Серік Асылбекұлы - Рәбиғаның махаббаты

Бір кезде шиедей қып-қызыл болып кеткен Рәбиға есіктен атып шықты. Ол менің өзін күтіп тұрғанымды көрсе де, көрмеген боп, жанымнан жүгіріп өтті. Мен қуа жөнелдім. Екеуміз мектептің сыртқы есігіне қатар жеттік. Осы кезде қарсы алдымыздан Мадрид ағай ұшырасты. Рәбиға бір секундқа қалт тұра қалды да, оған көздерін жиренішті ұшқын атып, жалт қарады. Сонан соң қайтадан жүгіре жөнелді.

Интернатқа келсем, ол төсегінде бүк түсіп, солқылдап жылап жатыр екен. Мен әрі-бері жұбатып едім көнбеді. «Айжан, сен асханаға бара берші, мен артыңнан барам. Құдай үшін, баршы, жалынам!.. – деді даусы қалтырап. Мен амалсыздан асханаға кеттім. / Айжан осы араға келгенде қайтадан көздері мөлтілдеп, жылап қоя берді. / Сол үшін өзімді ешқашан кешірмеймін!…

Асханаға барып қайтып келсем, Рәбиға еденде сұлқ түсіп, құсып жатыр… Қасында сірке суының бос құтысы… Мен қорыққаннан шыңғырып жібердім, тәрбиеші апайларға қарай жүгірдім. Одан кейінгісін несін айтам, бәрі белгілі ғой…

Бөлмедегілер бір сәтке тым-тырыс тына қалды. Жым-жырт. Осы жым-жырт тыныштықты бірінші болып бұзуға ешкімнің батылы жетпейтіндей. Кенет есік сарт ашылып, ішке ентіге басып Роза жетіп келеді. Өңі құп-қу. Ол салғаннан біресе бөлменің орта тұсында жылап тұрған Айжанға, біресе ауыздарына су ұрттап алғандай сам-саэ болып қалған әріптестеріне – мұғалімдерге күдіктене қарайды.

Қалаубай/ қипақтап /. Айжан қарағым, сен енді боссың, бара ғой…/ Айжан кетеді. Қалаубай мұғалімдерге бұрылып ./ Ал енді тездетіп ауруханаға баруымыз керек екі-үшеуіміздің. Ана баланың артынан… Соған кімді жіберуді ойласқалы шақырып отырмын. Мектепте барларыңызды.

Мұғалімдер жалтақтап бір-біріне қарайды.

Қамқа.Өзің бастап барғаның дұрыс қой. Сосын мына Ұлықпан мен Розаның барғаны мақүл болар. Біреуі класс жетекшісі, біреуі…

Қалаубай./ Қамқаның сөзін бөліп /. Дұрыс. Басқа ұсыныс жоқ па?

Роза. /көздері ашу отымен жарқырап, біресе Қамқаға, біресе Қалаубайға қадала қарап алып./ Жоқ , мен бармаймын . Барғыш болсаңдар өздерің бара беріңдер, білдіңдер ме!.. Неге мен баруға тиіспін?!. /Еріндері дір-дір етіп жылап қоя береді./ Бармаймын мен!..

Қамқа/ шытынап/. Неге бармайсың? Сен бармағанда кім барады сонда?

Роза/ Қамқаға қарап шаңқылдап /. Жайыңа отыр, білдің бе? Білем сенің ойыңды! Әнеукүнгі өшіңді алмақсың ғой! Ол қыздың алдында менің ешқандай кінәм жоқ.

1-мұғалима.Роза, қойсаңшы енді!… Сені кінәлап жатқан кім бар?

2-мұғалима.Сен бармасаң, басқа біреу табылар, көпшілік қой.

Роза.Керегі жоқ сөздеріңнің! Маған іштері елжірей қалғандай мүләйімси қалуларын! Ешкімнен мәміле сұрап тұрғаным жоқ. Білем, білем ғой, бәрің де бір амалын тауып мені қараламақсыңдар. Білем мен бәрін!.. / Осыны айтып, екі қолымен бетін басқан күйі еңіреп қоя береді./

Қамқа.Мынау қайтеді-ей! Үндемеген сайын тіпті кісінің басына мініп барады ғой. Тәйт, долданба әрі! Бұл жерге ешкімнің долылығың керегі жоқ.

Қалаубай/ қаламымен үстелді тықылдатып / Ау, ағайын, қоясыңдар ма, жоқ па?! Тым болмаса, мені сыйламасаңыздар да, мына үкіметтің кеңсесін сыйласаңыздаршы. Роза, сен былай сабырмен түсіндірші өзі… Әлгі Мадрид саған бір қағаз бергендей ме? Не қылған қағаз ол?..

