Л Дайнеко - Чалавек з брыльянтавым сэрцам (на белорусском языке)

- Певень бы i рады не iсцi на вяселле, ды за крылы валакуць.

Карл жа, як прыроджаны немец, знешне спакойна сустрэў такую неспадзяванку, адразу ж пачаў аналiзаваць сiтуацыю, у якую яны трапiлi, i каментаваць яе.

- Вось чаму верталёт быў без экiпажа, - разважаў ён. - Усё гэта, вядома, чарговыя фокусы СЦ. Гэта, як мы i здагадвалiся з табою, Радаслаў, цывiлiзацыя капiiстаў, я б нават вобразна сказаў, цывiлiзацыя фалыпываманетчыкаў. Яна (я быў бы рады, калi памылюся) у сiлу нейкiх невядомых звышпрычын не можа ствараць арыгiнальнае, прынцыпова новае, а штампуе копii. Вось чаму яна прайграла нашай чалавечай цывiлiзацыi, праметэеўскай цывiлiзацыi, як прыгожа i вельмi дакладна пiшуць паэты. Трагедыя Старой Цывiлiзацыi ў тым, што яна не можа нарадзiць свайго Праметэя, таго, хто здольны на Ўчынак, на Подзвiг, на Ахвяру i, у рэшце рэшт, на рашучы кардынальны злом стэрэатыпу. Тысячагоддзi яна была ценем, я б сказаў, хiтрым ценем нашай цывiлiзацыi, заўсёды жыла пад маскай, своечасова адступаючы ў змрок, у маўчанне, у забароненую таямнiцу. Сёння ж яна атакуе. Чаму?

- Пэўна, таму, што ў яе скончыўся запас устойлiвасцi, трываласцi, перарваў Карлаў маналог Радаслаў Буслейка. - Яна як бы аганiзуе i падобна на параненага звера. Я не браў бы на сябе смеласць называць гэтага звера драпежнiкам. Так, яна ваюе, з нечага страляе. Але бывалi выпадкi, калi карова, звычайная траваядная карова, баронячы ад немiнучай смерцi сваё дзiця, кiдалася на ваўкоў.

Ён казаў усё гэта, Карл, згодна кiваючы галавой, слухаў, а шчупальцы-прысоскi, што намертва скруцiлi iх, не паслаблялiся, i верталёт, зрабiўшы круг над помнiкам "Мацi Беларусi", упэўнена ляцеў уперад, не губляў вышыню i хуткасць. Трэба адзначыць, што стрэсаператары не адчувалi анiякага страху, былi ў поўнай яснай памяцi.

- Нашым верталётам кiруе Невiдзiмка, - сказаў Радаслаў.

- Падобна, - згадзiўся Карл. - А мне так хочацца яго ўбачыць. Ды чалавечае вока не самы дасканалы iнструмент на гэтым свеце. Як казалi старадаўнiя мудрацы: "Бог будзе побач, але ты не ўбачыш яго".

- I ўсё-ткi я шмат бы што аддаў, каб хоць часткова зразумець Старую Цывiлiзацыю, - сумна ўздыхнуў Буслейка. - Ды дзе там. Мы яшчэ сёння амаль нiчога не ведаем пра этрускаў, пра атлантаў...

Ён не скончыў фразу, бо проста ў яго перад тварам, на адлегласцi працягнутай рукi, з'явiўся, успыхнуў вельмi яркi малочна-сiнi шар велiчынёю з баскетбольны мячык. Шар увесь свiцiўся, здавалася, позiркам можна было пранiзаць наскрозь рэчыва, з якога ён складаецца, але ў самым цэнтры выразна бачылася нешта цёмнае, цвёрдае, стрыжнёвае, нiбы насенне ў пераспелым плодзе. Адразу знiклi шчупальцы-прысоскi, вызвалiўшы стрэсаператарам рукi. Буслейка з Гакенхольцам пачалi iх расцiраць, размiнаць, каб аднавiць рух крывi. I тут нечаканы вiзiцёр загаварыў.

- Асцярожна, жыхары адной з намi планеты, - глуха, з нейкiм булькатаннем данеслася ў яго знутры. - Асцярожна, Радаслаў Буслейка i Карл Гакенхольц. Сядзiце спакойна, адчувайце сябе шчаслiва i ўпэўнена, не рабiце нiякiх рэзкiх рухаў, нi ў якiм разе не спрабуйце дакрануцца да мяне, бо эфект такога дакранання будзе вельмi-вельмi непрыемным для вашых рук i вачэй.

- Ён нас ведае, - здзiўлена прашаптаў Карл.

- Слухайце, жыхары адной з намi планеты, - роўным, як бы бясстрасным голасам казаў далей шар. - Бялковая форма жыцця не адзiна магчымая ў Сусвеце. Iснуе жыццё ў плазменнай форме, як нiзкатэмпературнай, так i высокатэмпературнай. Я - Плазмоiд, прадстаўнiк менавiта гэтай формы жыцця, прадстаўнiк той цывiлiзацыi, якую вы называеце Старой. Тысячагоддзi мы развiвалiся паралельна з бялковай цывiлiзацыяй, суiснавалi пад адным небам, але сёння меч пайшоў на меч.

- Навошта ж вы аб'явiлi вайну? - горача ўсклiкнуў Карл. - Мы ж мацнейшыя, больш арганiзаваныя за вас i абавязкова - чуеце? - абавязкова пераможам.

