Михаил Булгаков - Майстар i Маргарыта (на белорусском языке)

"Вось i прыклад, - у думках гаварыла Маргарыта таму, хто валодаў ёю, чаму я прагнала гэтага мужчыну? Мне сумна, а гэты гуляка нядрэнны, хiба што яго пустая гаворка пра надвор'е? Чаму я сяджу, як сава, адна пад сцяною? Чаму я выключана з жыцця?"

Яна зусiм зажурылася i звяла. Але раптам тая самая ранiшняя хваля чакання i ўзбуджанасцi скаланулася ў грудзях. "Сапраўды здарыцца!" Хваля ўдарыла другi раз, i тут яна зразумела, што хваля гэтая гукавая. Скрозь гарадскi шум усё выразней чулiся ўдары барабана i гук крыху фальшывых труб, якiя наблiжалiся.

Першым паказаўся конны мiлiцыянер, якi ехаў паўз рашотку сада, а за iм тры пешыя. Потым паволi поўз грузавiк з музыкантамi. За iмi - адкрытая новенькая пахавальная машына, якая павольна рухалася, на ёй уся ў вянках труна, а па кутах пляцоўкi - чатыры чалавекi стойма: тры мужчыны i адна жанчына. Нават здалёку Маргарыта разгледзела, што твары ў тых, хто стаяў у пахавальнай машыне i праводзiў нябожчыка ў апошнюю дарогу, нейкiя дзiўна разгубленыя. Асаблiва заўважна было гэта па грамадзянцы, якая стаяла ў левым заднiм куце. Тоўстыя шчокi гэтае грамадзянкi быццам знутры распiрала нейкая пiкантная таямнiца, у заплылых вачах блукалi двухсэнсоўныя агеньчыкi. Здавалася, яшчэ крыху, i грамадзянка не вытрымае, падмiргне нябожчыку i скажа: "Нiколi такога не было! Проста мiстыка!" Гэтакiя ж разгубленыя твары былi i ў тых, хто праводзiў пешкi, iх прыкладна чалавек трыста паволi iшло следам за пахавальнаю машынаю.

Маргарыта правяла вачыма шэсце, прыслухалася да таго, як зацiхае панылы турэцкi барабан, якi паўтараў адно i тое ж самае - "бумс, бумс, бумс", i думала: "Якое незвычайнае пахаванне... I якая нуда ад гэтага "бумса". Дальбог, чорту б душу прадала, каб толькi даведацца, цi жывы ён! Цiкава, каго гэта хаваюць з гэтакiмi збянтэжанымi тварамi?"

- Берлiёза Мiхаiла Аляксандравiча, - пачуўся побач крыху гугнявы мужчынскi голас, - старшыню МАССАЛIТа.

Здзiўленая Маргарыта Мiкалаеўна завярнулася i ўбачыла на сваёй лаўцы грамадзянiна, якi, мабыць, нячутна прысеў у той час, калi Маргарыта загледзелася на працэсiю i, бадай, у разгубленасцi сваё пытанне вымавiла гучна.

Працэсiя тым часам пачала прыпыняцца, мабыць, затрыманая наперадзе святлафорамi.

- Сапраўды, - працягваў незнаёмы, - незвычайны ў iх настрой. Вязуць нябожчыка, а думаюць толькi пра тое, дзе дзелася яго галава!

- Якая галава? - спыталася Маргарыта i прыгледзелася да неспадзяванага суседа. Ён аказаўся маленькi ростам, вогненна-рыжы, з iклом, у крухмальнай бялiзне, у паласатым дарагiм гарнiтуры, у лакавых туфлях i з капелюшом на галаве. Гальштук яркi. Дзiўнае было яшчэ тое, што з кiшэнькi, у якой мужчыны звычайна носяць насоўкi альбо самапiскi, у гэтага грамадзянiна тырчала абгрызеная курыная костачка.

- Ага, будзьце ласкавы ведаць, - растлумачыў рыжы, - сёння ранiцай у грыбаедаўскай зале галаву ў нябожчыка ўкралi з труны.

- Як гэта можа быць? - мiжволi спыталася Маргарыта i адразу ўспомнiла шэпт у тралейбусе.

- А чорт яго ведае! - нахабна адказаў рыжы. - Я думаю, што пра гэта трэба было б у Бегемота спытацца! Надта лоўка свiснулi. Гэтакi скандал! I галоўнае, незразумела, каму i нашто яна патрэбна, гэтая галава!

Як не была занята сваiм Маргарыта Мiкалаеўна, яе ўсё ж уразiла дзiўная хлусня невядомага грамадзянiна.

- Выбачайце, - раптам усклiкнула яна, - якога Берлiёза? Гэтага, што ў газетах сёння...

- Ага, ага...

