Χαλίνα Χαρτ - Ella, I love You! Αφιέρωμα στην Πρώτη Κυρία της τζαζ Έλλα Φιτζέραλντ Πρόλογος Χλόη Ν. Αμαράντου

Η δουλεία είναι τρομερή από μόνη της, η δουλεία παίρνει το πιο σημαντικό πράγμα από έναν άνθρωπο την ελευθερία, μετατρέποντάς τον σε ρομπότ σε άβουλο αντικείμενο. Όμως ο οποιοσδήποτε έχει ελεύθερο πνεύμα. Οι φτωχοί, ταπεινωμένοι, περιφρονημένοι δούλοι, που γνώριζαν και αισθάνονταν πολύ βαθιά την ανάγκη για ελευθερία και αυτοέκφραση, δεν είχαν άλλη διέξοδο, παρά να εκφράσουν αυτή τους την ανάγκη μέσα από το τραγούδι και τον χορό. Μέσα από τους ρυθμούς και τις μελωδίες, η ψυχή ήταν ελεύθερη, η δίψα για αυτοέκφραση έβρισκε το αντικείμενό της στον αυτοσχεδιασμό, στη δημιουργικότητα, που με τα φτερά της, τους ανέβαζε ψηλά, στο μπλε του ουρανού, εκεί που ελεύθερα πουλιά πετούν στα ελεύθερα σύννεφα.

Η τζαζ είναι μια ανεξέλεγκτη, απόλυτη Ελευθερία. Η τζαζ είναι φιλοσοφία και τρόπος ζωής. Η τζαζ καλεί τον άνθρωπο στη δημιουργικότητα και στη συμμετοχή, τον κάνει ελεύθερο και ευτυχισμένο. Η τζαζ μπορεί να υπάρχει παντού, διότι δεν χρειάζεται μέσα έκφρασης: ούτε καμβά με χρώματα, ούτε παπούτσια χορού, ούτε στυλό και μελάνι.

Η τζαζ απλά υπάρχει πάντα στον άνθρωπο και σε οποιαδήποτε στιγμή, σε οποιοδήποτε μέρος και σε οποιαδήποτε κατάσταση μπορεί να εκτελεστεί, πάντα εξίσου αυθόρμητα και φωτεινά. Και αυτή είναι όλη η ουσία της τζαζ. Ο αυθορμητισμός, η φωτεινότητα, η ειλικρίνεια, ο αισθησιασμός. Η τζαζ ταιριάζει παντού. Μπορεί να εκφράσει χαρά, θλίψη, απογοήτευση, πόνο, αγάπη, απόλαυση, θαυμασμό. Μόνο ένα πράγμα δεν αλλάζει: η τζαζ είναι Ελευθερία.

Νομίζω ότι αξίζει να χαράξουμε μια πολύ σαφή γραμμή μεταξύ της ελευθερίας και του επιτρεπτού, διότι αυτές οι έννοιες συχνά συγχέονται. Το να είσαι ελεύθερος δεν σημαίνει να κάνεις τα πάντα, αδιάκριτα. Αυτό σημαίνει να μπορείς να κάνεις ακριβώς αυτό που θεωρείς ότι είναι το καλύτερο και το σωστότερο σε αυτή την κατάσταση, με βάση τις προσωπικές ανάγκες, επιθυμίες, φιλοδοξίες, στόχους και ελπίδες. Ως εκ τούτου, να μην είσαι ελεύθερος σημαίνει να μπορείς μεν να επιλέξεις αλλά ανάμεσα σε ελάχιστες αδιάφορες επιλογές.

