Винцесь Мудров - Iду на таран ! (на белорусском языке)

Вiнцэсь Мудроў

Iду на таран!

Амаль што дакумэнтальны аповед

На трэйцiя суткi палёту ў небе зьявiлiся аблокi. Бухматыя, крутабокiя, яны нагадвалi сонных мядзьведзяў, i карантышкi, пазiраючы на iх, мiжволi сьцепаналiся, прагна глыталi халоднае паветра i стоена пераводзiлi дых, не раўнуючы, як пасьля доўгай беганiны. Белыя аграмады праплывалi мiма непадалёку ад шара, - i аднаго разу зямля зьнiкла зь вiдавоку й навакольле панурылася ў шэры i волкi цi то дым, цi то туман.

- Што гэта? - закрычалi ўсе. - Адкуль гэты дым?

- Гэта ня дым, - адказаў Знайка, - гэта воблака. Мы паднялiся да аблокаў i зараз ляцiм у аблачыне.

- Ну ты прыдумаў, - выгукнуў Нязнайка. - Воблака - яно вадкае, як жур, а гэта нейкi туман.

- А з чаго, ты думаеш, зроблена воблака? - запытаўся Знайка. - З таго ж самага туману. Гэта толькi здаецца, што яно шчыльнае.

Знайка прыкусiў верхнюю губу, сеў на лаўку й, дастаўшы з пляншэту мапу, расклаў яе на каленях.

Карантышкi з дакорам паглядзелi на Нязнайку, а потым - з надзеяй у вачох на свайго камандзёра.

- Нас увесь час нясе на паўночны ўсход, - прамармытаў Знайка; у гэты момант шар вырваўся з аблачыны й сонца вясёлкава зайграла на шкельцах знайкавых акуляраў.

Карантышкi ўважлiва сачылi за камандзёрам i калi той пачаў раптам лiхаманкава папраўляць шкельцы на носе, зразумелi, што здарылася штосьцi непапраўнае. Хвiлiну Знайка сядзеў нерухома, а потым, пашнарыўшы рукою пад лаўкай, роспачна прасiпеў:

- Ратуймася, хлопцы! Нас нясе на Беларусь!

Яшчэ празь iмгненьне ён выцягнуў з-пад лаўкi парашут i, насунуўшы на плечы сырамятныя лямкi, выгукнуў:

- Скачам па чарзе... Усе за мной! Пайшлi!

Знайка скочыў першым. За iм пайшоў Тарапыжка, але тут надарылася неспадзеўка. Замест таго, каб скокнуць, а потым раскрыць парашут, Тарапыжка спачатку раскрыў парашут, а потым скокнуў i ў вынiку той зачапiўся за край каша. Тарапыжка заблытаўся ў стропах i павiс дагары нагамi.

- Браткi! - закрычаў доктар Пiлюлькiн. - Калi парашут адчэпiцца, Тарапыжка грымнецца галавой аб зямлю.

Карантышкi ўчапiлiся рукамi за парашут, уцягнулi Тарапыжку назад у кош i ў гэты самы момант Нязнайка, якi не чытаў газэтаў i нiколi ня чуў пра Беларусь, загарлаў:

- Стойце! Нiкому больш скакаць ня трэба!

- А што Знайка будзе бяз нас рабiць? - запытаўся ў сваю чаргу Пончык. Стаўшы каленямi на лаўку, Пончык зьвесiў долу кучаравую галаву.

Усе, хто быў у кашы, таксама зьвесiлi галовы, назiраючы за белым дзьмухаўцом знайкавага парашута. Нават сабачка Булька, якi дагэтуль увесь час сядзеў у куце, ускочыў на лаву i, убiўшыся памiж гаспадаром - паляўнiчым Пулькам - i Нязнайкам, глянуў на зямлю. Булька акiнуў уважлiвым поглядам навакольле, патрабавальна нюхнуў паветра, а потым, адчуўшы ва ўсiм гэтым штосьцi нядобрае, голасна заскавытаў. Ад гэтых зыкаў у Нязнайкi заварушылiся валасы на галаве, капялюш наехаў на патылiцу й давялося хапаць яго абедзьвума рукамi i зь сiлаю насоўваць на самыя бровы.

I

Палкоўнiк Бурзачыла стаяў ля вакна i, упiхнуўшы рукi ў кiшэнi форменных штаноў, задуменна перабiраў ядры. Краявiд за вакном лашчыў вока: неба было пазначанае ранiшняй ружавiзною, па небу плылi лёгкiя аблачынкi, а ля самай шыбы гайдалася квiтучая галiнка вiшнi, на якой шумлiва завiхалiся маладыя вераб'i. Гледзячы на ўсё гэта, якi-небудзь японскi сузiральнiк вiдочна стоiў бы дых i, ачараваны, пачаў бы дэклямаваць вершы Такасi Нагацукi цi Акiка Ёсаны, але палкоўнiк быў не японскiм сузiральнiкам, а штабным афiцэрам, а таму глядзеў не на ўвiшных вераб'ёў i не на ружовыя аблокi, а на буфэтчыцу Тосю, што стаяла на доле й лiчыла скрынкi, якiя выгружалi з машыны два дарэшты схуднелых шарагоўцы.

