Герберт Уэллс - Чалавек-невiдзiмка (на белорусском языке)

Нягледзячы на стомленасць i раненне, Невiдзiмка ўсё ж не паверыў слову Кемпа, што на свабоду яго не будзе зроблена нiякага замаху. Ён агледзеў абодва вакны спальнi, падняў шторы i адчынiў аканiцы, каб пераканацца, што гэтым шляхам можна ўцякаць у выпадку неабходнасцi. За вокнамi стаяла мiрная начная цiшыня. Над узгоркамi заходзiў малады месяц. Потым Невiдзiмка агледзеў замок спальнi i дзверы прыбiральнi i ваннай, каб пераканацца, што i адсюль ён зможа ўцячы. Нарэшце ён заявiў, што задаволены. Ён стаяў перад камiнам, i Кемп пачуў гук пазяхання.

- Мне вельмi шкада, - сказаў Невiдзiмка, - што я не магу цяпер расказаць вам аб усiм, што я зрабiў. Але я сапраўды выбiўся з сiл. Гэта недарэчна, бясспрэчна. Гэта жахлiва. Але, верце мне, Кемп, што б вы ранiцай там нi даказвалi, а гэта цалкам магчыма. Я зрабiў адкрыццё. Я думаў захаваць яго ўпотайкi. Але гэта немагчыма. Мне патрэбны памочнiк. А вы... чаго толькi мы не зможам зрабiць!.. Урэшце, пакiнем усё гэта да заўтра. Цяпер, Кемп, я павiнен заснуць - iнакш я памру.

Кемп стаяў пасярод пакоя, гледзячы на безгаловы халат.

- Дык я пакiну вас, - сказаў ён. - Але гэта неверагодна... Яшчэ тры такiя здарэннi, якiя пераварочваюць уверх дном усе мае тэорыi, i я звар'яцею. I ўсё ж, бачна, гэта так! Цi патрэбна вам яшчэ чаго-небудзь?

- Толькi каб вы пажадалi мне спакойнай ночы, - сказаў Грыфiн.

- Спакойнай ночы, - сказаў Кемп i пацiснуў нябачную руку.

Ён бокам накiраваўся да дзвярэй. Раптам халат хутка падышоў да яго.

- Помнiце, - вымавiў халат. - Нiякiх спробаў злавiць цi затрымаць мяне. Iнакш...

Кемп злёгку змянiўся ў твары.

- Я ж, здаецца, даў вам слова, - сказаў ён.

Кемп выйшаў, цiха прычынiў за сабой дзверы, i ключ зараз жа шчоўкнуў у замку. Пакуль Кемп стаяў, не рухаючыся, з выглядам пакорлiвага здзiўлення на твары, пачулiся паспешныя крокi, i дзверы ванны таксама аказалiся зачыненымi. Кемп стукнуў сябе рукой па лбе.

- Сплю я, цi што? Увесь свет звар'яцеў, цi гэта я з глузду з'ехаў? - Ён засмяяўся i злёгку тузануў рукою замкнутыя дзверы. - Выгнаны з уласнай спальнi i кiм? Страшэннай бязглуздзiцай!

Ён падышоў да верхняй прыступкi лесвiцы, азiрнуўся i зноў паглядзеў на замкнёныя дзверы.

- Бясспрэчны факт, - вымавiў ён, дакранаючыся да патылiцы, якая ныла. Так, бясспрэчны факт. Але... - Ён безнадзейна пакiваў галавой, павярнуўся i спусцiўся ўнiз.

Ён запалiў лямпу ў сталовай, дастаў цыгару i пачаў хадзiць па пакоi, то бязладна мармычучы, то гучна спрачаючыся сам з сабою.

- Невiдзiмка! - сказаў ён. - Цi можа iснаваць нябачная жывёлiна? У моры - так. Там тысячы, мiльёны! Усе лiчынкi, усе мiкраарганiзмы... а медузы! У моры нябачных iстотаў больш, чым бачных! Раней я нiколi пра гэта не думаў... А ў сажалках! Усе гэтыя малюсенькiя арганiзмы, якiя жывуць у сажалках, - кавалачкi бясколернай, празрыстай слiзi... Але ў паветры? Не! Гэта немагчыма. А ўрэшце - чаму б i не? Калi б чалавек быў бы зроблены са шкла - i то ён быў бы бачны.

Кемп глыбока задумаўся. Тры цыгары ператварылiся ў белы попел, якi рассыпаўся па дыване, перш чым ён загаварыў зноў. Дакладней проста ўскрыкнуў. Потым ён выйшаў з пакоя, прайшоў у сваю прыёмную i запалiў там газ. Гэта быў маленькi пакой, таму што доктар Кемп не займаўся практыкай; там ляжалi газеты. Ранiшнi нумар, разгорнуты, валяўся на стале. Ён схапiў газету, перагарнуў яе i пачаў чытаць паведамленне аб "Незвычайным здарэннi ў Айпiнгу", якое з такой шчырасцю прачытаў Марвелу матрос у Порт-Стоў. Кемп хутка прабег гэтыя радкi.