Μια ενδεικτική ιστορία από τη ζωή του μεγάλου βαρύτονου, με δυνατή, εξαιρετική, λαμπρή προσωπικότητα, του Φεόντορ Ιβάνοβιτς Σαλιάπιν, φίλου του Σεργκέι Βασίλιεβιτς Ραχμάνινοφ, που έλεγε ο ίδιος: «Προσέλαβα κάποτε έναν οδηγό με την άμαξα. Σε ένα από τα ταξίδια πηγαίναμε για ώρες αργά, ο δρόμος ήταν μακρύς, μονότονος. Δεν υπήρχε τίποτα για να ακουμπήσει το βλέμμα. Όλα γύρω, όσο πιάνει το μάτι, ένας ατέλειωτος δρόμος και λευκό, κάτασπρο χιόνι, που έλαμπε κάτω από το φως του φεγγαριού. Είχαμε να κάνουμε ακόμη πολύ δρόμο, έτσι πιάσαμε την κουβέντα:

– Εσείς, κύριε, με τι ασχολείστε;

– Εγώ τραγουδάω.

– Χα! Σιγά το γεγονός! Όλοι τραγουδούν! Εγώ ρώτησα τι δουλειά κάνετε;!»

Η αλήθεια είναι ότι πραγματικά τραγουδούν όλοι. Η μόνη διαφορά είναι ότι μερικούς τραγουδιστές δεν τους ακούν καθόλου, μερικούς τραγουδιστές τους ξεχνάνε πολύ γρήγορα, ενώ άλλους, όπως ο Φεόντορ Ιβάνοβιτς τους θυμούνται, τους σέβονται, εμπνέονται από αυτούς και τους θαυμάζουν για πολλά, πολλά χρόνια, για πάρα πολύ καιρό.

Τέτοια ήταν και η Έλλα Φιτζέραλντ. Δεν ήταν μία από τις πολλές, ήταν μία και μοναδική, η καλύτερη. Εξακολουθεί να παραμένει η καλύτερη μέχρι σήμερα.

«Ellas voice becomes the orchestra’s richest and most versatile sound.»

«Η φωνή της Έλλα γίνεται ο πλουσιότερος και πιο ευέλικτος ήχος της ορχήστρας.»

Arthur Fiedler

«She has been one of my all-time favorite singers for many years and still is – she’s terrific.»

«Είναι μία από τις αγαπημένες τραγουδίστριες όλων των εποχών εδώ και πολλά χρόνια και εξακολουθεί να είναι καταπληκτική.»

Perry Como

«Ella is simply the greatest singer of them all.»

«Η Ella είναι απλώς η μεγαλύτερη τραγουδίστρια από όλες.»

Pearly Bailey

«Just don’t give up trying to do what you really want to do. Where there is love and inspiration, I don’t think you can go wrong.»

«Απλά μην εγκαταλείπετε να προσπαθείτε να κάνετε ό, τι πραγματικά θέλετε να κάνετε. Όπου υπάρχει αγάπη και έμπνευση, δεν νομίζω ότι μπορεί κάτι να γίνει λάθος.»

Ella Fitzgerald

Ποιο μπορεί να είναι το μυστικό μιας τέτοιας επιδεξιότητας και άριστης απόδοσης στην τέχνη του τραγουδιού; Σίγουρα όλοι οι τραγουδιστές θα ήθελαν να το μάθουν. Το μυστικό ίσως είναι:

• να τραγουδάς «καθαρά», να πετυχαίνεις ακριβώς τις νότες;

• να τοποθετήσεις τον ήχο κατάλληλα;

• να γνωρίζεις άπταιστα τη μουσική σημειογραφία;

• να αναπνέεις σωστά;

• να έχεις καλή άρθρωση;

• να έχεις όμορφο vibrato;

• να είσαι ελκυστικός στην εμφάνιση;

«A lot of singers think all they have to do is exercise their tonsils to get ahead. They refuse to look for new ideas and new outlets, so they fall by the wayside… I’m going to try to find out the new ideas before the others do.»

