Дмитрий Акулич - Да зорак

Зоркі: маленькія і вялікія, яркія і цьмяныя, далёкія і блізкія. Яны падобныя на нас. Адна зорка, гэта маленькае жыццё. Яны, як і мы, спяць і прачынаюцца. Загадкавыя і поўныя таямніц, гэтак жа, як незнаёмыя людзі вакол нас. Зоркі рухаюцца разам з намі. Малююць, хаваюцца, сумуюць. Часам, хочуць, каб іх заўважылі. Яны гараць паасобку, аддаляючыся ад іншых. Жывуць пакінутымі, як сіроты, у сваім цёмным халодным свеце. Іншыя ж гараць, абдымаючы адзін аднаго, утвараюць велізарны натоўп, сям'ю. Ствараюць цяпло і багацце фарбаў. Яны, гэтак жа, як і мы…паміраюць, падаюць уніз, пакідаючы пра сябе толькі трохі ўспамінаў або зусім згасаюць бясследна.

Наш герой Максім, вельмі любіў зоркі. Хутчэй нават так: Максім і космас, былі чымсьці звязаныя. Але аб усім падрабязней.

Хлопчык Максім жыў у невялікай вёсцы Красналессе. У паўночнай часткі вялікай краіны. Ночы тут былі цёмныя і доўгія, ледзь чарней яго густых кучаравых валасоў. Нябесная чорная роўнядзь, над галавой, была ўсеяная мноствам розных зорак. Па словах яго мамы, Кацярыны: будучы яшчэ ў сямігадовым узросце, Максім вельмі любіў глядзець на зоркі. Дзякуючы доўгім начах, хлопчык часта заўважаў іх і задзіраў галаву ўвысь. Углядаўся ў неба, не глядзеў, што ж дзеецца ў яго пад нагамі. Ён трымаў маму за руку, і як вагончык, цягнуўся за ёй. А ў яго карых вачах адбівалася зорнае неба.

Былі дні, калі з прыходам ночы, Максім заставаўся дома. І ўсё часцей, маме даводзілася ўгаворваць сына спаць. Бо той, перад сном, быццам прыліпаў да вакна, любуючыся зоркамі.

– Сынок, хопіць лічыць зоркі, пара спаць! – казала мама, стоячы ля ложка. – Максім, ты мяне чуеш?

– Мам, глядзі якія яны прыгожыя. Іх так шмат, што мне не злічыць. – упарта цягнуўся сын, абапіраючыся аб падваконнік.

– Пара спаць. На сёння хопіць зорак. – падыходзіла мама да сына і брала таго за руку.

– Ну, добра… – засмучана казаў Максім, падаючы ўсім сваім выглядам, што яму не хочацца спаць.

Ён, апускаў свае чорныя бровы, надзімаў свае маленькія вусны і нетаропка ішоў да ложка. Клаўся пад коўдру і працягваў думаць аб убачаных агнях, што заставаліся за шклом.

– А зоркі не згаснуць? А яны могуць прыляцець і ўпасці каля нашага дому? – задаваў Максім маме пытанні, каб адцягнуць час, адведзены для сну.

– Усё з імі будзе добра. Хопіць пытанняў. Спі.

– Добра, мам. Спакойнай ночы.

– Спакойнай ночы.

Ён лёгка заплюшчваў вочы і ўяўляў, малюючы ў сваіх думках: чароўны свет бясконцага космасу, палёт да самых яскравых зорак і не раз, у снах здзяйсняў пасадку на Месяцы.

Часам, Максім рабіў выгляд, што заснуў і праз нейкі час, у цішыні, ён ціха падыходзіў да вакна, углядаючыся ў самую яскравую зорку, марыў і бег назад у ложак. Адважнаму хлопчыку было вельмі цікава, ад чаго гэтыя агеньчыкі на небе так прыгожа свецяцца. Шмат адказаў ён знаходзіў у татавых апавяданнях.

Амаль кожныя выхадныя, яго тата Леанід, гаварыў з сынам пра космас. А дакладней, папа адказваў на ўсе хвалюючыя Максіма пытанні. Бацька, дадаваў да сваіх адказаў пацешныя і цікавыя гісторыі. Максіму вельмі падабалася слухаць іх і сын, зноў і зноў прасіў зноўку пераказаць іх. Тата браў дзіцяці на рукі і кружыў вакол сябе, нібы ракета аблятае планету. Некалькі разоў, тата Леанід чытаў сыну казкі. Максім з цікавасцю слухаў яго, ляжаў побач з ім і любаваўся каляровымі ілюстрацыямі ў кнізе. Яны разам з героямі казкі адпраўляліся ў незабыўныя прыгоды: падымаліся на паветраным шары да аблокаў, на вялікай белай ракеце адшуквалі новыя планеты, падымаліся на крылах да зорак. Максім спазнаваў і ўлюбляўся ў загадкавы свет зорак. Ён ні на хвіліну, не стамляўся ад новых ведаў.

