Джонатан Свифт - Падарожжы Гулiвера (на белорусском языке)

Гулiверу здалося, што нейкi вiхор падхапiў яго i панёс у неба. Сэрца яго замерла. "А што, калi ён з размаху шпурне мяне аб зямлю, як мы кiдаем жукоў цi прусакоў?" - з жахам падумаў ён, i як толькi перад iм заблiшчалi вялiзныя здзiўленыя вочы, ён умольна склаў рукi i сказаў ветлiва i спакойна, хоць голас у яго дрыжаў, а язык прылiпаў да нёба:

- Прашу вас, дарагi велiкан, пашкадуйце мяне. Я не зраблю вам нiчога дрэннага.

Вядома, велiкан не зразумеў, што яму гаварыў Гулiвер, ды Гулiвер пра гэта i не думаў. Ён хацеў толькi аднаго: каб велiкан убачыў, што ён, Гулiвер, не квакае, не цiўкае, не гудзе, а гаворыць, як людзi.

I велiкан гэта ўбачыў. Ён уважлiва паглядзеў на Гулiвера i схапiў яго яшчэ мацней, каб не ўпусцiць. Пальцы яго, быццам велiзарныя клешчы, сцiснулi рэбры Гулiвера, i той ажно ўскрыкнуў ад болю.

Але велiкан зусiм не збiраўся душыць Гулiвера. Конiк, якi ўмеў гаварыць, вiдаць, вельмi яму спадабаўся. Ён прыўзняў крысо кафтана i, асцярожна паклаўшы на яго сваю знаходку, пабег на другi канец поля.

"Нясе да гаспадара", - здагадаўся Гулiвер.

I сапраўды, праз хвiлiну Гулiвер быў ужо ў руках велiкана, якi першы з'явiўся на ячменным полi.

Убачыўшы такога маленькага чалавечка, гаспадар здзiвiўся яшчэ больш, чым парабак. Ён доўга разглядаў яго, паварочваў то направа, то налева. Потым узяў саломiнку таўшчынёй з палку i пачаў падымаць ёю крысы Гулiверавага кафтана. Мабыць, ён думаў, што гэта нешта накшталт надкрылляў у хрушча.

Усе парабкi стоўпiлiся ў кучу, i выцягнуўшы шыi, моўчкi глядзелi на дзiўную знаходку.

Каб лепш разгледзець твар Гулiвера, гаспадар зняў з яго капялюш i лёгенька падзьмухаў яму на валасы. Валасы ў Гулiвера ўсталi, як ад моцнага ветру. Потым велiкан асцярожна апусцiў яго на зямлю i паставiў на карачкi. Напэўна, яму хацелася паглядзець, як бегае гэты дзiвосны звярок.

Але Гулiвер зараз жа ўстаў на ногi i пачаў важна разгульваць перад велiканамi, стараючыся паказаць, што ён не хрушч, не конiк, а такi ж чалавек, як i яны, i зусiм не збiраецца ўцякаць ад iх i хавацца сярод сцяблiн.

Ён узмахнуў капелюшом i пакланiўся свайму новаму гаспадару. Высока ўзняўшы галаву, ён моцна i выразна прывiтаўся на чатырох мовах.

Велiканы пераглянулiся i здзiўлена пакруцiлi галовамi, але Гулiвер бачыў, што яны яго не зразумелi. Тады ён дастаў з кiшэнi кашалёк з золатам i паклаў яго на далонь гаспадара. Той нiзка нахiлiўся, прыжмурыў адно вока i, зморшчыўшы нос, пачаў разглядаць гэту дзiўную рэч. Ён нават выцягнуў аднекуль з рукава шпiльку i паторкаў вастрыём у кашалёк, вiдаць, не здагадваючыся, што гэта такое.

Тады Гулiвер сам расчынiў кашалёк i высыпаў на далонь велiкана ўсё сваё золата - трыццаць шэсць гiшпанскiх чырвонцаў.

Велiкан наслiнiў кончык пальца i прыўзняў на iм адну залатую манету, затым другую...

Гулiвер стараўся знакамi растлумачыць, што ён просiць велiкана прыняць ад яго гэты сцiплы падарунак.

Ён кланяўся, прыцiскаў рукi да сэрца, але велiкан так нiчога i не зразумеў i таксама знакамi загадаў Гулiверу пакласцi манеты назад у кашалёк, а кашалёк схаваць у кiшэню.

Потым ён загаварыў аб нечым са сваiмi парабкамi, i Гулiверу здалося, што восем вадзяных млыноў разам зашумелi ў яго над галавой. Ён быў рады, калi парабкi нарэшце пайшлi на поле.

Тады велiкан дастаў з кiшэнi сваю насоўку, склаў яе ў некалькi столак i, апусцiўшы левую руку да самай зямлi, накрыў далонь насоўкай.

