Daniel Defo - Çı Robinzon Kruzo heyrətinə jimon iyən çəy macəron

Əmo bı səfədə tale dəqeş be, təj anəş bo hesbe iyən qon be ki, əy idorə kardeyo çanə bıvotoş zuş pidəbe. Bə liman dəşə bəpeştə, bə sahil, bə co şeyon əbıə vırə nezi oməym, berdəm təj peqardəy, dımı bə ico şeyonən bə dıyo eməyn. Im hodisə de təxmini bə kəno nez əbıə qıləy vırədə beku bəmı hiçi nıbe. Çı şeyon yolə hissə poymol be. Çımon miyonədə ve həyfım omə iyən bə çımı kon həniyən ve koməq əbıə osınon bin. Rose bə vaxtədə dıyo bəyəndı qıniyə vaxtədə kali çiyon iyən osınə poonım bevarde, əmo ım bomono ve çətin dəvarde boho təmom be.

Bo har osınə poəyo bə ov səməxortə harde mıni oğandəbe.

Bə qəmi şem çan rujonış dəvom harde iyən har səfədəş qıləymi tojə ehtiyot varde. Cəzirədə əbıə donzə ruji ərzədə yonzə kərə bə qəmi şəbim. Ha kərədəşən, kırneş de insoni dason mumkun əbıə şeyonım bə sahil bekardəbe. Çı həvo sokitəti ojnəşən dəvom kardəbəy, qəmi həmə poə-poə bə kəno bekardeyo əmin bim. Əmo donzəminci səfədə hozıəti bardeyədə çı vo rosbem hiss karde. Çı ovi okıriyem çəş nıkardəy bə qəmi şim. İminə kərədə bə kəyuti joqo de dığğəti nəvəbim ki, həni əyo i kərən şe pəydo karde zənn kardənıbim. Əmo bı kərədə nəveyədə bə çımı çəşi qıləy dı çəşə şkaf qıni. Çı çəşon qıləyədə se qılə astə, qıləy yolə ğəyçi, tosə da qılə çənqəl-çəxum pəydo karde. Bə iqlə çəşədəşən tosə da funt sterlinqi ğədər niməy çı Avropa, niməyən çı Brəzilya ğızılə nığəynə pul hesbe. Imoni vindeyədə lıvutə sırəymi karde: «lozim nıbə xırtı-xəşəl! – votıme, ısət tı bəçımı çiçi lozimiş? Həni bə tı diyəkarde tıni çı vıro ros karde tı nişəqıniyə, həmə çı ğızıli kuəsə qıləy qədə çəxu həniəyn çoke. Tıni bo noeyo vırəm ni; ıştə vırədə bımand, bə dıyo bın bınışt; tıni bo xılos kardeyo loyığ niş».

Əmo ləzəy bə fik şə bəpeşte pulonım bə i poə sipiyəm pepışte bəştə çifım dəğande.

Dıyo tosə maştə bə qur-qur be. Maştə çı çodoku bəbiy beşeyədə diyəm karde çı qəmiku hiç əsər-əloməti mandənıbe.

Isət çımı cəmi fik sahilədə ehtımol kardə əbıə vəhşiyonku, əqəm cəzirədə vəhşiyə həyvon hesbubən çəvonku ıştəni muhafizə kardebe. Ve vaxton, boştəno de kə eje fikon məşğul bim. Ğəyə okande əy duz karde, yaən qıləy mehkəmə çodo ejənımbu? Oxoədə bə joqo fik oməym ki, ha: dıqlən tumo karde lozime.

Joqo zənn kardəm ki, ıştə çoknə ko kardem vote iyən ıştə nıştə vırə oroxniyə bəpeştə əy təsvir karde bəvəc nibəbe.

Mı bə rəy sahilədə əbıə vırə bo nışteyo bə vəc nome fik dəqınim. Im sof çı dıyo kənoədə, tanq, lehməyn, bo səhətiyo bəvəc nəvoy. Lap pevəcətiş bə çəy nezi şinə ov nıbe be. Bı səbəbi qoroş bo jimoniyo həniyən çokə vırə pəydo kardem ğət karde.

Bı xısusədə çımı holədə əbıə bo şəxsiyoən çımı lozim vində kali şərtonən nəzədə qətəninbim. İminəş, bənəy çımı votəy bo çımı səhətiyo bə vəc omə iyən bə şinə ovi nez əbıə qıləy vırə lozim be. Dıminəşən, çımı kə mıni çı həşi qamiku iyən çı vəhşiyə həyvonon, insononku qıləy muhafizə kardə holədə bənin be. Sof oxoədən, çımı kəyku həmişə dıyo vindem lozim be. «Bakam çı tale, bo çımı xılos kardeyo qıləyşi qəmi vığande»,-votdəbim. Əqəm dıyo nıvindom, təsaduf kardə ım rəxe çı daso bebəkardem. Çoknə bini bəşmə məhlume hələn çı umiyo qıniyə nıbim.

