Виктор Правдин - Танцавальны марафон

– Александровiч можна прыцягнуць да крымiнальнай адказнасцi за неаказанне дапамогi! – рашуча выказаўся Хмара.

– Калi дакажам, – пагадзiўся Мiкулiч i, трошкi счакаўшы, працягваў: – На паводзiны Александровiч нiхто ўвагi не звярнуў. Каб закрыць справу, дастаткова судова-медыцынскай экспертызы. Але нечакана з’яўляецца яшчэ адна жанчына, якая сцвярджае, што Шапавалава забiлi i прыводзiць пераканаўчыя факты. Сакратарка начальнiка аўтакалоны, дзе працаваў Шапавалаў, Леўчанка Раiса Iванаўна, расказала пра займальны i iнтрыгуючы выпадак. Месяц таму Шапавалаў папрасiў яе не перадаваць начальнiку аўтакалоны пiсьмо, якое павiнна паступiць з докшыцкай мiлiцыi. З расповеду шафёра Леўчанка даведалася, што ён двое сутак прасядзеў у замкнёнай фуры, пакуль нейкi мужык яго не выпусцiў. Нiякага крымiналу, зладзейства, тым больш насiлля не было. Шапавалаў, шукаючы паратунку ад спякоты, залез у фуру, а дзверына выпадкова замкнулася. Канечне, на ўсё гэта плюнуць i расцерцi, але звечара ён добра-такi выпiў i нават не памятаў, чаму аказаўся голы. Даведаюцца ў калоне – засмяюць. Леўчанка дапамагла Шапавалаву, але пасля смерцi шафёра зусiм па-iншаму ўспрыняла той выпадак, таму i прыйшла, нават са сваiм бачаннем падзей. Версiя ж гаваркой сакратаркi ў тым, што нехта пазбавiўся ад Шапавалава, i смерць шафёра на дыскатэцы – не што iншае, як працяг разборкi ў бягомльскiм лесе.

– А што думаеце вы? – нясмела спытаў Хмара i спадылба зiрнуў на начальнiка. Мiкулiчава празмерная таямнiчасць успрымалася як недавер: чаму толькi сёння падпалкоўнiк расказаў праўду?

– Паводзiны Александровiч i заява Леўчанкi насцярожылi, прымусiлi шукаць пацверджанне. І пакуль што адкiнуць версiю забойства Шапавалава – не рызыкну.

– І ўсё ж, чаму Шапавалаў быў у фуры голы? – пачаў задаваць пытаннi Хмара. – Без вады, ежы – зразумела, а вось каб зусiм без адзення… Не зiма… Значыць, сур’ёзна ўспрымаць здарэнне як замах на жыццё не можам.

– А калi Шапавалава такiм макарам папярэдзiлi аб магчымых непрыемнасцях? – разважлiва сказаў Мiкулiч. – Усё ж запаленне лёгкiх ён падхвацiў, i цяпер смерць Шапавалава на дыскатэцы не ўспрымаецца як недарэчнасць. Я не адмаўляю збегу абставiн, яго вялiкасць выпадак можа добра-такi павадзiць за нос, але на тое мы i следчыя…

«Гаворыць, як на лекцыi па крымiналiстыцы», – падумаў Хмара i самаўпэўнена ўсмiхнуўся:

– Цяпер прыйдзецца пераключыцца з любоўных сувязяў Шапавалава на дзелавыя?..

– Да дзявятага жнiўня мы павiнны раскрыць таямнiцу бягомльскага лесу, – не зважаючы на сарказм падначаленага, працягваў Мiкулiч. – У гэты дзень Александровiч вяртаецца з адпачынку.

Хмара iмгненна стаў сур’ёзны. Ён зразумеў, што ўсю вышуковую работу прыйдзецца рабiць самаму.

– А Вы ўпэўнены, што яна ўзяла зваротны бiлет?

– Вернецца, – запэўнiў Хмару Мiкулiч i, складваючы паперы ў папку, нязмушана дадаў: – Яна не сумняваецца ў тым, што мiлiцыя не будзе аспрэчваць заключэнне экспертаў. Няшчасны выпадак настолькi вiдавочны, што зрабiць такое нiкому i ў галаву не прыйдзе. А да любоўных прыгод Шапавалава не трэба ставiцца скептычна, у гэтым накiрунку мы будзем працягваць працаваць прыдзiрлiва i педантычна. Сексуальна-заклапочаная фiрма «Венера» – не апошнi вiнцiк у справе, i таму я хачу ведаць: колькi там пазаштатных кансультантаў, такiх, як Александровiч i Казакова? Хто за ўсiм гэтым стаiць? Думаю, пасля сустрэчы з сястрой Шапавалава не трэба тлумачыць, якiя кансультацыi арганiзаваныя пад дахам фiрмы. Адным словам, трэба сабраць поўнае дасье на дзейнасць «Венеры», яе кiраўнiкоў i заснавальнiкаў.