Ён тэмпераментна ўзмахнуў рукамi, i тут пачуўся рэзкi сухi шчаўчок, падобны на той, з якiм перагарае электралямпачка. Гакенхольц iмгненна абмяк, сутаргi пабеглi па шчоках, твар пасiнеў, вочы ледзь не выскачылi з вачнiц.

- Я папярэджваў, - сказаў Плазмоiд Радаславу. - Але не бойся - твой калега будзе жыць, проста ён страцiў прытомнасць i ачуняе праз тры гадзiны.

- Вы, плазмоiды, жорсткiя, - цiха прамовiў Радаслаў.

- Мы справядлiвыя, - не згадзiўся Плазмоiд. - Маё сiлавое поле часова падавiла ў твайго калегi жыццёвую энергiю, але, паўтараю, ён будзе жывы i здаровы.

- Вы аб'явiлi перамiр'е, - упарта вёў сваё Буслейка. - Вы аб перамiр'i напiсалi ў небе, на воблаку - я сам чытаў, i тысячы людзей чыталi. I раптам вы падкiдваеце гэты верталёт, гэтага монстра-перавёртыша i мы трапляем у расстаўленую вамi пастку. Як гэта называецца? У нас, у людзей, гэта называецца подласцю.

Пры такiх словах шар з малочна-сiняга зрабiўся чырванаватым, потым шэрым i нiбы зменшыўся ў аб'ёме. "Яму сорамна, - здагадаўся Буслейка, - у iм жывуць эмоцыi, падобныя на чалавечыя". I тут аказалася, што плазмоiды, прынамсi той, што быў перад Радаславам, не пазбаўлены пэўнай тэатральнасцi, любовi да знешнiх эфектаў.

- О мая плазменная цывiлiзацыя! - са слязой у голасе заенчыў шар. - О мая беспрытульная, даледавiковая, пячорная. О дачка туманоў, начных лясоў i маланак. Ты беласкурая, як маладая бярозка пад дажджом. Ты жоўтавалосая, як сухая восеньская трава ў далёкiх лугах, дзе пасвяцца дзiкiя конi. Ты сiнявокая, як адзiнокi васiлёк, на якiм блiшчыць халодная раса.

- Перастаньце, - рэзка сказаў Буслейка. - Каму патрэбна ваша танная сентыментальнасць? Адплывiце цi адляцiце - не ведаю, як па-вашаму называецца гэта дзеянне, - трошкi ўбок, каб я мог кiраваць верталётам. Я не хачу разам са сваiм сябрам разбiцца. Мы, прабачце, бялковыя, а не плазменныя, i не любiм падаць з вялiкай вышынi.

Адважны беларус прамовiў гэтыя словы, не спускаючы позiрку з Плазмоiда. Шар адразу ж раздзьмуўся, набыў ранейшую малочна-сiнюю яркасць. Можна было, мяркуючы па ўсiм, чакаць ад яго нейкiх рэпрэсiўных дзеянняў. Але ён мiралюбна загаварыў:

- Вы, людзi, заўсёды адносiлiся да нас з вялiкiм недаверам, нават не ведаючы, хто мы. Вы болып за ўсё на свеце баiцеся плазмы, агню, нават смерць выбiраеце, абы толькi не забраў вашу жывую плоць агонь. Толькi гэтым я магу вытлумачыць той факт, што ў час пажараў у вышынных будынках чалавек выкiдваецца праз акно з дваццатага, з трыццатага паверха i, вядома, разбiваецца ўшчэнт, але не аддаецца полымю. Страх агню запраграмаваны ў вас на ўзроўнi генаў.

- Так, - згадзiўся Радаслаў. - У прынцыпе, для чалавека павiнна быць усё роўна - памерцi ад агню, ад жалеза або вады. Але iнстынктыўна чалавек, калi толькi ёсць выбар, выбiрае не вогненную смерць. Чаму? Можа, таму, што кара агнём - гэта поўнае, абсалютнае знiшчэнне, знiкненне, а жывая чалавечая душа заўсёды сумуе па сваёй плоцi.

- Я разумею цябе, Радаслаў Буслейка, - з нейкай урачыстасцю сказаў Плазмоiд. - Мы, Дзецi Несмяротнай Плазмы, валодаем шчаслiвай здольнасцю бясконца, без нiякай шкоды для сябе, мяняць сваю форму i масу. Калi ты ведаеш, у стане плазмы знаходзiцца абсалютная большасць рэчыва Сусвету: зоркi, галактычныя туманнасцi, мiжзорнае асяроддзе, сонечны вецер. Ты, вядома ж, ведаеш пра гэта. Тут, на планеце Зямля, разумныя плазмоiды вельмi даўно стварылi сваю цывiлiзацыю. Гэта яшчэ было ў часы Цвiцення Вулканаў, калi над iхнiмi грамагалосымi кратэрамi бушаваў бясконцы агонь. Нашы легенды гавораць, што далёкiя продкi плазмоiдаў прыляцелi з Космасу, з планеты Вар, якую не ведаюць зямныя астраномы. А потым пачалося шматвяковае процiстаянне з бялковай цывiлiзацыяй. А зараз - вайна. Плазмоiд упершыню ўступае ў адкрыты кантакт з людзьмi. Я вельмi ганаруся, што мне выпаў найвялiкшы гонар ад iмя Народа Ўсiх Сямi Колераў запрасiць Радаслава Буслейку i Карла Гакенхольца на перагаворы з Розумам Народа Ўсiх Сямi Колераў.