Гаспадыня PDF

Трэба толькі ставіць яго ў сухім і халодным месцы, лепш за ўсё ў скрыні з пяском.

Некаторыя трымаюць лімоны ў квасе ці воцаце. Аднак гэтыя спосабы не вельмі ўдалыя,

бо ў лімонах адчуваецца неўласцівы ім смак і пах.

Лімоны, перасыпаныя цукрам

Лімоны без скуркі рэжуць на тонкія кружкі і ўкладваюць у слоікі радамі, перасыпаючы

тоўстым слоем цукру, якога бяруць на вагу ўдва разы больш, чым лімонаў. Напоўнены

посуд пакідаюць на сонцы і паварочваюць да яго іншым бокам кожны дзень, пакуль цукзр

не растане. Тады абвязваюць слоікі пузырамі і ставяць у халодным і сухім памяшканні.

NВ. Зярняткі з лімонаў неабходна выкінуць.

Захоўванне арэхаў

Першы спосаб . У канцы верасня сабраныя арэхі належыць трохі падсушыць у цяні на

вольным паветры і ўсыпаць у бутлю. Добра яе закаркаваць, асмаліць ці прынамсі абвязаць

пузыром і паставіць у сухі склеп.

Другі спосаб . Гэтак жа падсушаныя арэхі перасыпаюць у гаршках самым сухім пяском.

Захоўваюць іх у гаршках і без пяску — на паветры, пад дахам, але абавязкова хутка

расходуюць.

Трэці спосаб. Прасушаныя ў цяні арэхі насыпаюць у мяшэчкі, а потым кладуць у жыта ў

засеках альбо ў ямкі, дзе сяляне трымаюць жыта.

Чацвёрты спосаб. Арэхі сушаць у цеплай печы пасля хлеба адзін ці два разы, а потым

ставяць у мяшэчках у сухое месца. Калі з’явіцца сырасць, зноў падсушваюць іх у печы.

Свежая гародніна зімой

Рэпа, што захоўваецца ў склепах, па вясне выпускае маладыя парасткі. Яны бываюць

крохкімі і белымі, паколькі з’явіліся ў месцы, дзе няма свету і паветра. Абрываць іх не

варта, бо часам яны разрастаюцца да чатырох цаляў і не ўступаюць на смак каляровай

капусце і браколі. Гатуючы ж парасткі, першую ваду, у якой яны амаль зварыліся,

зліваюць, а потым наліваюць свежую, цёплую, і ўжо ў ёй даварваюць да канца. Калі так не

рабіць, то парасткі будуць гаркаватыя.

Ліставая капуста свежая на зіму

Насенне высяваюць у красавіку. Як расада мае ўжо шэсць лісцікаў, яе перасаджваюць на

грады, дзе не вельмі сонечна, на адлегласці дванаццаці цаляў. На зіму пакідаюць на тых

жа градах і скарыстоўваюць для кухні тады, калі капуста прамерзне, інакш яна не будзе

добрай. Альбо ўбіраюць восенню, перад маразамі. Зрэзаныя каля самага кораня качаны

ўтыкаюць у дзіркі, што зроблены калом на адлегласці дзесяці цаляў у месцы, схаваным ад

вятроў, каля нейкага будынка ці агароджы, куды намятае снег. У адваротным выпадку

капуста зусім змерзне і стане непрыдатнай для ўжывання. Бяруць яе адтуль па патрэбе.

Каб атрымаць капусту, багатую лісцем, неабходна ў палове лета выскубаць сярэдзіну,

тады яна вырастае пучком болых дробных і далікатных лістоў.

Свежы салат на зіму з эндзівія

(Эндзівій — салатная цыкорыя. — Пер.)

Сеюць яго ў ліпені ў парніку не густа. Калі на расадзе з’явіцца па шэсць лісцікаў,

падразаюць канцы карэньчыкаў і лісцікаў і перасаджваюць яе на граду, на сонца, і

паліваюць — не толькі пасля перасадкі, але і як суха. Перад маразамі выкопваюць разам з

глебай і саджаюць у склепах, куды не даходзіць мароз, але праз вакно пранікае свежае

паветра. Усёй расадзе даюць магчымасць вольна расц і. Толькі па чарзе беляць па 15

кустоў, каб пазбавіць салат горычы. Робіцца гэта наступным чынам. Збіраюць усе лісты

ўверх і злёгку перавязваюць лыкам. Праз дваццаць дзён яны ў сярэдзіне пабялеюць,

стануць мяккімі і прыдатнымі да ежы.

Як заўсёды мець свежую буйміну

Сеюць яе кожныя два тыдні ў вазонах на слупках альбо дошках, укручаных кудзеляй, і

трымаюць абавязкова ў вільгаці. Буйміна дае багатую зеляніну для салату і іншых

кухонных прыпраў. Добра абкладаць ёй чырвоную капусту ці пікулі тады, калі яшчэ н яма

салаты.

Як вырошчаваць зялёную цыбулю зімой

3 пакулля робяць галку, прывязваюць да яе ніткамі галоўкі цыбулі, а то і прышываюць

іголкай, чапляючы адну каля адной так, каб кожная ніжнім бокам дакраналася да пакулля.

Галкі трымаюць увесь час мокрымі і вешаюць на вяровачцы каля акна. Іх льга

падрыхтаваць па два ці тры і заменьваць, калі цыбуліны пачынаюць псавацца.

Лепш за ўсё так разводзіць татарскую цыбулю і маркоўнік.

Як захаваць у глебе агародныя расліны

Пан Струміла піша, што ў паўночных правінцыях Расіі ўжываюць такі спосаб. У верасні

ўсе агародныя расліны, якія збіраюцца пакінуць, высаджваюць на градах густа: адну

побач іншай, толькі каб не сутыкаліся. Калі наступаюць маразы, абкладваюць іх пад

нахілам дошкамі ці аполкамі, падобна парніку, каб яны не толькі ўзвышаліся над

раслінамі, але і каб можна было туды залезці і, як спатрэбіцца, збіраць ураджай. Дошкі

абкладваюць глебай і дзірваном, пакідаючы ў адным месцы адтуліну накшталт дзверцаў.

Зверху кладуць кулі саломы, рагожу альбо маты і ўмацоўваюць іх каламі. Як выпадзе

снег, накідваюць яго на некалькі футаў над гэтай пірамідальнай адрынай, моцна

ўтоптваюць — і тады холад унутр не трапіць. Адтуліну зачыняюць з абодвух бакоў

тоўстымі падвойнымі матамі. Праз яе не толькі ўваходзяць з ліхтаром за гароднінай, але і

ўпускаюць свежае паветра ў цёплыя дні.

Гэтак цудоўна захоўваецца гародніна пяць месяцаў, толькі трэба выкідаць пашкоджанае

лісце, каб не распаўсюджвалася гніль.

Ямы для захоўвання ўсялякай гародніны

Ямы капаюць невялікія, бо лішняя вага зверху шкодзіць гародніну. Яны не павінны быць

глыбей за два локці, знізу абавязкова высланыя саломай на тры цалі. Гародніну

ўкладваюць слаямі, перасыпаючы сухім пяском таўшчынёй у адну цалю. Калі рабіць

менавіта так, тады зверху застанецца свабоднае месца толькі на адзін локаць. На апошні

слой пяску сцелюць салому, астатнюю прастору запаўняюць гл ебай, а над ямай

насыпаюць спічасты пагорак з глебы, у аснове шырэйшы за яму. Яго як мага лепш

утоптваюць і ўтрамбоўваюць дошкай, вакол пракопваюць равок для сцёку вады, якая

збіраецца ад дажджоў і раставання снегу. 3 надыходам маразоў усе пагорачкі накрываюць

гноем з саломы.

NВ. Каб зберагчы гародніну ад пацукоў, варта кінуць у зямлю, накрываючы яму, багун, моцны пах якога адганяе гэтых жывёлін. Не бойцеся, што пах распаўсюдзіцца на

гародніну: яна аддзелена ад багуна глебай і пяском.

Пры такім захоўванні гародніна заўсёды як свежая, нібыта толькі з агароду, а ў склепах

псуецца і набывае спецыфічны непрыемны пах. Таму, калі рабіць ямы невялікія і

раскрываць іх вясной не ўсе адразу, а па адной, кухня будзе забяспечана свежай сакавітай

і смачнай гароднінай.

Капцы бульбы