Kali nəvə bəpeştə oxo, qıləymi çokə vırəy pəydo karde. Im, çı qıləy barzə bandi dovnədə əbıə qədə, çı qıləy həmoə məydonçəku iborətbe. Çəy pe fıskilə rıjoli joqo edoəşbe ki, çı pen tərəfo nıtarse əzınim. Çı məydoni i tərəfışən joqo be ki, sof bə qıləy məğarə bəy mandəbe. Əmo dıləş nığıl nıbeku məğarə nıbe.

Həmonə vırədə ə sof çı dəpıkə vırə navədə bo çodo ejeyom ğəror doy.

Əy enıjəy bənav qıləymi tık tijə çu peqəte çı məydoni nanə tərəfədə da metro kufrədə qıləymi nimə dairə kəşəy. Bı xətti dı tərəfi dı resəm mehkəmə pojonım jəy. Çımon peynə tıkonım tij karde.

Çı dı rişəmə pojon miyonədə çı şəş dıqməsə ve nıbə qıləymi təylə vırə noy. Im fosilə həmə tosə oxo, çı qəmiyo varde de jiyə poon omunime. Əvonım çı iyəndı toniku jəbe. Çı dılə tərəfışən dı fut nim doroziyədə əbıə coninə, fəğət de kutoə perçinə pojon mehkəmım karde. Perçin bə qıləy təərif kardə hol oməbe. Nə çəy piyo, nəən çəy dırono inson iyən həyvon beşe nəzıniy. Im koy qıləyşi yolə zəhmət pidəbe. Çı vişo dorozə sundonım bıriy, bə həmonə vırəm varde, əy duz həmo kardə bəpeştə bə zəmin ekueyo veyə vaxt sərf bəbe.

Siloh, ruzi iyən cəmi ço muxəllifat iyən sərvətonım de bovə nıkardə qıləy zəhməti bəştə emə vırəm kırniy, bə yolə kuməm qırdə karde. Gamə məmləkətonədə çı sori mıəyyənə semononədə çanə bıvotoş çı bərk voə voşiku ıştəni noğo doyeyo çodom dı ğatım tumokardəbe, ımım joqo ejəbe. Navko qədə, peşoən çəy piyo qıləy yolə çodım jəbe. Çı yolə çodo pem çı qəmiyo vardə de brəzentonım edoy.

Isət mı, həni çı hışkə zəmini piyo oğandə noli piyo ne, çı kapitani koməq əkə rohətə lef-boloşnədə hıtdəbim.

Ruzi iyən çı voşiku xərob bəninə şeyon həməm bə çodo kırniy. De joqoən cəmi şeyon kırniyə bəpeştə bəm mehkəm jəy. Bə dılə de ehaştə sırdi dəmandim eşe-peşe. Həmişə ıştən bəpe peşə bəpeştə sırdi peyəğətim. De joqoən, mı mehkəm iyən çı təhlukəku diyəroə ğələdə be təki jidəbim iyən rohət hıte zındəbim.

Perçin duz kardə bəpeştə məğarə bə bandi dəpıkə tərəf dəmandim kande iyən nığıl karde. Bevardə sığon çı çodoku bə kəno nodəbim, çı perçini dılə tərəfo soədə oğandəbim. Nəticədə bə cəmi perçini dorozi i nim fut barziyədə qıləy puəsə bə əməl oməy. Nəğm çı kumə jiyo şeyo bomono çı zir-zəmini əvəzi vindəbe.

Imoni həmə oroxneyo veyə rujon iyən ğıvvət lozim be. Əmo bı rujon mıddətədə ve co şeyonən çımı fikışon əhotə karde. Isət boşməno votem piyə çan hodisonən səşon doy.

Kuməm bino karde oroxniyə bəpeştə, bo məğarə kandeyo dəqınim, berdəm siyo avon dəmandin dəvarde iyən bərk voş voəy. Peşoən osmoni qur-qurış karde avəvu dəmande rə-rə çəke. Iyo ğeyri-təbiiyə qıləy şey nıbe. Mıniyən avəvu çəke torsonedənıbe. Çımı tarsə şeyonədə qıləy borut be. Əqəm avəvu eqıno çımı cəmi boruton tələf karde fik mıni bıredəbe. Çunki iqlə bo mudafiə kardeyo nıbe, ruzi bə das vardeyo şiko kardə vositəmən tələf əbiy. Hələ borut bıtıpo ıştə mardemən bə yod omedənıbe.

Im holi bəmış qıləy joqo təəsir baxşəy. Ləpə hıtə bəpeştə ıştə cəmi onomonə konım, ıştə kəy mehkəm karde bo peşonəm noy, bo dute iyən bo nəccorəti karde dəqınim. Bo borutono yeşiq iyən kisəm hozı karde. Bımədə məğsədım boruti bə hisson poə-poə karde be. Çunki ha curi bedə bıbu əy çı tələf beku xandi kardənin bim. Hiç nıbu həmə çımı daso benışu. Bı koy de təxmini dı həftəm vaxt sərf karde. Çımı borut tosə sadı çıl qirvankə be. Əvım tosə sa bə co-co kisonım purkarde. Imonım çı bandi de hiç curi rutubət nıvində vırədəm niyo karde. Çı piyə vaxtədə bo pəydo kardeyo nişononım noy, əmo çı tar əbıə boruti ki, hiç tarsimi nıbeku əvım dəçəy çəlləqi çəy əbıə vırədə zir-zəmin nom doə vırədəm noy.

