Андрей Курейчик - Пемонцкi звер (на белорусском языке)

СЯСТРА МАРЫЯ. Бачу я, як ты сябе адчуваеш. Ты хворая.

IЗАБЭЛА. Не трэба, не трэба... Iдзi. Цябе пакараюць, калi ўбачаць са мною. Дзякуй. (Спрабуе падняцца i зноў падае).

СЯСТРА МАРЫЯ. Сядзi, сядзi. Ох, упартая ты. Сядзi, кажу табе! Я сама ўсё зраблю. (Iдзе да вядра).

IЗАБЭЛА. Не, табе нельга.

СЯСТРА МАРЫЯ. Маўчы. Зараз лепш не крычаць. Сястра Ганорыя можа пачуць. Святая Марыя Магдалiна, памажы нам...

IЗАБЭЛА. Навошта ты гэта робiш?

СЯСТРА МАРЫЯ. А хiба Хрыстос не вучыў дапамагаць людзям?

IЗАБЭЛА. Дзякуй табе. Я проста стамiлася...

СЯСТРА МАРЫЯ. Вельмi?

IЗАБЭЛА. Нiчога, гэта пройдзе. Я... я навучуся.

СЯСТРА МАРЫЯ. Мацi-Iгумення правярае цябе. Гэта выпрабаванне. Табе проста трэба пацярпець.

IЗАБЭЛА. Я пацярплю.

СЯСТРА МАРЫЯ. Я ведаю, ты моцная. Толькi без Бога якая можа быць моц? На вось. (Нешта перадае ёй).

IЗАБЭЛА. Што гэта?

СЯСТРА МАРЫЯ. Гэта каўчэжац. Там мошчы святога Iеранiма. Ён заўсёды мне дапамагаў. I табе дапаможа. Малiся толькi, i абавязкова дапаможа.

IЗАБЭЛА. Дзякуй. (Вешае каўчэжац сабе на шыю).

СЯСТРА МАРЫЯ. Сёстры кажуць, што ты дачка звера. Што ты пiла кроў сваiх ворагаў i ела iх смажанае мяса. Што ты адна магла забiць дзесятак рыцараў...

IЗАБЭЛА. (смяецца): Яны праўда так думаюць?

СЯСТРА МАРЫЯ. Усiм вядома, колькi нармандцаў было пакарана па загадзе твайго бацькi.

IЗАБЭЛА. На вайне заўсёды шмат ахвяр.

СЯСТРА МАРЫЯ. Але кажуць, ты забiла нават роднага брата.

IЗАБЭЛА. Ён быў здраднiкам. Ён падаслаў да бацькi наёмнага забойцу. Той пралiчыўся - бацька застаўся жывы. Толькi паранены - ён страцiў вока. Брат зрабiў свой выбар.

СЯСТРА МАРЫЯ. I ты сама?..

IЗАБЭЛА. Так, я забiла яго. Я выклiкала яго на перамовы, нiбы хачу аб'яднацца з iм i выступiць супраць бацькi, i там перарэзала яму горла. Я глядзела, як ён хрыпеў i захлынаўся сваёю крывёю.

СЯСТРА МАРЫЯ. Божа, даруй ёй яе грахi.

IЗАБЭЛА. Але ўсё гэта ў мiнулым.

СЯСТРА МАРЫЯ. Ад мiнулага не так лёгка пазбавiцца, мне здаецца.

IЗАБЭЛА. Не, я зрабiла свой выбар. Назад шляху няма. З крывёю скончана. Я стамiлася ад войнаў, стамiлася нават болей, чым ад мыцця падлогi.Цяпер усё. Я закапала свой меч.

СЯСТРА МАРЫЯ. Хiба ў жанчыны можа быць меч?

IЗАБЭЛА. У мяне быў. Толькi ў манастыры зброя не мае сэнсу. Бог тут адзiны абаронца. Толькi Ён...

СЯСТРА МАРЫЯ. Мне казалi, ты адмовiлася выходзiць за герцага Нармандскага.

IЗАБЭЛА. Ён вораг маёй сям'i. Што ж тут дзiўнага?

СЯСТРА МАРЫЯ. Проста... Герцаг Нармандскi такi магутны сiньёр. I хiба твой шлюб не мог стаць пачаткам усталявання мiру?

IЗАБЭЛА. Мiру? Мiру не iснуе. Мiр зараз - гэта толькi падрыхтоўка да вайны. А я... А я толькi разменная манета. Нармандыя хоча П'емонт. Захапiць яго праз шлюб са мною прасцей, чым праз вайну. Як толькi гэта адбудзецца, мяне заб'юць.

СЯСТРА МАРЫЯ. Заб'юць? Таму ты пайшла ў манашкi? Але гэта няправiльна. Сюды iдуць служыць Богу.

IЗАБЭЛА. А што мне было рабiць? Майго бацьку заб'юць. Гэта справа часу. Ён разумее гэта, таму i пайшоў на змову з баронамi. Але гэта яго не ўратуе. Я не ведаю... Усё страцiла сэнс. Я заблыталася... (Цiха). I я хачу жыць.

СЯСТРА МАРЫЯ. Божа, памажы ёй... Колькi зла! Колькi зла! Нiчога, тваё сэрца ачысцiцца ад брыдоты. Пройдзе час, i ты зразумееш... Калi толькi ты не...

IЗАБЭЛА. Ты яшчэ сумняваешся? Ну як табе даказаць, што я не ваўкалак?

СЯСТРА МАРЫЯ. (думае): Пакажы ногi.

IЗАБЭЛА. Ногi?! (Паказвае). Вось.