- Дык гэта, выходзiць, лiтаратары за труною iдуць? - спыталася Маргарыта i на паўслове замоўкла.

- Ну вядома ж, яны!

- А вы iх ведаеце?

- Усiх да аднаго, - адказаў рыжы.

- Скажыце, - загаварыла Маргарыта, i голас яе зрабiўся глухiм, - а сярод iх ёсць крытык Латунскi?

- А як жа, - адказаў рыжы, - вось ён крайнi, у чацвёртым радзе.

- Гэты бландзiн? - прымружылася Маргарыта.

- Попельнага колеру... Бачыце, глядзiць у неба.

- На папа падобны?

- Во-во!

Больш Маргарыта нi пра што не пыталася, прыглядалася да Латунскага.

- А вы, я бачу, ненавiдзiце гэтага Латунскага, - усмешлiва загаварыў рыжы.

- Я яшчэ сяго-таго ненавiжу, -праз зубы адказала Маргарыта, - але гэта нецiкавая гаворка.

Працэсiя ў гэты час рушыла далей, за людзьмi паплылi большасцю пустыя аўтамабiлi.

- Сапраўды, што ў гэтым цiкавага, Маргарыта Мiкалаеўна!

Маргарыта здзiвiлася.

- Вы ведаеце, хто я?

Замест гэтага рыжы зняў капялюш i ўзяў яго ў руку.

- Ну добра, мяне завуць Азазела, але вам гэта нiчога не гаворыць.

- А вы не скажаце мне, як i адкуль вы даведалiся пра лiсткi i пра мае думкi?

- Не скажу, - суха адказаў Азазела.

- А вы ведаеце хоць што-небудзь пра яго? - з мальбою зашаптала Маргарыта.

- Ну, няхай будзе ведаю.

- Малю вас: скажыце толькi адно - ён жывы? Не мучце мяне.

- Ну, жывы, жывы, - неахвотна адазваўся Азазела.

- Божачка!

- Калi ласка, не хвалюйцеся i не крычыце, - пахмура сказаў Азазела.

- Даруйце, даруйце, - мармытала пакорлiвая Маргарыта, - я, вядома, раззлавалася на вас. Але, пагадзiцеся, калi на вулiцы запрашаюць жанчыну некуды ў госцi... Я не старамодная, запэўнiваю вас, - Маргарыта нявесела ўсмiхнулася, - але я нiколi не сустракалася з чужаземцамi, i сустракацца ў мяне з iмi няма нiякае ахвоты... i, акрамя таго, мой муж... Мая драма ў тым, што я жыву з тым, каго не кахаю, але псаваць яму жыццё не хачу. Ад яго я нiчога не мела, акрамя дабра...

Азазела з паказным сумам слухаў гэтае блытанае мармытанне i сурова сказаў:

- Прашу вас, памаўчыце хвiлiнку.

Маргарыта пакорлiва замоўкла.

- Я запрашаю вас да чужаземца зусiм бяспечнага. I нiводная душа не будзе ведаць пра гэтае наведванне. Вось за гэта я магу паручыцца.

- А навошта я яму? - лiслiва спыталася Маргарыта.

- Пра гэта вы даведаецеся пазней.

- Разумею... Я павiнна буду аддацца яму, - сказала Маргарыта задумлiва.

У адказ на гэта Азазела пагардлiва хмыкнуў i адказаў:

- Любая жанчына ў свеце, магу запэўнiць вас, толькi i марыла б пра гэта, твар Азазелы скрывiўся ад смяшку, - але я расчарую вас, гэтага не будзе.

- I што гэта за чужаземец такi? - разгублена ўсклiкнула Маргарыта гэтак моцна, што на яе азiрнулiся мiнакi. - I што за iнтарэс мне iсцi да яго?

Азазела нахiлiўся да яе i шматзначна шапнуў:

- Ну, iнтарэс, скажам, вялiкi... Вы скарыстаеце выпадак...

- Што? - усклiкнула Маргарыта, i вочы ў яе зрабiлiся круглыя. - Калi я вас правiльна зразумела, вы намякаеце на тое, што я магу даведацца пра яго?

Азазела моўчкi кiўнуў галавой.

- Еду! - цвёрда ўсклiкнула Маргарыта i ўхапiла Азазелу за руку. - Еду куды хочаце!

Азазела з палёгкаю аддыхаўся, адкiнуўся да спiнкi, закрыў плячыма выразанае вялiкiмi лiтарамi "Нюра" i загаварыў iранiчна:

- Цяжкi народ гэтыя жанчыны! - ён усунуў рукi ў кiшэнi i далёка наперад выцягнуў ногi. - Нашто, напрыклад, мяне паслалi? Няхай бы Бегемот хадзiў, ён прыгожы, абаяльны...

Маргарыта загаварыла, кiсла i па-жабрачы ўсмiхаючыся: