Рекс Стаут - Крылаты рэвальвер (на белорусском языке)

На працягу дзевяцi месяцаў мiстэр Крэймер, iнспектар па справах аб забойствах, мужчына высокага росту i шырокi ў плячах, з валасамi, кранутымi сiвiзной, выглядаў, можна сказаць, малайцом. Улетку ад спёкi яго твар так моцна чырванеў, што iнспектар выглядаў крыху гратэскава. Яму было гэта вядома i непрыемна, а ў вынiку з iм цяжэй мець справу ў жнiўнi, чым у студзенi. Калi мне трэба будзе здзейснiць забойства на Манхэтане, я спадзяюся, што гэта здарыцца зiмой.

У аўторак, апоўднi, ён сядзеў у чырвоным скураным крэсле i пазiраў на Вулфа без асаблiвай сардэчнасцi. Затрымаўшыся ў сувязi з iншай, раней дамоўленай сустрэчай, ён не змог прыйсцi ў адзiнаццаць гадзiн, калi Вулф звычайна заканчвае вiзiты да сваiх архiдэй у аранжарэях на даху.

У Вулфа таксама быў не вельмi радасны выгляд, а я з нецярпеннем чакаў пачатку прадстаўлення. Дый мне цiкава было ўбачыць, як будзе выкручвацца Вулф, стараючыся выцягнуць з Крэймера iнфармацыю пра забойства, не прызнаючыся, аднак, што забойства здарылася, бо Крэймера нi ў якiм разе нельга было назваць прастаком.

- Мне трэба пад'ехаць тут у адно месца, - прабурчаў Крэймер, - у мяне мала часу.

Вiдавочна, гэта была непрыкрытая хлусня. Ён проста не мог пагадзiцца з думкай, што iнспектар нью-йоркскага дэпартамента палiцыi мог вось так прыйсцi з вiзiтам да прыватнага дэтэктыва па запрашэннi, нават калi гэта быў Нiра Вулф i нават калi я паведамiў, што ў нас ёсць нешта сапраўды цiкавае.

- Ну, што тут у вас, - працягваў бурчаць Крэймер, - што-небудзь звязанае з Дыкiнсанам? Хто далучыў вас да гэтай справы?

- Не, дзякуй Богу, не гэта. Гэта датычыцца забойства Альберта Мiёна.

Я здзiўлена глянуў на Вулфа. Гэта было за межамi майго разумення. Ён адразу ж спусцiў сабак i якраз тады, калi, на маю думку, уся справа была ў тым, каб рабiць выгляд, што нiякiх сабак не магло быць.

- Мiён? - перапынiў без усякай цiкавасцi Крэймер. - Гэта не мой.

- Хутка будзе ваш. Альберт Мiён, вядомы оперны спявак. Чатыры месяцы назад, дзевятнаццатага красавiка. У яго ў студыi на Iст-Энд авеню. Смерць ад кулi.

- А! - кiўнуў галавой Крэймер. - Так, прыпамiнаю. Але вы крыху выходзiце за межы. Гэта было самагубства, вiдавочнае i простае.

- Не, гэта было наўмыснае забойства.

Крэймер на некалькi iмгненняў спынiў позiрк на Вулфе. Потым, не спяшаючыся, узяў з кiшэнi сiгару, уважлiва агледзеў яе i сунуў у рот. Праз момант выцягнуў яе адтуль.

- Я заўсёды ведаў, - заўважыў ён, - што калi трэба знайсцi затлум галаве, то можна смела разлiчваць на вас. Хто сказаў, што гэта забойства?

- Я прыйшоў да такой высновы.

- Ну тады ўсё ясна. - Сарказм Крэймера заўсёды быў больш чым трэба з'едлiвы. - А вы паклапацiлiся, каб сабраць доказы?

- У мяне iх няма.

- Выдатна. Факты проста крычаць, што гэта было забойства. - Крэймер зноў засунуў сiгару ў рот i выбухнуў: - З якога часу вы пачалi гаварыць чорт ведае якiмi рванымi сказамi? Працягвайце i гаварыце нармальна!

- Ну, - сказаў, крыху падумаўшы, Вулф. - Справа крыху складаная. Вы, вiдаць, незнаёмы з падрабязнасцямi, паколькi гэта адбылося ўжо даўно i было зарэгiстравана як самазабойства.

- Я памятаю гэтую справу дастаткова добра. Як вы сказалi, ён быў вядомая асоба. Так што працягвайце.

Вулф адкiнуўся ў крэсле i заплюшчыў вочы.

