Рекс Стаут - Крылаты рэвальвер (на белорусском языке)

- Менавiта так. Забойца задумаў зрабiць так, каб усё выглядала на самазабойства, ён паклаў рэвальвер на падлогу каля забiтага. Тут усё ясна. Але мiстэр Уэплер знайшоў яго на бюсце. Хто ўзяў рэвальвер з падлогi i паклаў на бюст, а таксама калi i чаму?

- Та-ак, - паскроб я нос. - Гэтае пытанне сапраўды не будзе даваць спакою. Нельга не прызнаць, што яно важнае i iстотнае, але якога чорта вы дазволiлi, каб яно ўзнiкала? Чаму тады не паставiць гэтае пытанне цяпер? Трэба яго цi яе прыцiснуць да сцяны, прад'явiць абвiнавачванне i перадаць справу ў суд. Палiцэйскiя засведчаць, што рэвальвер быў там, на падлозе, гэта цалкам задаволiць суд прысяжных, бо ўсё падладжана пад самагубства. Прыгавор, пры ўмове, што ўдасца злучыць такiя рэчы, як прычына i магчымасць, будзе вiноўныя, - махнуў я рукой. - Навошта ўздымаць усю гэту справу наконт няўрымслiвасцi рэвальвера?

- Дзеля клiентаў, - прабурчаў Вулф. - Я павiнен адрабiць свой ганарар. Яны хочуць пазбавiць свае думкi ад падазронасцi, бо ведаюць, што, калi зайшлi ў студыю, рэвальвера на падлозе не было. Што ж датычыцца суда прысяжных, то я не магу дапусцiць, каб ён падумаў, што рэвальвер заставаўся на падлозе, там, дзе пакiнуў яго забойца. Даведаўшыся дзякуючы мiстэру Ўэплеру, як рэвальвер апынуўся пасля бюста на падлозе, я павiнен цяпер прасачыць яго першапачатковы шлях - з падлогi на бюст. Вы разумееце, што я маю на ўвазе?

- Надзвычай ясна, - сказаў я i нават свiснуў для большай пераканаўчасцi. Але як, каб мяне чорт узяў, вы збiраецеся да ўсяго гэтага падступiцца?

- Я толькi на пачатку шляху, - Вулф выпрастаўся ў крэсле. - Але трэба, каб i свая галава адпачыла перад абедам. Падайце мне, калi ласка, каталог архiдэй мiстэра Шэнкса.

На гэтым наша размова скончылася, а калi Вулф садзiцца за стол есцi, справам не застаецца месца не толькi ў размове, але i ў самой абстаноўцы. Пасля абеду ён зноў пайшоў у кабiнет i зручна ўладкаваўся ў крэсле. Нейкi час ён проста сядзеў, а потым пачаў варушыць вуснамi, i я здагадаўся, што ён нешта старанна абдумвае.

Зусiм не ўяўляючы, як ён мяркуе вырашыць праблему пералёту рэвальвера з падлогi на бюст, я хацеў даведацца, колькi на гэта спатрэбiцца часу i цi звернецца Вулф да паслуг Крэймера, каб арыштаваць яшчэ каго-небудзь, i калi так, то каго. Я часта назiраў, як ён сядзiць вось так шмат гадзiн запар, але гэты раз спатрэбiлася ўсяго дваццаць хвiлiн. Не было яшчэ i трох гадзiн, як ён прабурчаў маё iмя i расплюшчыў вочы.

- Арчы.

- Так, сэр.

- Я не змагу гэтага зрабiць. Давядзецца заняцца табе.

- Вы маеце на ўвазе тую самую праблему? Прабачце, я заняты.

- Я маю на ўвазе адну справу. - Вулф скорчыў кiслую мiну. - Я не хачу мець справы з той самай дзяўчынай. Гэта можа аказацца цяжкiм выпрабаваннем, i я ўсё сапсую. Справа якраз па вас. Вазьмiце свой блакнот. Я прадыктую адзiн дакумент, а потым мы яго абмяркуем.

- Так, сэр. Я б не сказаў, што мiс Бослi можна назваць дзяўчынай.

- Ды не мiс Бослi. Мiс Джэймс.

- А, - адгукнуўся я i ўзяў блакнот.

Пятнаццаць хвiлiн на пятую, калi Вулф пайшоў наверх на традыцыйнае пасляабедзеннае спатканне з архiдэямi, я сядзеў за сталом, утаропiўшыся ў тэлефон, з такiм пачуццём, якое, на маю думку, узнiкае ў Роджэра Мэрыса, калi той б'е наводмаш. Толькi што я патэлефанаваў Клары Джэймс, каб запрасiць яе праехацца разам у маiм аўтамабiлi з адкрытым верхам, i тая ткнула мяне носам у гразь.

