Радыё Свабода - Дарога праз Курапаты

ВЫСОЦКІ: Будзем зьвяртацца да іншых палітычных арганізацыяў. Да тых, хто можа быць нашым саюзьнікам, да грамадзкасьці, каб актывізаваць намаганьні. Насамрэч, зацішшам улады скарысталіся для чарговага наступу. Давайце ўжо дагледзім Курапаты. Паспрабуем зрабіць тое, што здолеем. Ня так многа часу засталося. Але ў нас няма ўпэўненасьці, што сёньня ўвечары, уначы альбо заўтра раніцай улады не давядуць сваю справу да канца і не засыплюць крыжы канчаткова.

11 красавіка 2002

АБАРОНА КУРАПАТАЎ ДОЎЖЫЦЦА 200 ДЗЁН

Валанцёры падсумоўваюць вынікі вахты памяці і заклікаюць грамадзкасьць далучацца да іхнага чыну.

Ганна Соусь:

Над Курапатамі лунае бел-чырвона-белы сьцяг з чорнай стужкай. Ужо больш за месяц міліцыянты нават не спрабуюць зьняць яго. Паводле валанцёраў, гэта ёсьць адным з вынікаў двухсотдзённага супрацьстаяньня. Дарэчы, сёньня ва ўрочышчы ніякім чынам гэтую дату не адзначалі — падставаў для радасьці было няшмат. Засыпаныя крыжы, вада, што бесьперапынна бяжыць са сьцёку ў бок Крыжа Пакутаў — гэта ўсё наступствы рэканструкцыі кальцавой дарогі.

Васіль Парфянкоў мяркуе, што цяпер пачынаецца найбольш складаны этап у вартаваньні Курапатаў — будаўнічыя працы павінны завершыцца цягам месяца, і таму патрэбны пільны кантроль за хадой будаўніцтва.

ПАРФЯНКОЎ: Нарэшце тут будуць будаваць мэмарыял, які абяцалі яшчэ ў 1989 годзе. Вось гэта галоўны вынік нашай вахты. А тое, што дарога — дык яе падсыпаюць, падсыпаюць і падсыпаюць. Усё, што мы раней тут адваявалі, усё засыпалі.

Васіль бярэ ўдзел у вахце памяці ўжо амаль пяць месяцаў.

Апошнім часам у лягеры паменела валанцёраў. Уначы тут было тры чалавекі. Існуюць праблемы й з харчамі. Працягвае Сяржук Высоцкі:

— Трымаемся толькі дзякуючы прыватным ахвяраваньням грамадзянаў і сямейным магчымасьцям. Нехта прыносіць малака, кавалак сала, хлеб.

Сяржук Высоцкі падсумоўвае вынікі двухсотдзённай варты:

— У выходныя дні, асабліва калі трошкі цяплей, каля сотні чалавек прыходзяць сюды, каб ушанаваць памяць продкаў, якія нявінна загінулі ад расейскага камунафашызму. У Курапаты прыходзяць маці з дочкамі, школьныя настаўнікі з вучнямі. Мэмарыялізацыя ў сэрцах людзей ужо адбылася. Гэта вялікая перамога, якой, я лічу, можна ганарыцца. Увага, пра якую мы не маглі марыць паўгода таму, бясспрэчна, існуе з боку простых беларускіх грамадзянаў.

12 красавіка 2002

АНТОН ШКУРЫНСКІ ШПІТАЛІЗАВАНЫ

Cёньня ў Курапатах начавалі тры чалавекі. Раніцай «хуткая дапамога» шпіталізавала Антона Шкурынскага, якога зьбілі мясцовыя хуліганы.

Любоў Лунёва:

Паколькі Антон мае расейскае грамадзянства, мэдыкі раней адмаўляліся класьці яго ў шпіталь бясплатна. Сёньня, калі стан здароўя хлопца значна пагоршыўся, лекары зьлітаваліся.

12 красавіка 2002

ЯЕ НАЗЫВАЮЦЬ БЕЛАРУСКАЙ МАЦІ ТЭРЭЗАЙ

Нягледзячы на складанае матэрыяльнае становішча (а яна адна гадуе двух дзетак і даглядае хворую маці), Ірына Важнік часта прыходзіць у Курапаты, дапамагае валанцёрам.

Ганна Соусь:

Калі ўвосені распачалася вахта памяці, Ірына Важнік амаль штодня прыяжджала ва ўрочышча. Дапамагала валанцёрам, чым магла, і стала для іх за гэтыя амаль сем месяцаў ледзь ня самым блізкім чалавекам.