СЯСТРА МАРЫЯ. Так...

IЗАБЭЛА. А што, з маiмi нагамi штосьцi не так?

СЯСТРА МАРЫЯ. Мядзведжых кiпцюроў няма.

IЗАБЭЛА. Мядзведжых кiпцюроў? (Рагоча). Ну вы даеце... А можа, у мяне яшчэ што-небудзь не так? Сёстры не казалi? Можа, у мяне вужачы хвост i жабiная скура на жываце? А? А iклы? Пра iклы яны нiчога не казалi? А? (Яна рагоча).

Сцэна 6

(З'яўляецца Урбена. Па ўсiм вiдаць, што гэта вельмi старая жанчына. Яе твар закрыты тканiнаю, як у пракажонай. Яна абапiраецца на палку).

IЗАБЭЛА. (напалохана) Хто гэта?

СЯСТРА МАРЫЯ. Дзе?

IЗАБЭЛА. Там, у цемры...

СЯСТРА МАРЫЯ. Гэта...

УРБЕНА. Марыя, пастой там, у куце.

СЯСТРА МАРЫЯ. Я проста дапамагала ёй...

УРБЕНА. Выконвай.

СЯСТРА МАРЫЯ. Слухаю. (Адыходзiць у кут, кленчыць, молiцца).

УРБЕНА. (Iзабэле): Падыдзi да мяне.

IЗАБЭЛА. Хто вы?

УРБЕНА. Мяне завуць Урбена.

IЗАБЭЛА. Урбена...

УРБЕНА. Гэтае iмя табе нiчога не скажа.

IЗАБЭЛА. Вы сястра Невельскага манастыра?

УРБЕНА. Я была сястрой Невельскага манастыра.

IЗАБЭЛА. А цяпер?

УРБЕНА. Цяпер? Цяпер гэта не мае значэння. У цябе моцны прыгожы голас. Зусiм як у твайго бацькi ў дзяцiнстве.

IЗАБЭЛА. Вы ведалi майго бацьку?

УРБЕНА. У дзяцiнстве ён любiў душыць нагамi жабаў на П'емонцкiх балотах. Калi стаў дарослым, душыў абцасамi галовы дзяцей сваiх ворагаў. А ты ж таксама любiла душыць жабаў, а?

IЗАБЭЛА. Хто вы? Адкуль вы мяне ведаеце?

УРБЕНА. Пачакай, пачакай са сваiмi пытаннямi. Не пра тое хачу пагаварыць. Невельскi манастыр - дзiўная мясцiна. Сюды не прыводзяць капрызы цi дзiвацтвы.

IЗАБЭЛА. Але я...

УРБЕНА. Зараз усё раскажаш. Ты прыгожая?

IЗАБЭЛА. Вы мяне не бачыце?

УРБЕНА. Бачу - не бачу. Не твая справа! Падыдзi, падыдзi сюды да мяне, блiжэй. (Мацае яе твар рукамi). Ты прыгожая. Хоць i не такая прыгожая, як я ў твае гады. (Усмiхаецца). У той час з-за маёй прыгажосцi пачыналася палова ўсiх войнаў у свеце. Яны ўсе памерлi...усе.... Ты ведала мужчын?

IЗАБЭЛА. Так.

УРБЕНА. Ты кахала iх?

IЗАБЭЛА. Не.

УРБЕНА. Чаму?

IЗАБЭЛА. Калi пачынаецца каханне, пачынаецца залежнасць. Не. Нельга! Мне нельга было нiкому давяраць

УРБЕНА. А што з iмi сталася?

IЗАБЭЛА. З мужчынамi, якiх я ведала? Частка з iх загiнула, некаторых забiла я, некаторых - мой бацька, частка яшчэ недзе, не ведаю... Увогуле, iх было не так шмат.

УРБЕНА. Навошта табе сюды? Ты прыгожая, а пагалоскi яшчэ больш перабольшаць тваю прыгажосць. Ты можаш знайсцi сабе добрага мужа, не меней магутнага, чым герцаг Нармандскi. Ён абаронiць цябе. Навошта табе сюды?

IЗАБЭЛА. Я нiкому не хачу належаць.

УРБЕНА. Пахвальна. Але навошшто манастыр?

IЗАБЭЛА. Служыць Богу.

УРБЕНА. Хлусiш. Дрэнна пачынаць служэнне з хлуснi.

IЗАБЭЛА. Тут я ў бяспецы.

УРБЕНА. Ад герцага - так

IЗАБЭЛА. А хто яшчэ мне пагражае?

УРБЕНА. Ведаеш, размова з табою нагадала мне адну старую гiсторыю.

IЗАБЭЛА. Раскажы.

УРБЕНА. Калiсьцi ў старадаўнiя часы адзiн храбры рыцар вяртаўся ўначы ў свой замак.

IЗАБЭЛА. Адкуль?

УРБЕНА. Бог ведае адкуль. Але, галоўнае, ён быў вельмi храбры i не баяўся адзiн выступiць супраць хеўры разбойнiкаў. I вось ён пачуў нейкi шоргат у сябе за спiною. Рыцар павярнуўся i ўбачыў сатану, якi гнаўся за iм. Сэрца рыцара сцiснуў магiльны холад. Ён прышпорыў каня i пагнаў наўскач, спадзеючыся ўцячы ад д'ябла. I вось у тую хвiлiну, калi, здавалася, ён ужо ўратаваўся ад князя цемры, ягоны конь трапiў у яму, а рыцар упаў на корч i прапароў сабе жывот. Ён памёр праз тры днi ў страшэнных пакутах.