Гулiвер адразу здагадаўся, што ад яго хочуць. Ён паслухмяна ўзлез на гэту шырокую далонь i, каб не звалiцца з яе, лёг нiцма.

Вiдаць, велiкан вельмi баяўся ўпусцiць i згубiць Гулiвера - ён асцярожна загарнуў яго ў хусцiнку, быццам у коўдру, i, прыкрыўшы другой далонню, панёс да сябе дамоў.

3

Быў поўдзень, i гаспадыня паставiла ўжо на стол абед, калi велiкан з Гулiверам на далонi пераступiў парог свайго дома.

Нi слова не гаворачы, велiкан працягнуў жонцы далонь i прыўзняў край насоўкi, якой быў закрыты Гулiвер.

Яна адхiснулася назад i вiскнула так, што ў Гулiвера ледзь не лопнулi барабанныя перапонкi.

Але потым велiканша разгледзела Гулiвера. Ёй спадабалася, як ён кланяецца, здымае i надзяе капялюш, як асцярожна ходзiць па стале мiж талерак.

А Гулiвер i на самай справе хадзiў па стале асцярожна, з апаскай. Ён стараўся трымацца далей ад краю, бо стол быў вельмi высокi - напэўна, з двухпавярховы дом.

Уся сям'я гаспадара пасела вакол стала - бацька, мацi, трое дзяцей i старая бабуля. Гулiвера гаспадар пасадзiў каля сваёй талеркi.

Перад гаспадыняй на талерцы ўзвышаўся вялiзны кавалак смажанай ялавiчыны.

Яна адрэзала невялiчкi кавалачак мяса, адшчыкнула хлеба i паклала ўсё гэта перад Гулiверам.

Гулiвер пакланiўся ёй, дастаў з футарала свой дарожны прыбор - вiдэлец, ножык - i пачаў есцi.

Гаспадары апусцiлi свае вiдэльцы i, усмiхаючыся, пазiралi на яго. Гулiверу зрабiлася страшна. Кавалак засеў у яго ў горле, калi ён убачыў з усiх бакоў гэтыя вялiзныя, як лiхтары, цiкаўныя вочы i зубы, большыя, чым яго галава.

Але ён не хацеў, каб усе гэтыя велiканы, дарослыя i маленькiя, заўважылi, што ён iх баiцца, i, стараючыся не глядзець па баках, даеў свой хлеб i мяса.

Гаспадыня нешта сказала служанцы, i тая зараз жа паставiла перад Гулiверам чарку, да краёў напоўненую нейкiм залацiстым, празрыстым напiткам.

Напэўна, гэта была самая малюсенькая лiкёрная чарачка - у ёй было не больш за гладыш вiна.

Тулiвер устаў, узяў чарку абедзвюма рукамi i, падышоўшы да гаспадынi, выпiў за яе здароўе.

Гэта вельмi спадабалася ўсiм велiканам. Дзецi пачалi так рагатаць i пляскаць у ладкi, што Гулiвер ледзь не аглух.

Яму захацелася зноў схавацца за гаспадаровай талеркай, але, спяшаючыся, ён зачапiўся за скарынку хлеба i расцягнуўся на ўвесь рост. Але ён зараз жа ўсхапiўся на ногi i з трывогай паглядзеў кругом - ён зусiм не хацеў здавацца смешным i няўклюдным.

Аднак на гэты раз нiхто не засмяяўся. Усе занепакоена глядзелi на маленькага чалавечка, а служанка хуценька прыбрала праклятую скарынку.

Каб супакоiць сваiх гаспадароў, Гулiвер памахаў капелюшом i тройчы пракрычаў "ура", тым самым гаворачы, што ўсё скончылася добра.

Ён не ведаў, што ў гэту самую хвiлiну яго падпiльноўвае новая непрыемнасць.

Як толькi ён падышоў да гаспадара, адзiн з хлопчыкаў, дзесяцiгадовы свавольнiк, якi сядзеў побач з бацькам, схапiў Гулiвера за ногi i ўзняў так высока, што ў небаракi заняло дух i закружылася галава.

Цяжка сказаць, што мог яшчэ прыдумаць свавольнiк, але бацька выхапiў Гулiвера ў яго з рук, зноў паставiў на стол, а хлопчыку даў добрую аплявуху.

Такiм ударам можна было б выбiць з сёдлаў цэлы эскадрон грэнадзёраў вядома, нармальнай чалавечай пароды.

Пасля гэтага бацька загадаў сыну зараз жа выйсцi вон з-за стала. Хлопчык зароў, як статак быкоў, i Гулiверу стала шкада яго.

"Цi варта на яго злавацца? Ён жа яшчэ маленькi", - падумаў Гулiвер, апусцiўся на адно калена i знакамi пачаў прасiць гаспадара дараваць свавольнiку.