Радыё Свабода - Дарога праз Курапаты

— А вэрсію выпадковага запальваньня намёту вы выключаеце цалкам?

— Мы выключаем цалкам. Я быў напярэдадні ўвечары ў лягеры. Я бачыў, што печка была нераспаленая, таму што было дастаткова цёпла. Сьвечкі, якія мы прынесьлі, тушылі, як толькі клаліся спаць...

Паводле Паўла Севярынца, неўзабаве ў Курапатах будзе ўсталяваны новы намёт. Ужо расплянаваны графік дзяжурстваў ва ўрочышчы актывістаў Беларускай Партыі Свабоды й Маладога Фронту. У суботу з самай раніцы ва ўрочышча пачалі прыходзіць людзі на талаку. Спачатку абмяркоўвалася ідэя прыбраць рэшткі намёту, але потым вырашылі пачакаць. Гаворыць археоляг Мікола Крывальцэвіч:

— Папялішча можна будзе пакінуць, агарадзіць невысокім плотам, пакінуць найбольш уражальныя галавешкі, паставіць невялікі крыжык і невялічкую таблічку, што гэта азначае. Гэта ўсё ўвайшло б у Курапацкі комплекс.

На талаку ў Курапаты прыйшла Арына Вячорка разам з чатырохгадовай дачкой Ружанай.

АРЫНА: Курапаты для мяне — сьвятое, таму што майго дзеда Васіля, хаця й ня тут, расстралялі ў 1937 годзе. Я б хацела, каб тут была дошка, дзе можна было б разьмесьціць фотаздымкі й памятныя лісты пра родных, якія пацярпелі.

Разам з Арынай Вячоркай прыбіралі тэрыторыю ўрочышча сябры Кастрычніцкіх радаў Партыі БНФ і Таварыства Беларускай Мовы. Гаворыць Ян Грыб:

— Прыехалі пакланіцца, памаліцца, і карыстаючыся тым, што на дзяржаўным узроўні абвешчаны суботнік, мы таксама вырашылі тут папрацаваць.

Як ужо павялося, на талаку ў Курапаты прыйшлі сябры КХП БНФ. Сябра сойму партыі Пятро Шашкель паказвае на новыя крыжы, што былі загадзя прывезеныя ва ўрочышча.

ШАШКЕЛЬ: Штосуботу а дванаццатай гадзіне сябры нашай партыі прыходзяць сюды, каб усталёўваць чарговы раз крыжы. Учора было падрыхтавана сорак крыжоў, якія мы павінны тут усталяваць.

Я рухаюся далей у лес і бачу, як Уладзімер Кішкурна высякае хмызьняк.

КІШКУРНА: Сяку гальлё — сьляды лукашызму.

Васіль Парфянкоў на пажарышчы валанцёрскага намёту.

Ірына Вяткіна і Васіль Парфянкоў разьбіраюць рэшткі згарэлага намёту.

Айцец Леанід Акаловіч зь вернікамі ў Курапатах.

21 красавіка 2002

У КУРАПАТАХ НОВЫЯ НАМЁТЫ

Месца згарэлага заўчора намёту абгароджанае. Побач зьявіліся два новыя, меншыя.

Валер Каліноўскі:

Сёньня апоўдні, калі я прыйшоў у Курапаты, абаронцы адбіваліся ад грубых слоўных нападак трох мужчын, гадоў па 30—35, на выгляд трэніраваных і каротка падстрыжаных. Яны прадставіліся мясцовымі жыхарамі, якім абаронцы мэмарыялу нібыта перашкаджаюць тут гуляць зь дзецьмі. Яны груба правакавалі і спрабавалі запалохаць абаронцаў. Даводзілі ім, што ўсё роўна тут пройдзе дарога, што крыжы тут не патрэбныя.

ГАЛАСЫ: Вот тут крест стоит, например… Это чья-то могила или что? Зачем он здесь стоит? Для чего его здесь поставили? Мне просто интересно. Те, кто здесь сидят. Они здесь сидят за деньги.

Відавочна было, што гэтая тройка зьявілася сюды невыпадкова. За 30 мэтраў за гэтым назіралі два міліцыянты. Але на хуліганскія выкрыкі і грубую лаянку незнаёмцаў яны прынцыпова не рэагавалі. Абышлося ўсё, відаць, таму, што ў лягер абаронцаў прыйшло даволі шмат людзей. Гэтак лічыць Вячаслаў Сіўчык.