- Перапыняйце мяне, калi трэба. Учора вечарам у мяне тут на гутарцы было шэсць чалавек. - Ён пералiчыў прозвiшчы i паведамiў, што гэта былi за асобы. Пяцёра прысутнiчалi на гутарцы ў студыi Мiёна, якая закончылася за дзве гадзiны да таго, як яго знайшлi мёртвым. Шостая асоба, мiс Джэймс, грукала ў дзверы студыi ў пятнаццаць хвiлiн на сёмую i не пачула адказу, вiдаць, таму што Мiён быў ужо мёртвы. Я прыйшоў да высновы, што Мiён быў забiты, толькi на падставе таго, што пачуў ад iх. Я не збiраюся паўтараць усё тое, што яны мне пераказалi - бо на гэта спатрэбiцца занадта шмат часу, адразу ж узнiкне пытанне наконт акцэнтаў i розных iнтэрпрэтацый, да таго ж вы ўжо iх чулi.

- Учора ўвечары мяне тут не было, - суха сказаў Крэймер.

- Так, вас тут не было. Замест вас трэба было б сказаць "палiцэйскi дэпартамент". Усё гэта павiнна быць падшыта ў дасье. Iх усiх дапытвалi тады, калi гэта здарылася, i яны расказвалi кожны сваю гiсторыю, iх жа яны паведамiлi i мне. Вы можаце гэта там знайсцi. Вы калi-небудзь чулi, каб я быў вымушаны браць свае словы назад?

- Я быў сведкам выпадкаў, калi мне хацелася запiхнуць iх назад у вашу глотку.

- Але вы нiколi гэтага не зрабiлi. Вось яшчэ тры словы, якiя я не вазьму назад: Мiён быў забiты. Я не скажу вам цяпер, як дайшоў да гэтае высновы: павывучайце вашы дасье.

Крэймер стараўся стрымлiваць сябе.

- Мне не трэба вывучаць iх, - заявiў ён, - з-за адной дробнай дэталi якiм чынам ён скончыў жыццё. Вы хочаце сказаць, што нацiснуў на курок ён сам, але зрабiць гэта яго прымусiлi?

- Не. На курок нацiснуў забойца.

- Забойца, вiдаць, быў не просты. Паспрабуйце дамагчыся, каб ахвяра разявiла рот, запiхнуць туды дула рэвальвера i каб пры гэтым вас яшчэ не пакусалi. Можа, вы i прозвiшча забойцы паведамiце?

- Я яшчэ не настолькi далёка зайшоў у сваiм расследаваннi. Але непакоiць мяне не ваш контраргумент - справа гэта вырашальная. Тут ёсць нешта iншае. Вулф нахiлiўся ўперад i загаварыў вельмi сур'ёзным тонам: - Я б, вядома, мог самастойна завяршыць усю справу, перадаць вам дадзеныя пра забойцу i ўсе доказы, а потым лопаць крыламi i радасна кукарэкаць. Але, па-першае, у мяне не столькi амбiцыi, каб выстаўляць вас дурнямi, бо вы не такiя, а па-другое, мне патрэбна ваша дапамога. Я не гатовы пакуль да таго, каб даказваць, што Мiёна забiлi, я магу толькi запэўнiваць, што гэта было менавiта так, паўтараць, што мне не давядзецца забiраць свае словы назад - таксама як i вам. Няўжо гэтага недастаткова, каб выклiкаць вашу зацiкаўленасць?

Крэймер перастаў смактаць сiгару. Дарэчы, ён так i не запалiў яе.

- Вядома, так, - адказаў ён хмурна. - Так, каб яго чорт узяў, я зацiкаўлены. Яшчэ адзiн першастацейны затлум галавы. Я вельмi ўсцешаны тым, што вы шукаеце маёй дапамогi. Як я магу дапамагчы?

- Я хачу, каб вы затрымалi двух чалавек як сведак, паказаннi якiх маюць iстотнае значэнне, дапыталi iх i выпусцiлi пад заклад.

- Чаму двух? Чаму не ўсiх шасцярых?

Я папярэджваў чытача: яго сарказм быў з'едлiвы.

- Але, - працягваў, не зважаючы на кпiны, Вулф, - трэба выканаць адпаведныя ўмовы. Яны не павiнны ведаць, што я тут замешаны, яны нават не павiнны ведаць, што я гаварыў з вамi. Арышты трэба здзейснiць сёння папалуднi цi ў канцы дня, каб яны заставалiся ў зняволеннi ўсю ноч да таго часу, пакуль ранiцай вырашыцца пытанне наконт закладу. Сума не павiнна быць вялiкай, бо сам заклад не мае асаблiвага значэння. Допыт павiнен быць дастаткова працяглым i суровым, а не такiм - каб проста адмахнуцца, i чым меней яны паспяць - а лепш каб наогул вачэй не сплюшчылi, - тым лепей. Вядома, для вас такiя справы звыклыя.