Рекс Стаут - Крылаты рэвальвер (на белорусском языке)

Зразумела, я лiчыў сваю работу самай цiкавай, бо ў даверанага памочнiка славутага прыватнага дэтэктыва заўсёды ёсць магчымасць наслухацца пра самыя розныя падзеi - ад крадзяжу пацерак да аферы, звязанай з шантажом. Шчыра кажучы, не ад усiх клiентаў я пачынаў сумаваць. Але толькi ад адных спраў мяне працiнаў халадок: ад спраў, звязаных з забойствам. I калi гэтая пара закаханых галубкоў казала праўду, гэта i быў якраз той самы выпадак.

Да таго як яны пайшлi, я больш чым за дзве гадзiны паспеў спiсаць два блакноты.

Калi б яны ўсё абдумалi, перш чым патэлефанаваць, каб дамовiцца аб сустрэчы з Вулфам, яны б гэтага не зрабiлi. Усё, што яны хацелi, аказалася, паводле слоў Вулфа, немагчымым. Па-першае, яны хацелi, каб ён расследаваў справу аб забойстве чатырохмесячнай даўнасцi, не прызнаючы, аднак, што яно сапраўды адбылося; па-другое, яны хацелi, каб было даказана, што нiхто з iх не забiваў Альберта Мiёна, а гэта было магчыма, толькi выявiўшы, хто ўсё-такi гэта зрабiў, i па-трэцяе, у выпадку, калi Вулф прыйдзе да высновы, што забойца - адзiн з iх, - пакласцi справу на палiцу i забыць пра яе.

Не, гэта не была iх прапанова, бо, калi верыць таму, што яны расказалi, абое былi зусiм невiнаватыя, але напрошвалася менавiта такая выснова.

Вулф падышоў да ўсяго гэтага вельмi проста i ўдала.

- Калi я бяруся за гэтую справу, - сказаў ён iм, - i знаходжу доказы, дастатковыя для абвiнавачвання ў забойстве, незалежна ад таго, хто забойца, то я карыстаюся iмi толькi згодна са сваiмi меркаваннямi. Я не Астрэя* i не садыст, але трымаю дзверы адчыненымi. Але калi вы хочаце адмовiцца ад гэтага зараз, вось ваш чэк, забiрайце яго, i блакноты мiстэра Гудвiна будуць знiшчаны. Мы можам забыць пра тое, што вы былi тут, i зробiм менавiта так.

* Мянушка дачкi Зеўса i Фемiды, багiнi справядлiвасцi Дыке, якая правiла светам у час залатога веку.

Гэта быў момант, калi яны, i перш за ўсё Фрэд Уэплер, ледзь было не ўсталi i не пайшлi, але ўсё ж такi засталiся. Яны зiрнулi адно на аднаго, i па iх вачах было ўсё зразумела. Я паспеў ужо амаль упэўнiцца ў сваёй сiмпатыi да iх, яны пачыналi нават зачароўваць сваёй рашучасцю вырвацца з пасткi. Калi яны пазiралi адно на аднаго, здавалася, iх вочы гаварылi: "Усё будзе цудоўна!" Потым тыя самыя вочы сказалi: "Яно так, але... Мы не хочам, каб цудоўна было дзень або тыдзень, цудоўна павiнна быць заўсёды - i мы ведаем..."

Для гэтага трэба было мець нямала фiзiчнае сiлы, не гаворачы пра здаровы розум, i некалькi разоў я лавiў сябе на тым, што пачынаю расчульвацца. Акрамя таго, вядома, трэба дадаць, што на стале Вулфа ляжаў чэк на пяць тысяч.

Блакноты былi поўныя запiсаў пра самыя розныя рэчы. Яны складалiся з тысячы падрабязнасцей, якiя мелi i не мелi адносiн да справы, такiх, як пачуццё ўзаемнай антыпатыi, што iснавала памiж Пегi Мiён i Рупертам Гроўвам, iмпрэсарыо яе мужа, цi выпадак, калi Джыфард Джэймс публiчна зняважыў Альберта Мiёна, ударыўшы па шыi, цi адносiны розных асоб да патрабавання Мiёнам кампенсацыi за прычыненую шкоду. Усе гэтыя дэталi нельга было выкарыстаць для справы, i Вулфу патрэбна была невялiкая частка iх, таму я збiраўся перабраць iх i выбраць неабходныя.

Зразумела, аб'ектам No.1 быў рэвальвер. Ён быў зусiм новы, набыты Мiёнам на другi дзень пасля таго, як Джыфард Джэймс ударыў яго, пашкодзiўшы гартань, i не для таго, як ён заявiў, каб адпомсцiць, а каб баранiцца ў будучым. Ён клаў рэвальвер у кiшэню кожны раз, калi выходзiў з дому, а калi прыходзiў вяртаў на падстаўку бюста Каруза, якi стаяў у студыi. Як вядома, з яго стралялi толькi адзiн раз - калi быў забiты Мiён.