Bı vaxtonədə ha ruj çı i kərəsə bəkam nıbu cəzirədə həyvon be-nıbeyo yaən beyədə bo şiko kardeyo nəvedəbim. Çı joqo nəvə vaxton iminə səfədə cəzirədə kujbız be kəşfım karde. Iminə kərədə tonikuş balə əbıə qıləymi cıvonə kujbızım jəy. Çəy nənə qıneyədə baləş nıtıləy, bə jə bızi nez oməym ıştə duşi piyom noy bə kə bardeyədə bızə balə bəçımı dum tıledəbe. Çı perçini toniku bızım bə zəmin noy. Bızə baləm bə das peqəte bə som dənoy. Əy yol karde dasədə qordıne piyəym, şıtədi be qoroş ım mumkun nıbe. Bə çəy qoroşən bo bıreyo məcbur bim. Çı dı həyvoni qujd ve vaxt mınış qordıniy. Çunki ve de ğənoəti hardəbim. Mumkun bə ğədərədə ıştə azuğə, xısusən nuni oqəteyo ve hərəkət kardəbim.

Tojə binoədə çok-çokili vırə-bəvırə bə bəpeştə dəvordıne nızınə konədə qıləyən piç yaən bo otəş sənoyo qıləy kiyədul tumo karde lozim be. Həmçinin çı ezımi ehtiyotı qəteyən ve lozim be. Imoni həmə çoknə vindem, çı zir-zəmini yol karde, boştəno rohətə şeroyit duz karde, həmə peşo qəpjəninim. Əmo hələlığ ıştəku, bə vaxtədə çımı zehnədə bə əməl omə, fikonku bəs kardem pidə.

Çımı cəzirədə jiyə da-donzəminici ruji çoknə bedə bıbu bə rujon ğeyd karde fik dəşim. Əqəm joqom kardə nəbəy bəvədə sıxan ni ki, çı vaxti hisobi qin əkəym.

Bıçimi qoroşən qıləymi joqo şe tumo karde: dıqlə sırafə ço kıncə şəlmonım bıriy. Əvonım toşəy, çərpozım bə iyəndı mehkəm karde; sahilədə, dıyo mıni bə kəno bekardə nuktədə bə zəminım ekuyəy, çəy piyo de yolə hərfon ımonım nıvışte: «Mı sıftə kərə bı cəzirə sentyabri 30-də 1659-ci sorədə beşim».

Çə rujiku dəqınim çı xaci piyo ha ruj qıləy qədə xəttım kəşəy, çı har şəş xətti bəpeştə omə xətti itkə doroz kəşedəbim.

Imən çı yəkşanbə ruji zıneyobe. Həmçininən çı manqon iminə rujon həniyən doroz kəşedəbim. De joqo rujon, hafton iyən manqon nişon doə təğvimım duzkarde.

Çımı bə qəmi kardə yonzə səfə vaxtədə ıştə vardə şeyon bəpe aşmardeyədə qədə şeyonım bəşımə yod vardəni. Im şeyon har çanə ğeymətin nıbunən, əmo ımrəş vote lozime ki, bo çımı koyo ve ğeymətin bin. Məsələn çı kapitani iyən çəy muavini utoğədə ğələm, ğələmə tık, koğəz, dı-se qılə kompas, kali astranomiya aləton (əvecon) qıləy durben çı coğrafiyə xəritə iyən çı qəmi məcmuəm pəydo kardəbe. Çımon qərək be nızne-nızne bə har ehtimoliyo bə har sundoxım qıləy noəbe vardəmbe. Ğəyzi bımon portikizə zıvonədə çan kitobonən hesbin ki, əvonımən vardəbe. Çəmə qəmiyədə çı dıqlə kıtı iyən qıləy sıpə be bəşımə yod vardəninim. Vırəş omeyədə çımon cəzirədə əbıə məroğine tarixikuən votəninim. Kıtıonım bə kəno de təjim vardəbe. Əmo sıpə çı iminə səfədə tosə mıni vinde ıştənış çı qəmiyo bə dıyo şodoy sinovış harde dımı bə kəno oməy. Əv de soron bəmı bəfoş karde; dımı bənəy qıləy insoni qardəbe, çı insoniku fərğış bezıvonətiyədəbe. Ah, əqəm sıxan kardeş zınəbəy!.. Çiç bıkəy ki, jimoni bəyış ım ğobiliyyət doənıbe.

Bənə çımı votəy bo nıvışteyo cəmi lozim əbıə şeyonım çı qəmiyo vardəbe. Imoni çanə bıvotoş de ğənoəti oko vardəbim. Çanə ki, mırəkkəb hesbe bəçımı sə çiç oməbe əvoni de ləyoğəti nıvıştəbim. Mırəkkəb tumo karde, əy de qıləy co şe əvəz karde bə sə varde nıznemku, əhvoloti kuto kardənin bim.