«Πολλοί τραγουδιστές σκέφτονται ότι πρέπει να εξασκήσουν τις φωνητικές τους χορδές για να προχωρήσουν επαγγελματικά, ενώ αρνούνται να αναζητήσουν νέες ιδέες και νέους τρόπους κι έτσι χάνουν τον δρόμο… Εγώ προσπαθώ να βρω νέες ιδέες πριν από τους άλλους.»

Ella Fitzgerald

Αν νομίζετε ότι αυτά μόνο είναι απαραίτητα για μια επιτυχημένη καριέρα τραγουδιστή, τότε ναι, όλα αυτά είναι επιθυμητά, αλλά θα σας στενοχωρήσω: αυτά είναι μόνο μερικές χάντρες από ένα κολιέ. Από αυτό το υπέροχο κολιέ, το οποίο ονομάζεται μεγάλη φωνητική επιδεξιότητα και άριστη τέχνη του τραγουδιού. Δυστυχώς ή ευτυχώς όμως, η ειρωνεία είναι ότι αυτές οι γενικώς αποδεκτές αλήθειες δεν είναι καθόλου υποχρεωτικές, απλά μπορεί και να μην υπάρχουν. Ακριβώς όπως σε ένα πραγματικό κολιέ: μερικές χάντρες μπορούν άνετα να αφαιρεθούν, να αντικατασταθούν με άλλες, να αναδιαμορφωθούν, να περιστραφούν, να προστεθούν με κάτι άλλο δικό σας, συνηθισμένο ή όχι. Και γενικά πολύ περισσότερα μπορούν να γίνουν από αυτές της φωτεινές, ιριδίζουσες χάντρες! Αλλά όλο το θέμα και το κυριότερο είναι να παρουσιαστεί το αποτέλεσμα των προσπαθειών την έμπνευσης και της επιδεξιότητας στον κοινό έτσι, ώστε σε όλους τους παρόντες να κοπεί η ανάσα από τη χαρά και στην ψυχή τους να αποκαλυφθεί το μυστήριο.

«I don’t want to say the wrong thing, which I always do. I think I do better when I sing.»

«Δεν θέλω να πω κάτι λάθος, το οποίο πάντα κάνω όταν μιλώ. Νομίζω ότι τα καταφέρνω καλύτερα όταν τραγουδώ.»

Ella Fitzgerald

Ίσως έχετε ακούσει από κάποιους μουσικούς που με πάθος ισχυρίζονται ότι μιλάνε με τον Θεό; Ωστόσο, δεν αστειεύονται. Είναι απόλυτα ειλικρινείς και αυτή είναι η αλήθεια.

«She is amazingly creative, bringing so much more to a song than just a singer. She is a first-class musician and the most gracious person in the world.»

«Είναι εκπληκτικά δημιουργική, αναδεικνύοντας πολύ περισσότερο ένα τραγούδι από μια απλή τραγουδίστρια. Είναι ένας πρώτης τάξεως μουσικός και το πιο ευγενικό πρόσωπο στον κόσμο.»

Marty Paich

Η μηχανή του χρόνου δεν έχει ακόμη εφευρεθεί, όμως είναι σαν να υπήρχε από καιρό, χάρη στη μουσική, στη λογοτεχνία και στη ζωγραφική. Για τους μουσικούς δεν υπάρχουν σύνορα ― ούτε χρονικά, ούτε γεωγραφικά. Ο μουσικός ζει σε έναν αλλιώτικο κόσμο, πιο τέλειο και πιο αρμονικό, ο οποίος είναι πάντα γεμάτος από τη μουσική που ηχεί μέσα του. Ο μουσικός υπολογίζει τα πάντα στη ζωή με τη βοήθεια της μουσικής αρμονίας ― όλα υπάγονται σε αυτή και μόνο σε αυτή. Εάν κάποιος θέλει να έρθει σε επαφή μαζί του, οφείλει να γνωρίζει αυτήν την ιδιαιτερότητα και να δείχνει κατανόηση.

Читать дальше