- Захутаны! - усклiкнуў Кемп. - Пераапрануты! Хавае сваю тайну! Мусiць, нiхто не ведаў пра яго няшчасце. Што ў яго, каб яго чорт узяў, у галаве?

Ён кiнуў газету i пашукаў вачыма на стале.

- Ага! - сказаў ён i схапiў "Сент-Джэмс газэт", якая была яшчэ не разгорнута. - Зараз даведаемся ўсю праўду, - сказаў ён i разгарнуў газету. У вочы яму кiнулiся дзве калонкi: "Цэлая вёска ў Сэсексе звар'яцела!" паведамляў загаловак. - Божа лiтасцiвы! - усклiкнуў Кемп, прагна чытаючы скептычную справаздачу пра ўчарашнiя падзеi ў Айпiнгу, якiя апiсаны намi вышэй. Заметцы папярэднiчала паведамленне, перадрукаванае з ранiшняй газеты.

Кемп перачытаў усё з самага пачатку. "Бег па вулiцы, сыплючы ўдарамi направа i налева. Джаферс у непрытомным стане. Мiстэр Хакстэрс атрымаў сур'ёзныя калецтвы i не можа нiчога паведамiць з таго, што бачыў. Цяжкая знявага вiкарыя. Жанчына захварэла ад страху. Вокны перабiты. Уся гэтая незвычайная гiсторыя, напэўна, выдумка, але ўжо занадта цiкавая, каб можна было яе не надрукаваць".

Кемп упусцiў газету i тупа ўтаропiўся ў адну кропку.

- Напэўна, выдумка! - паўтарыў ён.

Потым схапiў газету i яшчэ раз прачытаў усё з пачатку i да канца.

- Але адкуль узяўся валацуга? Якога чорта ён гнаўся за валацугам?

Кемп бездапаможна апусцiўся ў хiрургiчнае крэсла.

- Гэта не толькi Невiдзiмка, - сказаў ён, - але i звар'яцелы! У яго манiя забойства!..

Калi ўзышла зара i бледныя промнi яе змяшалiся са святлом газа i цыгарэтным дымам у сталовай, Кемп усё яшчэ крочыў з кута ў кут, стараючыся зразумець незразумелае.

Ён быў занадта ўсхваляваны, каб думаць пра сон. Заспаныя слугi, якiя засталi яго ранiцай у такiм выглядзе, падумалi, што на яго дрэнна падзейнiчалi празмерныя заняткi. Ён аддаў незвычайнае, але зусiм яснае распараджэнне згатаваць сняданне на дваiх у кабiнеце наверсе, а потым спусцiцца ўнiз i больш наверсе не паказвацца. Ён працягваў крочыць па сталовай з кута ў кут, пакуль не прынеслi ранiшнюю газету. Пра Невiдзiмку гаварылася шматслоўна, але новым было толькi вельмi бесталковае паведамленне аб учарашнiх падзеях у шынку "Вясёлыя крыкетысты"; тут Кемпу ўпершыню трапiлася iмя Марвела. "Ён сiлай трымаў мяне пры сябе цэлыя дваццаць чатыры гадзiны", - заявiў Марвел. Справаздача аб айпiнгскiх падзеях была дапоўнена некаторымi дробнымi фактамi, у прыватнасцi ўпамiналася аб пашкоджаннi тэлеграфнага провада. Але ва ўсiх гэтых паведамленнях не было нiчога, што пралiвала б святло на ўзаемаадносiны памiж Невiдзiмкам i валацугам, бо мiстэр Марвел прамаўчаў аб трох кнiгах i аб грашах, якiмi ён быў набiты. Скептычнага тону як i не было, i цэлая армiя рэпарцёраў ужо ўзялася за стараннае абследаванне.

Кемп уважлiва прачытаў паведамленне ад радка да радка i паслаў пакаёўку купiць усе ранiшнiя газеты, якiя толькi яна зможа дастаць. Потым праглынуў i iх.

- Ён нябачны! - сказаў Кемп. - I калi меркаваць па газетах, то гаворка iдзе аб раз'юшанасцi, якая пераходзiць у вар'яцтва. Чаго толькi ён не натворыць! Чаго толькi не натворыць! А ён там, наверсе, у мяне ў спальнi, i вольны як вецер. Што ж мне рабiць? Цi можна назваць здрадай, калi... Не!

Ён падышоў да маленькага, заваленага паперамi столiка ў кутку i пачаў пiсаць запiску. Напiсаўшы некалькi радкоў, ён разарваў яе i напiсаў другую. Перачытаў яе i задумаўся. Потым узяў канверт i надпiсаў адрас: "Палкоўнiку Эдаю, Порт-Бэрдок".