Агата Кристи - Нябожчыкава люстра (на белорусском языке)

- Потым, ёсць яшчэ адна складанасць, - сказаў Пуаро. - Мiс Шэвенi-Гарэ i Бараўз. Яны зацiкаўлены, каб сэр Гервазы не падпiсаў новага завяшчання. Калi гэта так, яна атрымлiвае ўсё пры ўмове, што яе муж бярэ прозвiшча сям'i...

- Так, i расказ Бараўза пра настрой сэра Гервазы ў гэты вечар трохi насцярожвае. У гуморы, нечым задаволены! Гэта не адпавядае нiчыiм словам.

- А яшчэ тут ёсць мiстэр Фобз. Надзвычай карэктны, надзвычай строгi, за iм - старая i агульнапрызнаная фiрма. Але юрысты, нават самыя рэспектабельныя, вядомыя тым, што яны прысвойваюць грошы свайго клiента, калi ў самiх нявыкрутка.

- Я думаю, вы робiцеся трохi меладраматычным, Пуаро.

- Вы лiчыце, што мае iдэi занадта падобныя на кiно? Але часта жыццё маё, Рыдл, надзiва падобнае на кiно.

- У Вестшыры пакуль што не было такога, - сказаў галоўны канстэбль. Лепей мы скончым нашы размовы з астатнiмi, як вы думаеце? Позна ўжо. Мы не бачылi яшчэ Рут Шэвенi-Гарэ, а яна, напэўна, самая важная з усiх.

- Добра. Але ёсць яшчэ мiс Кардвэл. Можа, нам сустрэцца спачатку з ёю, бо гэта не зойме многа часу, а з мiс Шэвенi-Гарэ пагутарым напаследак.

- Слушная прапанова.

9

У той вечар Пуаро толькi зiрнуў на Сьюзен Кардвэл. Цяпер ён пiльней прыгледзеўся да яе. Разумны твар, падумаў ён, нельга сказаць, што прыгожы ў поўным сэнсе слова, але надзелены прывабнасцю, якой проста мiлавiдная дзяўчына магла б пазайздросцiць. Валасы пышныя, твар з густам дагледжаны. Назiральныя вочы.

Пасля некалькiх папярэднiх пытанняў маёр Рыдл сказаў:

- Я не ў курсе, як блiзка вы знаёмыя з гэтай сям'ёй, мiс Кардвэл?

- Я iх зусiм не ведаю. Х'юга зрабiў так, каб мяне сюды запрасiлi.

- Дык вы сябруеце з Х'юга Трэнтам?

- Такi мой статус у гэтым доме: сяброўка Х'юга Трэнта. - Сьюзен Кардвэл усмiхалася, працяжна вымаўляючы словы.

- Вы даўно знаёмы з iм?

- О, не, усяго нейкi месяц. - Яна зрабiла паўзу, а потым дадала: - Я тут у якасцi нявесты.

- I ён прывёз вас пазнаёмiць са сваiмi?

- О, божа, зусiм не так! Мы трымалi гэта ў глыбокай тайне. Я проста прыехала на разведку. Х'юга казаў мне, што iх сям'я - як вар'яцкi дом. Я вырашыла: прыеду сама i пагляджу. Небарака Х'юга - мiлы пястун, але ў яго не варыць як след галава. Становiшча, ведаеце, было досыць крытычнае. Нi ў Х'юга, нi ў мяне - нiякiх грошай, а сэр Гервазы, галоўная надзея Х'юга, гарэў жаданнем ажанiць свайго пляменнiка з Рут. Х'юга, ведаеце, трохi слабавольны. Ён мог згадзiцца на гэты шлюб, разлiчваючы развесцiся потым.

- Такая iдэя не вабiць вас, мадэмуазель? - мякка запытаўся Пуаро.

- Абсалютна. Рут магла б атрымаць усе i адмовiць яму ў разводзе цi яшчэ што. Я цвёрда рашыла: не зраблю i кроку ў Найтбрыдж Святога Поля, пакуль не змагу з'явiцца сюды, дрыжучы, з ахапкам лiлеяў у руках.

- Дык, значыць, вы прыехалi вывучыць сiтуацыю?

- Але.

- Еh biеn! - сказаў Пуаро.

- Вядома, Х'юга меў рацыю! Усе ў гэтай сям'i ненармальныя! За выключэннем Рут, тая, як быццам, нармальная. Яна залучыла сабе прыяцеля i ставiлася да iдэi шлюбу не з большым энтузiязмам, чым я.

- Вы маеце на ўвазе мiстэра Бараўза?

- Бараўза? Ды не! Рут не закахалася б у такога няшчырага чалавека.

- Дык хто ж быў прадметам яе захаплення?

Сьюзен Кардвэл памаўчала, працягнула руку па цыгарэту, запалiла i адказала:

- Лепей вы пацiкаўцеся пра тое ў яе. Урэшце, што мне да таго.

Маёр Рыдл запытаўся:

- Калi апошнi раз вы бачылi сэра Гервазы?

