тыдзень. я яе адпушчу ў лес. Я ёй колца на лапку начапіў, з сіняга пластыку. Раптам сустрэнемся.

У горадзе я дапамог Віктару выбраць карабін. Добры, сямізарадны. Узялі яшчэ пачак патронаў і вярнуліся дадому.

.Віктар прывітаўся са сваёй сойкай, якая пырхнула яму на плячо, паставіў зброю ў шафу, падышоў да камп’ютара.

Яму прыйшоў ліст. Зноў ад самога сябе.

Віктар зірнуў на лічбы адпраўкі — у гэты час мы з ім у краме прыцэньваліся да карабіна.

У лісце быў цэлы радок і гэтым разам на чыстай англійскай мове. Віктар машы нальна адзначыў у памяці, што не пераключаў раскладку клавіятуры на рускую.

«I like you. Thank you very much for everything. You are very kind to me. Audrey».

«Ты мне падабаешся. Дзякуй табе вялікае за ўсё. Ты вельмі добры да мяне. Одры».

Віктар пахаладзеў. Ён зразумеў страшную памылку: гэта не ён сам вар’яцеў пакрысе, гэта нехта хоча, каб ён з’ехаў з глузду.

Навошта? У яго ж нічога няма. Пара тысяч долараў і гэты дом, за які яшчэ не выплачана да канца.

На працы? Але Віктар проста добра робіць сваю справу. У яго няма тых перспектыў, з-за якіх яго мог бы ўхіліць канкурэнт. Жанчыны? Смешна, яны яго даўно не цікавяць — з тых самых часоў, як ад яго ўцякла гэтая. ён ужо і забыў яе імя. Можа, помсціць яна? Дурное. Няма за што помсціць. Ды яна і не ведае, дзе ён цяпер. Мінула гэтулькі гадоў, ён тройчы змяніў месца жыхарства.

Адказу не знаходзілася.

Ён яшчэ раз праверыў: адпраўка была зроблена менавіта з яго камп’ютара.

Хтосьці змог пранікаць у яго дом бесперашкодна і не пакінуць слядоў.

Вам знаёма гэтае пачуццё, калі вы зразумелі, што ў вашу хату змог пранікнуць нехта чужы? Кактэйль з гідлівасці і страху.

Нядзіўна, што Віктар асцярожна прыхаваў пад крысом курткі сваю сойку і накіраваўся ў бар. Там ён праседзеў да закрыцця. Потым прыйшоў да мяне і застаўся на ноч.

Раніца для нас пачалася з поўнай праверкі яго дома: ад гарышча да склепа. Віктар сказаў мне, што дакладна ведае: нехта пранікае ў яго пакой. Але мы нічога не знайшлі, аніякіх слядоў...

Але не быў бы Віктар праграмістам, каб да чагосьці слушнага не дадумацца. Ён узяў мой аўтамабіль, з’ездзіў у горад і вярнуўся з невялікай сістэмай відэаназірання з адной маленечкай камерай. Хутка яе ўсталяваў так, каб у цэнтры кадра апынуўся любы, хто сядзе за стол камп’ютара. Камеру прыхаваў у цацку нейкага звярка, аб’ектыў замест вочка. Усё адмыслова наладзіў, прыйшоў да мяне за сваёй сойкай, якая ўвесь гэты час пакрыўджана праседзела ў мяне ў пакоі на тэлевізары. Мы з Віктарам яшчэ выпілі па шкляначцы ў Лінды, і ён рашуча пайшоў дадому.

Улёгся спаць, не выключаючы камп’ютар і святло ў кабінеце.

Раніцай датчык паказаў, што запісаў няма, камера была наладжана такім чынам, што запісвала толькі рух. Лістоў у скрыні не мелася. Яны былі, але звычайныя, рабочыя паведамленні і заўсёдны спам.

Віктар як ніколі за апошнія дні спакойна працаваў, правіў аповесць у перапынках, калі стамляўся ад формул праграмы. Правакаваў невядомага: выходзіў надоўга з кабінета, наогул з хаты. але нічога не здарылася з таго, што было раней.

Мінула яшчэ колькі часу. Рукапіс быў амаль гатовы. І тут раніцай аднаго дня Віктара выклікалі ў фірму: звычайная справа, усё ж ён — штатны работнік. Ён папрасіў у мяне аўто, з’ехаў на цэлы дзень.