СІЎЧЫК: Мне здаецца, я не магу гэтага сьцьвярджаць, але мне ўсё-такі здаецца, што гэта прадстаўнікі нейкіх сілавых структур.

Думку Вячаслава Сіўчыка падзяляе і Мікалай Рымараў, чалавек пэнсійнага ўзросту, які таксама сёньня прыйшоў у Курапаты.

РЫМАРАЎ: Гэта правакатары. Яны маглі і намёт падпаліць, і зьбіць хлопцаў. Чаго заўгодна можна ад іх чакаць.

Мікалай Рымараў асабіста пацярпеў ад сталінскіх рэпрэсіяў. У валагодзкіх лягерах загінуў ягоны бацька Асон Рымараў, жыхар вёскі Сілівонаўка Жлобінскага раёну. Расстраляныя былі і браты спадара Рымарава, якія працавалі настаўнікамі.

РЫМАРАЎ: Я сюды ня першы раз прыходжу. Бо няма мне больш куды хадзіць. У такіх самых лясах, як гэты, пахаваны мой бацька, у Валагодзкай вобласьці, браты мае таксама ў лесе ляжаць.

Гэтай ноччу ў лягеры несьлі варту шэсьць валанцёраў. Гаворыць адна зь іх, Ірына:

— Ноч больш спакойная была. Увечары тут нейкія хлопчыкі зь дзяўчатамі ішлі, яўна зь пікніка, і адзін зь іх яўна парываўся сюды, на нашага хлапца кідаўся, абяцаў, што заўтра сюды прыйдуць. Крычаў, адзін ваш намёт спалілі, я і гэтыя спалю...

Людзі, якія сёньня гулялі побач, адмыслова падыходзілі да абаронцаў, каб выказаць сваю падтрымку. Самі абаронцы асэнсоўваюць пэрспэктывы сваёй доўгатэрміновай акцыі. Гаворыць Вячаслаў Сіўчык:

— Я думаю, што вахта ўсё роўна працягнецца.

22 красавіка 2002

СЁНЬНЯ Ў КУРАПАТАХ

Суд над Васілём Парфянковым перанесены на 26 красавіка.

Ганна Соусь:

Раніцай у лягеры я засьпела толькі аднаго валанцёра — Сержука Мацкойця.

МАЦКОЙЦЬ: Начавала нас пяць чалавек. Ноч прайшла ціха, спакойна, без эксцэсаў. Адзінае што — пад раніцу згасла нашае «любімае» акенца на восьмым паверсе, трэцяе ад пачатку дому. У нас ёсьць падазрэньні, што менавіта з гэтага акна й назіраюць за абаронцамі. Яно пачало гарэць з самага пачатку варты… Адзінае, што сёньня данімала — гэта холад. У намёце спаць было практычна немагчыма. Сёньня чакаем актывізацыі будаўнікоў… Галоўнае, каб падыходзілі людзі, таму што, я гляджу, цікавасьць да гэтага месца паціху страчваецца. А людзі тут неабходныя для працы й начной варты.

Сяржук распавёў, што астатнія валанцёры накіраваліся ў суд, дзе на сёньня прызначаны разгляд справы Васіля Парфянкова. Ля суду Савецкага раёну поўна людзей — усе чакаюць, калі прывязуць удзельнікаў акцыі 19 красавіка, і таму ўвага да справы Васіля крыху меншая. Судзьдзя Руслан Казадаеў пераносіць разгляд справы на 26 красавіка. Сытуацыю тлумачыць адвакатка Вера Страмкоўская:

— Зараз справа адкладзеная, але, хутчэй за ўсё, яе перададуць у Менскі раённы суд.

Вера Страмкоўская паведаміла, што ў сувязі з усім гэтым зноў накіраваная скарга пракурору Менскай вобласьці. Далей я іду ў Менскі шпіталь хуткай дапамогі, каб высьветліць стан здароўя Алеся Поклада Гаворыць загадчык апёкавага цэнтру Ўладзімер Дарафеенка:

— Стан здароўя — сярэдняй цяжкасьці. Сёньня была перавязка. Застаецца ўсё тое ж — 15% агульнай плошчы, 1, 2 і 3 ступень апёкаў. Адчувае сябе нядрэнна.