Л Дайнеко - Чалавек з брыльянтавым сэрцам (на белорусском языке)

- Але воблакi такiя недаўгавечныя, - сказаў Клён Дубровiч. - На Вары таксама ж бываюць дажджы. Пайiпоў дождж - i няма воблака.

"Правiльна, - згадзiўся Аюс. - Вось чаму страбы надзвычай хутка выводзяць птушанят i адразу вучаць iх пераносiць гнёзды з воблака на воблака. Гнёзды яны робяць са сваiх пер'яў i з павуцiны. На Вары, у шчылiнах скал, жыве павук-залаталапiк. Вецер абрывае ягоную павуцiну, уздымае аж пад воблакi. Страбы там яе ловяць".

- Як гэта, напэўна, здорава - плаваць на воблаках, - паглядзеў на неба Клён i ўсклiкнуў: - Страб вяртаецца!

Магутная птушка, як метэарыт, упала з нябёсаў на той жа самы камень, i Аюс не пакаралеўску жвава падбег да яе.

Праз некаторы час Клён ужо ведаў у агульных рысах план вызвалення Радаслава i Веры. Аюс Першы вырашыў правесцi франтальную атаку Нябеснага Зуба па найболып спадзiстым схiле вулкана, дзе вогненная лава прабiла калiсьцi амаль паўкiламетровы тунель. Акрамя самога караля жывёл, акрамя Клёна, Яра, Iга i Кука ў атацы павiнны былi прыняць удзел усе пяць кланаў плазмоiдаў, прычым сiнiя плазмоiды намервалiся нанесцi ўдар, якi адцягнуў бы ўвагу абаронцаў вулкана, у iншым месцы. Дзве тысячы крангаў рыхтавалiся да бамбардзiроўкi Нябеснага Зуба, выкочвалi з гнёздаў яйкабомбы. Але самым эфектыўным момантам штурму задумваўся нечаканы рэзкi ўдар ажно дзесяцi страбаў - iмгненнае пiкiраванне з-пад воблакаў проста ў кратэр. Нi Пяцiног з Жалезнымi Людзьмi, нi ягоныя саюзнiкi, фiялетавыя i чырвоныя плазмоiды, мяркуючы па ўсяму, не ведалi, што такая вялiкая колькасць адважных моцных птушак гняздуецца на воблаках i што зусiм нядаўна страбы прымiрылiся з каралём Аюсам i з пяццю кланамi.

XII

Ультрамозг, Уладар Таямнiцы, загадаў Жалезным Людзям прывесцi да сябе Радаслава Буслейку. Робаты, сiнхронна грукаючы цяжкiмi металiчнымi чаравiкамi, накiравалiся ў Залу Новых Нараджэнняў, а дакладней, у самы сапраўдны мартэнаўскi цэх, што быў пабудаваны ў тоўшчы застылай лавы. Там мелiся тры мартэнаўскiя печы, у якiх пераплаўлялiся пакалечаныя або зусiм спарахнелыя ад iржы i старасцi робаты. Непадалёку ад адной з такiх печаў стаялi, прывязаныя дротам да металiчнага слупа, Радаслаў Буслейка i Вера Хрысцiнюк. Iх трымалi менавiта тут не таму, што ў Нябесным Зубе не хапала iншых памяшканняў, а, пэўна, дзеля таго, каб запалохаць бясконцым грукатам i смуродам, мiгценнем агню, снапамi яркiх iскраў. Побач з мартэнаўскiмi печамi, за тонкай крацiстай перагародкай, былi кузня, дзе цяжка вухкаў паравы молат, i зборачны цэх з канвеерам. Зямляне бачылi, як павольна плыла стужка канвеера, на якой стаялi, сядзелi i ляжалi новенькiя робаты. У некаторых пакуль што не мелася галоў, рук, ног, тулава, i не пакiдала ўражанне, што знаходзiшся ў нейкiм вар'яцкiм шпiталi або ў пекле. Жалезныя Людзi адвязалi Радаслава, цесна абкружылi, павялi.

- Не адчайвацеся, Вера, - сказаў ён. - Я хутка вярнуся. Я ўпэўнены, што нашы сябры-плазмоiды i Зямля не дадуць нас у крыўду.

Веры Хрысцiнюк, вядома ж, было нязвыкла i страшна ў такiх абставiнах, але яна валодала сабой, нават усмiхнулася, толькi папрасiла:

- Даведайцеся хоць што-небудзь пра Клёна. Бедны хлопчык.

Старшы па званнi мiж Жалезных Людзей, начальнiк дзесяткi, у кантралюемую праграму якога была закладзена роўна тысяча слоў, манатонна прамовiў, звяртаючыся да яе:

- Ты не Жанна д'Арк. Супакойся. Ты - Вера.

- А ты - заўтрашнi металалом, - адрэзала Вера.