Вы не падумайце, што я самаўлюбёны звыш усялякай меры. Даволi ўпэўнена мог бы iсцi ў заклад, выстаўляючы амаль тысячу ачкоў наперад у спрэчках наконт згоды дамачак на спатканне, бо нiколi не заводжу аб гэтым нават размовы, калi ўсе абставiны пераканаўча не сведчаць аб тым, што запрашэнне будзе прынята. Але ў вынiку я прывык чуць толькi сцвярджальны адказ, i таму яе катэгарычная адмова была нечаканым ударам.

Распрацаваўшы тры планы i забракаваўшы iх, я спынiўся, нарэшце, на чацвёртым i зноў набраў нумар Клары. У трубцы, як i раней, пачуўся яе голас. Даведаўшыся, хто ёй звонiць, Клара адразу ж загаварыла:

- Я ж вам сказала, што запрошана на кактэйль. Калi ласка, не...

- Чакайце, - рэзка спынiў я Клару. - Я зрабiў памылку. Хацеў быць добрым. Думаў запрасiць вас падыхаць свежым паветрам, а потым ужо паведамiць кепскую навiну. Я...

- Якую кепскую навiну?

- Адна жанчына толькi што паведамiла нам з мiстэрам Вулфам, што апрача яе яшчэ пяць, а можа, нават i болей асоб ведаюць, што ў вас быў ключ ад дзвярэй студыi Альберта Мiёна.

Маўчанне. Часам цiшыня выводзiць з сябе, але цяпер iншы выпадак. Нарэшце яна зноў загаварыла, цяпер зусiм iнакш.

- Гэта недарэчная хлусня. Хто вам гэта сказаў?

- Не памятаю. I не хачу пра гэта гаварыць па тэлефоне. Толькi дзве дэталi. Па-першае, калi гэта так, навошта вы грукалi ў дзверы дзесяць хвiлiн, спрабуючы зайсцi ў студыю, калi ён ляжаў там ужо мёртвы? Вы ж мелi ключ. Нават радавы палiцэйскi паставiўся б да такiх заяў скептычна. Па-другое, сустрэнемся ў бары "Чэрчыль" роўна ў пяць гадзiн i ўсё абгаворым. Згода?

- Але гэта так... вы настолькi...

- Перастаньце! Усё гэта дарэмна. Згода?

Зноў маўчанне, не такое доўгае, i потым:

- Добра, - i на другiм канцы кiнулi слухаўку.

Я нiколi не вымушаю жанчыну чакаць, i ў мяне не было анiякiх прычын рабiць выключэнне менавiта гэтай жанчыне, таму я быў у бары "Чэрчыль" на восем хвiлiн раней вызначанага часу. Бар быў прасторны, з кандыцыянерамi, зручны з усiх бакоў, i нават цяпер, у сярэдзiне жнiўня, аб яго зручнасцi сведчыла амаль роўная колькасць сярод наведвальнiкаў мужчын i жанчын.

Я пайшоў усярэдзiну залы, азiраючыся па баках, але нават не спадзеючыся, што Клара ўжо тут, i вельмi здзiвiўся, калi пачуў, як нехта мяне паклiкаў, i ўбачыў яе ў адной кабiне. Вядома, бар быў блiзка ад яе дома, i ўсё ж яна не марнавала часу. Клара ўжо замовiла сабе пiтво i амаль што асушыла шклянку. Я падсеў да яе столiка, i адразу ж побач з'явiўся афiцыянт.

- Што вам? - спытаў я Клару.

- Вiскi з лёдам.

Я загадаў афiцыянту прынесцi дзве порцыi. Клара нахiлiлася ўперад i замалацiла языком, не пераводзячы дыху.

- Паслухайце, гэта абсалютнае глупства, скажыце толькi, хто вам такое нагаварыў, бо гэта абсалютная лухта...

- Хвiлiнку, - перапынiў я яе хутчэй позiркам, чым словамi. Яна блiснула вачыма i змоўкла. - Пачынаць трэба не з гэтага, бо iнакш у нас нiчога не атрымаецца. - Я ўзяў з кiшэнi аркуш паперы i разгарнуў перад ёю. Гэта была акуратна надрукаваная копiя дакумента, якi дыктаваў мне Вулф. - Хутчэй i прасцей вам будзе спачатку прачытаць вось гэта, бо толькi так даведаецеся, у чым справа.

Я не даў ёй у рукi паперы. Чытач можа разам з Кларай прачытаць яе змест. Дакумент быў пазначаны тым жа днём.

"Я, Клара Джэймс, гэтым сведчу, што ў аўторак, 19 красавiка, я зайшла ў жылы дом No.620 на Iст-Энд авеню горада Нью-Йорка ў цi прыблiзна 6.15 вечара, паднялася на лiфце на трынаццаты паверх. Я пазванiла ў студыю Альберта Мiёна. Да дзвярэй студыi нiхто не падышоў, i нiякiх гукаў адтуль не пачулася.