Порсткi ветрык даймаў карацельку-спаднiцу, агаляў белыя сьцёгны, з кожным парывам ветру палкоўнiк хiтаўся, налягаючы на пяткi, i хромавыя палкоўнiцкiя боты поўнiлi габiнэт прыемным рыпам.

I вось, калi шарагоўцы зьнялi з кодабу апошнюю скрыню, гарэза-ветрык задзёр караценькую спаднiцу да самых да зялёных трусiкаў, палкоўнiк хiтнуўся зь небясьпечнай для сябе амплiтудай, i хромавiкi рыпнулi з такой рашучасьцю, зь якой здольныя рыпець толькi боты кадравых штабных афiцэраў. Палкоўнiк пасьмiхнуўся, падцягнуў матню форменных штаноў i ў гэты момант за сьпiнаю ягонай азваўся тэлефон апэратыўнай сувязi. Юрлiвыя крозы выпетрылiся з галавы, палкоўнiк счакаў хвiлiну, у спадзеўцы, што тэлефон ацiхне, але той не ацiхаў, i таму давялося iсьцi да апарата.

Тэлефанавалi аднекуль здалёк: у слухаўцы спачатку штосьцi рыпала, потым узбуджана вохкала, потым задаволена аддзiмалася i, нарэшце, у тэлефонных глыбiнях узьнiк залiвiсты голас нейкага маладзёна.

- Таварыш палкоўнiк... Дакладвае лейтэнант Пашкоў...

- Ну, што там у вас, - палкоўнiк мацюкнуўся, прыцiснуў слухаўку да вуха, але на другiм канцы провада iзноў узбуджана завохкалi, нейкая кабета - вiдаць, тэлефанiстка - рашуча загадала: - Канчайце! - i толькi пасьля гэтага залiвiсты лейтэнантавы голас скалануў мэмбрану:

- Засеклi... Ляцiць на паўночны ўсход...

- Хто ляцiць!? Каго засеклi!? - выдыхнуў палкоўнiк, праводзячы рукой нiжэй сьпiны.

- Аб'ект... Шар дыямэтрам тры мэтры. Вышыня тысяча васемсот. Хуткасьць адзiн мэтар у хвiлю...

- Каардынаты! - гукнуў палкоўнiк, iкнуўшы на апошняй лiтары "а".

- Квадрат 3-62... - лейтэнант хацеў сказаць яшчэ нешта, але ў тэлефоне чарговым разам штосьцi загуло i нейкая кабета, дыхнуўшы ў слухаўку, летуценна запыталася: - Ты часнык пасадзiла?

Палкоўнiк канчаткова страцiў раўнавагу. Ён удыхнуў паветра, зьбiраючыся годна адказаць на такое пытаньне, але не пасьпеў: лейтэнантавы голас зноў казытнуў сапрэлае вуха.

- Там у яго штосьцi боўтаецца...

- У каго? - перапытаў палкоўнiк, хапаючыся за матню.

- У шара...

- Можа, радыёзонд? - нясьмела запытаўся палкоўнiк пасьля хвiлiны маўчаньня.

- Ды не, на зонд не падобна, - адказаў лейтэнант, i ўсё тая ж кабета гэтым разам керхануўшы ў трубку - з крыўдаю ў голасе паведамiла: - Майго ж учора прынесьлi... i штаны паабсцываныя.

- Йоп... Лейтэнант! Ты адкуль звонiш? - гракнуў палкоўнiк ужо зусiм вар'яцкiм голасам.

- Ды тут... з сельсавета, таварыш палкоўнiк. Наша станцыя ляснулася. Хтосьцi скраў медныя кантакты... - сказаўшы так, лейтэнант уздыхнуў, i слухаўка азвалася кароткiмi гудкамi.

Хвiлiну-другую палкоўнiк усьвядомлiваў пачутае, задуменна чухаючы слухаўкаю за вухам, а потым, кiнуўшы гудзёлку на вагар, спружнай хадой падышоў да мапы. Закарузлы палец тыцнуўся ў населены пункт Гракаў, папоўз угору, потым долу i, нарэшце, засяродзiўся на квадраце 3-62.

- Адзiн мэтар у хвiлю... Тры з паловаю кэмэ ў гадзiну... - прамармытаў палкоўнiк, палец ягоны нэрвова папоўз на паўночны ўсход, а наехаўшы на чырвоны трохкутнiк з надпiсам "Казловiчы", мiжволi здрыгануўся: праз тры, максымум чатыры гадзiны паветраны балён, пра якi паведамiў лейтэнант, павiнен быў праляцець над "Казловiчамi" - звышсакрэтнай базай ваенна-касьмiчных сiл.