Калi прыйшоў доктар Лойд i Ўэплер правёў яго ў студыю, рэвальвер ляжаў на падлозе непадалёк ад калена Мiёна. Доктар хацеў узяць яго, але спынiўся, так i не дакрануўшыся да яго рукой, таму рэвальвер заставаўся на месцы, калi туды зайшлi прадстаўнiкi праваахоўных органаў. Пегi запэўнiла, што, калi яны з Фрэдам зайшлi ў студыю, рэвальвера там не было, i той пагадзiўся з гэтым сцвярджэннем.

Палiцэйскiя не зрабiлi нiякiх заяў наконт адбiткаў пальцаў, што само па сабе не дзiўна, бо на зброi рэдка ўдаецца знайсцi больш-менш годныя для расследавання сляды пальцаў. На працягу дзвюх з паловай гадзiн Вулф раз-пораз вяртаўся да рэвальвера i кожны раз прыходзiў да простай думкi, што ён не меў крылаў.

Уяўленне пра той дзень было поўнае. Ранiцай нiчога не здарылася - усё пачалося з абеду, на якiм прысутнiчалi пяць чалавек: Мiён, Пегi, Фрэд, нейкая Адэль Бослi i доктар Лойд. Сустрэча мела хутчэй прафесiйны, чым свецкi характар. Фрэда запрасiлi таму, што Мiён хацеў прапанаваць яму iдэю для артыкула ў "Гэзэт": чуткi аб тым, што Мiён нiколi ўжо не зможа спяваць, зласлiвая лухта. Адэль Бослi, якая ўзначальвае службу iнфармацыi тэатра "Метраполiтэн-опера", прыйшла, каб дапамагчы паўздзейнiчаць на Фрэда. Доктара Лойда запрасiлi, каб запэўнiць Уэплера ў тым, што аперацыя на гартанi Мiёна была паспяховая i што можна было смела iсцi ў заклад наконт таго, што да адкрыцця опернага сезона ў лiстападзе вялiкi тэнар будзе ў сваёй звычайнай форме.

Нiчога асаблiвага не здарылася, апрача таго, што Фрэд пагадзiўся падрыхтаваць адпаведны матэрыял. Адэль Бослi i доктар Лойд, развiтаўшыся, пайшлi, Мiён падняўся ў сваю гукаiзаляваную студыю, а Фрэд i Пегi зiрнулi адно на аднаго i раптам адкрылi для сябе самую значную, пачынаючы з часоў вядомай гiсторыi пра райскi сад, жыццёвую з'яву.

Праз нейкую гадзiну адбылася яшчэ адна сустрэча, на гэты раз паверхам вышэй, у студыi, каля паловы чацвёртай, але нi Фрэд, нi Пегi ў ёй не ўдзельнiчалi. Перад гэтым Фрэд выйшаў, каб супакоiцца, i патэлефанаваў Пегi, i яна пайшла на сустрэчу з iм у парк. Таму iх iнфармацыя аб сустрэчы, што адбылася ў студыi, была з чужых слоў. Акрамя Мiёна i доктара Лойда там былi яшчэ чатыры чалавекi: Адэль Бослi, якая займалася iнфармацыйнымi справамi опернага тэатра, мiстэр Руперт Гроўв - iмпрэсарыо Мiёна, мiстэр Джыфард Джэймс - барытон, якi шэсць тыдняў таму стукнуў Мiёна па шыi, i суддзя Генры Арнольд - адвакат Джэймса. Гэта сустрэча была яшчэ менш свецкая, чым папярэднi званы абед, бо яе наладзiлi, каб абмеркаваць афiцыйнае патрабаванне Мiёна да Джыфарда Джэймса: заплацiць яму чвэрць мiльёна даляраў за шкоду, нанесеную яго гартанi.

Iнфармацыя, якую Фрэд i Пегi атрымалi з чужых слоў, сведчыла аб тым, што размова часам была даволi гарачая, атмасфера падагрэлася з самага пачатку, калi Мiён узяў з бюста Каруза рэвальвер i паклаў яго на стол побач з локцем. Аб падрабязнасцях таго, як праходзiла сустрэча, яны мелi даволi агульнае ўяўленне, бо самi ў ёй не ўдзельнiчалi, але ва ўсякiм разе ў час сустрэчы з рэвальвера не стралялi.

Акрамя таго, было дастаткова доказаў таму, што Мiён заставаўся жывым i здаровым, калi не лiчыць пашкоджанай гартанi, пасля таго як удзельнiкi сустрэчы разышлiся. Пасля размовы, што адбылася ў час сустрэчы, ён двойчы гаварыў па тэлефоне - са сваiм цырульнiкам i з адной багатай опернай мецэнаткай; крыху пазней яму патэлефанаваў iмпрэсарыо Руперт Гроўв; а прыкладна а палове шостай ён патэлефанаваў пакаёўцы, каб тая прынесла наверх бутэльку вермуту i мёд, i яна зрабiла ўсё, што было загадана. Калi пакаёўка зайшла з падносам у студыю, Мiён быў жывы i здаровы.