На дзясяты дзень нараджэння сына, бацькі ўпрыгожылі столь дзіцячага пакоя ў зоркі, каб сыну было прыемней засыпаць. Накрываючыся коўдрай, ён уяўляў сябе на касмічным караблі, глядзеў на столь, бачачы ў ім свой дзіцячы космас. Ведаючы, што сапраўдныя зоркі гэтак жа гараць над яго хатай.

Максім заўсёды хацеў дакрануцца да зорак, узяць іх крыштальные цела ў рукі і прыціснуць іх да сябе. Марачы, ён працягваў руку да зорнага неба і ўяўляў, быццам кранаецца, адчувае цяпло зорак. Пры гэтым разумна разумеў, што яны ад яго вельмі далёка, гэтак жа як ён ад іх. Хлопчыку станавілася сумна, ад таго, што паміж імі вельмі вялікая адлегласць. І ад таго, што ён павольна рос, і ўсё яшчэ заставаўся дзіцем, а Максіму хацелася па хутчэй стаць дарослым, быць касманаўтам і паляцець да зорак, якія вабяць яго да сябе.

Максім быў ніжэй сваіх аднагодкаў да шаснаццаці гадоў, і гэта ні ў якім разе не перашкаджала яму быць моцным сярод іх. Гуляючы з імі яго цікавасць да космасу не губляўся, а наадварот, ён яшчэ больш рухаўся разам з імі.

А планета Зямля працягвала лётаць вакол Сонца, красавалася сярод іншых планет. Час змяняўся і развівала касманаўтыку. Зоркі ўжо згасалі на столі дзіцячага пакоя, казкі перад сном сыходзілі ў мінулае, тата пераставаў гаварыць з сынам пра космас. А Максім працягваў глядзець у зорнае неба і бачыць у ім, нешта большае, чым проста залатое ззянне іскраў.

Апошнія гады ў школе, Максім праводзіў з задавальненнем, вывучаючы прадмет "Астраномія". Максім і марыць не мог пра тое, каб у школе было нешта акрамя матэматыкі, моў і літаратуры. Але тады, з гэтым прадметам, ён спазнаваў сусвет, чытаў і вывучаў тое, што яму было невядома. Ён ведаў на памяць усе планеты, назвы ўсіх галоўных сузор'яў, імёны вялікіх касманаўтаў і іх гісторыю. Максім забягаў наперад усёй школьнай праграмы.

– Хто хоча расказаць ля дошкі аб спадарожніках і іх уплыву на планеты? – пыталася настаўніца, даючы магчымасць вучням самастойна выйсці да дошкі.

– Тамара Паўлаўна, можна я? – цягнуў руку ўверх Максім.

– Бачу, бачу тваю руку, Максім. Зноў ты. Можа, акрамя Максіма, нехта яшчэ жадае атрымаць ацэнку?! – працягвала настаўніца, шукаючы кагосьці іншага. – Максім, ты вядома, малайчына. Я ведаю, што ты ўсё ведаеш пра космас…але ты ўжо адказваў на двух мінулых занятках. Дамо цяпер адказаць Елісееву.

Горда апускаў руку на парту Максім. У душы яго была радасць за добрыя веды па астраноміі і ён зусім не перажываў за іншыя больш важныя прадметы.

Ён не спыняўся на ўжо наяўных ведах, а працягваў, усё больш вывучаць новую інфармацыю пра космас. У бібліятэках ён шукаў розную навуковую літаратуру, глядзеў фантастычныя фільмы пра сусвет, маляваў зоркі і рабіў нейкія свае запісы ў спецыяльна заведзеным для гэтага сшытку, хаваючы яго ад усіх. Яго мары ўжо тады мацнелі ў яго целе, фармавалі ў ім дух касманаўта. Гэта было галоўнай часткай яго інтарэсаў.

Будучы слабым, па характары, падлеткам, сам Максім не вызначаў у які ўніверсітэт яму паступіць пасля школы. Усё гэта абмяркоўвалася яго бацькамі. А ён баяўся супрацьстаяць ім, думаў, што яго засмеюць, не зразумеюць, наколькі важны для яго быў космас. Шмат хто казаў яму, намякалі, што прафесія касманаўта не дапаможа сфармаваць яго жыццё ў будучыні. Што ўсе мінулыя, дзіцячыя мары пара б даўно пакінуць ззаду і рухацца ў іншым кірунку. Максім быў паслухмяным і пагадзіўся на выбар бацькоў. Хоць у душы ён быў засмучаным. Па вечарах нараджаліся невясёлыя думкі ў яго галаве. А смутак, расчароўваў яго мары. Ён закінуў свае мэты. І што з гэтага атрымалася?