Роза /жалма-жан үстелдің үстінде жатқан қол сөмкесін ашып, ішінен бір парақ қағазды алады. Бөлмедегілердің бәрі аңтарылып оның қолындағы жұмбақ қағазға қарайды /. Мынау әлгі Жанұзақованың хаты. Қандай хат десеңіздер ғой – ғашықтық хат! Кімге дейсіңдер ғой – өзінің мұғаліміне – Мадридке!.. Ал тыңдай қойыңдар, мен оқып берейін. / Кекетіп/ Бір айыздарың қанып қалсын!..

Қалаубай / шыдамсызданып / Роза, бол, оқышы енді. Ырғалып-жырғалуға уақыт жоқ. Тезірек райбольницаға жетуіміз керек.

Роза/ дауыстап оқи бастайды, кекесінді үнмен/ Мадрид!.. Ағай, Сіз менің өстіп атыңызбен атағаныма ашуланбаңыз. Рас, сіз мұғалімсіз, бізге білім бересіз. Үлгілі адамсыз. Бірақ мен сізді сүйемін, сондықтан да атыңызбен атап отырмын. Сүйген адамыңды ең болмаса бір рет хат жүзінде болса да атымен атағанның айыбы жоқ шығар. / Ернін шүйіріп, жақтырмай басын шайқайды./

Ағай, мүмкін сіз мені ұятсыз деп ішіңізден сөгерсіз, жалынам – өйтпеңізші. Ойланыңызшы, сіз бізге мұғалім болғаныңыз болмаса, менен төрт-бес-ақ жас үлкенсіз. Мен қайтем енді? Әуелі әрі-бері «айтпай-ақ қояйын, сіз білмей-ақ қойсын, ұят қой менің мұным, ұят…» деп өзімді талай тежедім. Бірақ төзімнің де шегі бар емес пе? Әнеугүні репетицияға кешігіп келгенім үшін балалардың көзінше қатты кейідіңіз. Неге сонша қатты кейідіңіз маған? Мен сізді жақсы көрем ғой, Сіз неге соны түсінбейсіз! Тым болмаса маған бір сәт көз тоқтатып қарамайтыныңыз не?! Білем, сіз өзіңіздің ұстаздық беделіңізді түсіргіңіз келмейді, бірақ мен сіздің беделіңізді түсіруге ешқашан тырысқан жоқпын. Қанша кейісеңіз де үнсіз шыдап, тыңдап тұра бердім. Өзіңізді жақсы көретін адамға осынша ұрысуға бола ма? Әлде сіз ештеңені сезбейсіз бе?.. Ағай, өткенде қыздар сізді кітапханашы апаймен жүреді деп әңгіме қылды. Рас па сол? Олай болса, менің хатымды быт-шыт қылып жыртып тастаңыз, ал егер олай болмаса, хатыма жауап беруіңізді өтінемін. Енді екі-үш айдан соң мен де мектеп бітіремін ғой…

Ағай, «қыз басымен мұнысы несі» деп мені кінәлай көрмеңіз. Ойлаңызшы, Жәмила да Даниярды сүйді ғой, ол да қыз басымен сүйетінін бірінші болып білдірді. Қазір баяғы заман емес, хат жазып, жауап күтуші – Рәбиға.

Ал, осы ма білгілерің келгені? / Езуіне мысқыл жүгіріп, бөлмедегілерді шеттерінен бір-бір шолып шығады. Мұғалімдердің бәрі аң-таң, жалтақтап бір – біріне қарайды./ Хатты маған Мадрид әкеп берді. «Мектептегі қыздар советінің председателісіз, Жанұзақовамен сөйлесіңіз, тәртіпке шақырыңыз» деді. Сонан соң сөйлестім. Енді не қылам? Өздерің ойлаңдаршы: мұғаліміне сүйдім-күйдім деп қалай аузы барады? Түсінбеймін. / Қамқаға бұрылып / Ал сіз әңгіменің байыбына бармай жатып, дікің-дікің етесіз. Мүмкін жаңағы Құдайбергенова болған жайды басқаша түсіндіріп кеткен шығар. Бүгінгінің адамынан бәрін күтуге болады. Қарғадайына дейін іштерінен бәле-жаланы оқып туған.

Қамқа.Е-е, ішіміздегі ең тәуір өзің екенсің ғой, жарайд, тоқтат. Ақылшымыз, биіміз сен болсаң, бәріміз де жетіскен екенбіз… / Шарасыз қалыппен қолын сілтейді./ Сенің о баламен қалай сөйлескеніңді әлі ешкім білмейді. Күні бұрын сүттен ақ, судан тазасынып, басыңды алып қашпай-ақ қой.

Роза/сұрланыа Қамқаның жанына ентелеп жетіп барады/. Ал тоқтатпаймын, не қыласың? Сотқа бересің бе? Берсең бер, мені өйтіп қорқыта алмайсың.

Қамқа/қолын сілтеп/ Өй, әрмен, жарқыным!.. Мынау қайтет, кісіні таптай ма?!