- Надвячоркам, калi была гарбата.

- Вы не заўважылi чаго-небудзь нязвыклага ў яго паводзiнах?

Дзяўчына пацiснула плячыма.

- Ён быў як заўсёды.

- Што вы рабiлi пасля гарбаты?

- Гуляла ў бiльярд з Х'юга.

- Больш вы не бачылi сэра Гервазы?

- Не.

- А як вы ўспрынялi стрэл?

- З гэтым было трохi дзiўна. Разумееце, мне здалося, што быў першы гонг, таму я хуценька пераапранулася, выскачыла з пакоя, пачула, як я падумала, другi гонг i кiнулася ўнiз па лесвiцы. У першы вечар я спазнiлася на адну хвiлiну на абед, i Х'юга сказаў мне, што гэта амаль перакрэслiла нашы надзеi на Старога. Вось я i пабегла ўнiз. Х'юга быў якраз перада мною, i тады пачуўся нейкi дзiўны трэск, i Х'юга сказаў: гэта корак ад шампанскага; але Снэл запярэчыў; дарэчы, i я не думала, што той гук даляцеў са сталовай. Мiс Лiнгард лiчыла, што ён пачуўся зверху, але ўрэшце мы сышлiся на зваротнай успышцы аўтамабiля, гурмой рушылi ў гасцiную i забылiся пра гэта.

- Вам нiколi не прыходзiла, хоць на момант, думка, што сэр Гервазы мог застрэлiцца? - запытаўся Пуаро.

- Ну, як такое магло прыйсцi мне ў галаву? Стары, здавалася, цешыўся жыццём i сабою. Я не магла i падумаць, што ён зробiць такое. I не магу здагадацца, чаму ён гэта зрабiў. Вiдаць, толькi таму, што быў ненармальны.

- Нешчаслiвая падзея.

- Вельмi, для Х'юга i мяне. Ён, як быццам, нiчога не пакiнуў Х'юга, цi амаль нiчога.

- Хто вам сказаў гэта?

- Х'юга выпытаў у старога Фобза.

- Ну што ж, мiс Кардвэл... - Маёр Рыдл хвiлiнку падумаў. - Вiдаць, гэта ўсё. Як вы лiчыце, мiс Шэвенi-Гарэ адчувае сябе дастаткова добра, каб прыйсцi i пагаварыць з намi?

- О, я думаю, яна зможа прыйсцi. Я скажу ёй.

Пуаро ўмяшаўся:

- Адну хвiлiнку, мадэмуазель. Цi бачылi вы гэта раней?

Ён працягнуў аловак, падобны на кулю.

- Ага, бачыла, калi мы гулялi ў брыдж сёння пасля поўдня. Гэта старога палкоўнiка Бэры, я думаю.

- Ён забраў яго пасля робера?

- Чаго не ведаю, таго не ведаю.

- Дзякую, мадэмуазель. Гэта ўсё.

- Добра, я скажу Рут.

Рут Шэвенi-Гарэ ўвайшла ў пакой, як каралева. Твар яе быў свежы, галава высока ўзнята. Але вочы, як i вочы Сьюзен Кардвэл, пазiралi ўважлiва. На ёй была тая ж сукенка бледна-абрыкосавага колеру, што i тады, калi Пуаро прыехаў. Сукенку аздабляла прышпiленая да пляча ружа густога колеру самон*. Гадзiну назад яна была свежая i яркая, а цяпер прывяла.

* Аранжава-ружовы колер.

- Дык што?.. - абазвалася Рут.

- Мне вельмi няёмка турбаваць вас, - пачаў маёр Рыдл.

Яна перабiла яго:

- Вядома, вы павiнны патурбаваць мяне. Вы павiнны патурбаваць кожнага. Аднак, я магу сэканомiць ваш час. Я ўяўлення не маю, чаму Стары скончыў жыццё самагубствам. Адзiнае, што магу вам сказаць: гэта анi не падобна на яго.

- Вы не заўважылi ў яго сённяшнiх паводзiнах чаго-небудзь нядобрага? Цi не быў ён у дэпрэсii або празмерна ўзбуджаны - цi хоць што было анармальнае?

- Не думаю. Я не заўважыла...

- Калi вы апошнi раз бачылi яго?

- Калi мы пiлi гарбату.

Пуаро спытаўся:

- Вы не заходзiлi ў кабiнет - пазней?

- Не. Апошнi раз бачыла яго ў гэтым пакоi. Ён сядзеў вось тут.

Яна паказала на крэсла.

- Зразумела. Вам знаёмы гэты аловак, мадэмуазель?

- Аловак палкоўнiка Бэры.

- Вы яго бачылi нядаўна?

- Я сапраўды не памятаю.

- Вам вядома што-небудзь пра... нязгоду памiж сэрам Гервазы i палкоўнiкам Бэры?

- Вы маеце на ўвазе гiсторыю з "Пэраган рабэ компанi"?

- Але.

- Думаю, што так. Стары быў раз'юшаны гэтым!