Пяцiног, чакаючы Радаслава Буслейку, павольна хадзiў-перакочваўся па спецыяльна для яго пракладзенай Дарожцы Ўспамiнаў. Гэта дарожка была зроблена ў круглай зацемненай зале i ўяўляла сабой вузкую, шырынёю да сарака сантыметраў, металiчную стужку, на якой былi запiсаны малюнкi-вобразы Сiняй Зоркi, радзiмы Пяцiнога. Калi адначасова дзве нагi дакраналiся да шурпатай цёмна-сiняй Дарожкi Ўспамiнаў, спрацоўвала электрамагнiтнае рэле, пасылаючы хвалепадобны iмпульс у мозг Пяцiногу. Акрамя Пяцiнога ў зале знаходзiлiся пятнаццаць чырвоных i пятнаццаць фiялетавых плазмоiдаў. Яны з найвялiкшай пачцiвасцю кружылiся над Ультрамозгам, Уладаром Таямнiцы, суправаджалi яго ў задумлiва-мройных блуканнях па Дарожцы Ўспамiнаў, з'яўляючыся як бы своеасаблiвым ганаровым эскортам. Часам Пяцiног прыпыняўся, замiраў, толькi залацiстае або жоўта-зялёнае святло лагодна пульсавала, мякка струменiлася ва ўсе бакi. Тады i плазмоiды замiралi над iм i ў зале пачынала звiнець абсалютная цiшыня. Немагчыма было паверыць, што непадалёку адсюль, у гэтай жа падэшве старога тысячагадовага вулкана, люта грымiць гарачы молат, знясiлена скрыгоча жалеза.

Пяцiногу бачылася бязмежная прастора Сусвету, чорны мiжгалактычны калiдор, i ў самым канцы, як надзея, як поклiч, як апафеоз усяго - Сiняя Зорка. Там востра ўразаюцца ў неба сiнiя металiчныя слупы, ззяюць азёры, напоўненыя ртуццю, рассыпаюцца i зноў злучаюцца ў адно цэлае мiльёны блiскучых адпалiраваных касмiчным ветрам шароў i шарыкаў. Гэтыя шары i шарыкi, цяжка грукаючы, збiваюцца ў агромнiстыя рухомыя горы, падступаюць да стромкiх адкаваных з метэарытаў сцен Палаца Розуму i адразу ж ператвараюцца ў прах, у нiкчэмны пыл, бо нельга iм, сляпым шарам i шарыкам, хоць на iмгненне, хоць у думках параўнацца з тымi, што жывуць i мысляць за метэарытнымi сценамi. А жывуць i мысляць там несмяротныя, якiя абралi формай свайго цела залацiстую зорку, якiм падуладны Ўчора, Сёння i Заўтра...

Жалезныя Людзi прывялi Радаслава Буслейку да Пяцiнога, i самi спынiлiся каля ўвахода. Стрэсаператар жа прайшоў у самы цэнтр залы, сеў на крэсла-вяртушку.

- Ультрамозг, Уладар Таямнiцы, вiтае цябе, жывая iстота з планеты Зямля, - урачыста данеслася з таямнiчага паўзмроку, i Пяцiног зноў пайшоў-пакацiўся па Дарожцы Ўспамiнаў. Следам за iм, як бы прыцягнутае магнiтам, пачало павольна кружыцца Радаславава крэсла.

- Называй мяне чалавекам, а не iстотай, - з годнасцю сказаў Буслейка. I адпусцi на волю маю спадарожнiцу i мяне. Нiхто не мае права трымаць у палоне грамадзян з планеты Зямля.

- Нават я? - спытаў Пяцiног.

- Нават ты.

Падалося, што Пяцiног ледзь-ледзь запаволiў сваю ўрачыстую кругавую хаду, але, пэўна, гэта толькi падалося. Як стрэлка гадзiннiка на цыферблаце, ён працягваў няспынны рух. Радаслаў Буслейка, седзячы ў крэсле-вяртушцы, чакаў, чым скончыцца гэтае маляўнiчае, у нечым тэатральнае шэсце.

Нарэшце Пяцiног спынiўся, i адразу ж спынiлiся плазмоiды.

- Вы, жыхары планеты Зямля, невылечна хварэеце антрапацэнтрызмам, загаварыў Пяцiног, быццам ягоная размова з Радаславам не перарывалася нi на хвiлiну. - Вы атоесамлiваеце эвалюцыю ўсяго жывога з развiццём чалавечага мозгу. А гэта далёка не адно i тое ж; З'яўленне вашага розуму - вынiк гульнi сляпога выпадку, неабавязковае здзяйсненне адной з многiх раўнацэнных магчымасцей эвалюцыi жывога. А цi задумвалiся вы, што так званае развiццё ад малпы да чалавека можа ўспрымацца той жа малпай як перамена не ў лепшы, а, наадварот, у горшы бок?