– Мне б каго з сышчыкаў – у памочнiкi, – папрасiў Хмара i нечакана дадаў: – І наогул, я думаю, што «Венерай» лепш займацца мiлiцыi нораваў.

– Будуць памочнiкi, – адмахнуўся Мiкулiч. – Спярша высветлiце ўсё самi. З’ездзiце ў камандзiроўку ў Бягомль, а там i паглядзiм, цi тую кашу варым, цi нам яе есцi…

– Зразумела, – заспяшаўся Хмара.

– І яшчэ адно, – Мiкулiч уважлiва паглядзеў на лейтэнанта. – Ты выпадкова не пытаўся ў сына Шапавалава наконт алергiчных хвароб бацькi? Нешта магла ведаць i Казакова, яна ж доктар.

Хмара прыпынiўся.

– На гэта павiнны былi адказаць эксперты. Можа, паставiць дадатковае пытанне?

– Ужо зрабiў, – пагадзiўся Мiкулiч, – спытаў, бо хацеў сэканомiць час.

Хмара толькi паспеў палiць зялёны стрыжань невядомай раслiны, што расла ў гаршчэчку, як у кабiнет уварваўся Мiкулiч. Такiм лейтэнанту бачыць начальнiка яшчэ не даводзiлася. Падпалкоўнiк моўчкi выхапiў з рукi лейтэнанта шклянку з рэшткамi вады i нервова сунуў таўставаты стос папер, перацiснуты ў верхнiм кутку сашчэпкай.

– Чытай! – Мiкулiч тыцнуў тоўстым пальцам ў сярэдзiну аркуша i, заклаўшы рукi за спiну, нервова зашпацыраваў па кабiнеце. Ён не зважаў на шклянку, з якой ў нейкi момант танюсенькiм струменьчыкам пачала вылiвацца на падлогу вада. Маснiчыны пад нагамi непаседлiвага падпалкоўнiка жалобна рыпелi.

«4 жнiўня 199… года апоўначы грамадзянка Казакова Марыя Васiльеўна звалiлася з балкона асабiстай кватэры. Смерць наступiла iмгненна…»

Рука з паперамi здрыганулася, Хмара ўзняў на Мiкулiча шырока расплюшчаныя вочы.

– Я пайшоў ад яе каля адзінаццацi вечара, – з адчаем прагаварыў лейтэнант i, шукаючы падтрымкi, а найболей апраўдання, паспешлiва дадаў: – Яна была ў добрым настроi, некага чакала… – Хмара раптам замаўчаў i, унiкаючы калючых Мiкулiчавых вачэй, нервова кусаючы вусны, роспачна ўздыхнуў: – Не ўсё пра нашую сустрэчу з Казаковай я расказаў… Тое не тычылася Шапавалава, але ж цяпер так павярнулася, што ўсялякая дробязь можа мець значэнне.

Мiкулiч уважлiва выслухаў поўны, цяпер ужо дэталёвы расказ Хмары аб прыгодах на кватэры сястры Шапавалава i надоўга замаўчаў. Было вiдавочна, што смерць Казаковай невыпадковая – гэта цi працяг падзей, звязаных з Шапавалавым, цi нешта iншае… Тады што?

– Я зразумеў, што на момант вашай сустрэчы ў Казаковай падстаў для звядзення рахункаў з жыццём не было? – сядаючы насупраць Хмары, спытаў Мiкулiч i нарэшце быццам заўважыў у сваёй руцэ пустую шклянку, паставiў яе на стол каля графiна. Падпалкоўнiк ведаў трошкi болей, чым значылася ў афiцыйнай зводцы. Перад тым, як прыйсцi да Хмары, ён цiкавiўся, тэлефанаваў у Маскоўскi аддзел мiлiцыi маёру Кудзiну, якi займаў гэткую ж пасаду, як i ён. Кудзiн адмахнуўся, маўляў, нiчога сур’ёзнага, крымiналу няма, адбыўся няшчасны выпадак.

– Казакова не магла скончыць жыццё самагубствам, – узбуджана загаварыў Хмара. – Яна нават прымусовыя любоўныя сустрэчы, на якiх, як зразумела, настойваў маёр Барана, успрымала з аптымiзмам i, як мне здалося, iх не гiдзiлася.

– Ну-у, яшчэ б, – дабрадушна ўсмiхнуўся Мiкулiч, – ты хлопец вiдны…

– Я не пра сябе! – ажно ўзвiўся Хмара.

Ён хацеў яшчэ нешта дабавiць, але, убачыўшы ў вачах падпалкоўнiка жартаўлiвыя агеньчыкi, запунсавеўся.