ВАЖНІК: Мяне, вядома, хвалюе лёс Курапатаў, але ж хвалюе й лёс гэтых хлапцоў і дзяўчат, якія трымаюць вахту. Чым магу, дапамагаю. Калі хто захварэе, цягну да сябе дадому. Што ёсьць, гарбаты дам папіць, пакладу... Канапу ставіла да батарэі, грэла ўзімку. Я не магла спаць спакойна ў сваёй цёплай хаце, усё думала, як яны там. А яны й мне дапамагаюць. Ведаюць, што ў мяне два дзіцяці, і жывем мы на адную зарплату, мужык мяне кінуў, ні капейкі не прыносіць, і маці ў мяне хворая. І яны прывозілі мне харчы дахаты, дапамагалі сьнег узімку прыбіраць...

Ірына раней была выхавацелькай у дзіцячым садку, але цяпер ёй даводзіцца працаваць прыбіральшчыцай — Ірына спадзяецца, што гэткім чынам яна здолее атрымаць асобную кватэру, бо жыве цяпер у камуналцы. Дарэчы, менавіта там некалькі дзён правёў валанцёр Антось Шкурынскі, якога надоечы жорстка зьбілі невядомыя Ірына здолела ўладкаваць яго ў шпіталь на лячэньне.

ВАЖНІК: Ратуючы іншых, ратуеш сябе. Вось цяжка, і туды трэба, і сюды, і грошы зарабляць, і я яшчэ прыбіраю хаты багаценькім. Здаецца, што ня будзе ані часу, анічога. Але ж калі падумаю пра іншых, тады й пра сябе забываю.

Калі Ірына Важнік прыходзіць у Курапаты, звычайна яна ўзгадвае пра брата свайго бацькі, які пацярпеў ад сталінскіх рэпрэсіяў. Пасьля вайны яго арыштавалі толькі за тое, што меў імя Адольф, і накіравалі ў Казахстан у лягер. Часам Ірына прыяжджае ў Курапаты на ровары са старэйшай дачкой Вольгай.

ВАЖНІК: Старэйшай Вользе 12 гадоў, дык яна наагул там хоча й начаваць. А малая, тры гады, а ўжо крычыць: «Жыве Беларусь!»

Калісьці сябра Аб’яднанай Грамадзянскай Партыі Людміла Гразнова назвала Ірыну Важнік беларускай маці Тэрэзай, жанчынай са сьветлымі вачыма й сьветлым сэрцам. А вось як гаворыць пра сябе ў сваім вершы сама Ірына:

А я не хачу паднявольнай здавацца.

Не «граждане» мы, а свабодны народ.

Пакліча мой край за радзіму змагацца,

Пайду ў лясы адкапаць кулямёт.

А ўвечары выйду — улётку наклею,

Дзе чорным па беламу, я не баюсь,

Хай вечна ў душах ня гасьне надзея,

А ў сэрцы хай вечна «Жыве Беларусь!»

13 красавіка 2002

МІЛІЦЫЯНТЫ СПРАБУЮЦЬ ЗАПАЛОХАЦЬ ВАЛАНЦЁРАЎ

Сёньня міліцыянты ізноў спрабавалі запалохаць абаронцаў Курапатаў.

Альгерд Невяроўскі:

Яшчэ ўчора ўвечары ва ўрочышча прыехала Мая Кляшторная і паведаміла валанцёрам, што ўлады прынялі рашэньне праводзіць будаўнічыя работы на пляцоўцы, дзе стаіць Крыж Пакутаў. А ўжо сёньня з самай раніцы ў намёт, дзе знаходзіліся пяць добраахвотнікаў, прыйшлі міліцэйскія афіцэры. Яны заявілі, што хутка будуць абаронцаў высяляць. Валанцёры адразу ж патэлефанавалі актывістам грамадзкай ініцыятывы «За ўратаваньне мэмарыялу Курапаты», Кансэрватыўна-Хрысьціянскай Партыі БНФ ды іншых арганізацыяў Неўзабаве ў Курапаты прыехалі Аляксей Марачкін, Мая Кляшторная, Мікола Крывальцэвіч ды іншыя вядомыя асобы, якія апякуюцца мэмарыялам Мая Кляшторная патлумачыла сытуацыю:

— Учора я сюды выяжджала з намесьнікам генэральнага дырэктара «Белаўтадору», і падрадчык быў, зь якімі мы дамовіліся, што сёньня яны прыедуць з геадэзістам, кіраўніцтва будзе «Белаўтадору» таксама. Геадэзіст павінен, згодна з маёй схемай і згодна з праектам, вызначыць граніцы работ. Таму што так ужо немагчыма. Сыплюць і сыплюць. А для чаго сыплюць? А потым лішні жвір, што зь ім будзе?

Мая Кляшторная запатрабавала, каб будаўнікі зрабілі належную дрэнажную сыстэму, якая будзе выводзіць ваду з тэрыторыі мэмарыялу. Будаўнікі пагадзіліся, але папрасілі перасунуць валанцёрскі намёт у іншае месца, бо ён замінае пракладцы дрэнажнай сыстэмы Гаворыць старшы ў валанцёрскім лягеры Сяржук Высоцкі: