Sədaqət Kərimova - Ağ qəm

O, səssizcə, içini çəkə-çəkə ağlayırdı ki, qonşu otaqda paltar ütüləyən Həcər xala eşidib hirslənməsin. Aynur pəncərənin qabağına keçib üzbəüz birmətəbəli evin pəncərəsinə tamaşa etməyə başladı. Pəncərənin qarşısında qoyulmuş stolun ar-xasında arıq, mehriban sifətli bir kişi oturub ağ vərəqlərə nə isə yazırdı. Aynur onu burada görməyə adət etmişdi, həmişə maraqla ona göz qoyardı. Bu məşğuliyyət onu yamanca əyləndirərdi. O adam hərdən başını qaldırıb üzbəüz evin pəncərəsindən baxan bu balaca qıza mehribanlıqla gülümsəyər, sonra yenə öz işinə davam edərdi. “Görəsən nə yazır?” – deyə Aynur fikirləşərdi. Onun qələmi necə cəld işlətdiyini, ağ vərəqləri necə sürətlə qaraltdığını görüb heyrətə gələrdi. Bəzən bu adam başını kağızların üstünə qoyub hərəkətsiz qalar, gah da başını əlləri arasına alıb sakitcə oturardı. Aynur onu yalnız axşamlar görməyə adət eləmişdi. Gündüzlər bu pəncərədə kimsə görünməzdi.

Həcər xalanın evində keçirdiyi günlər onun üçün işcəncəyə çevrilərdi, ürəyini nəhayətsiz kədər bürüyərdi. Oyuncaqları ilə könülsüz oynayar. Həcər xalanın bişirdiyi xörəkləri iştahsız yeyərdi. Bəzən saatlarla pəncərənin qarşısında oturub gözlərini yola dikər, anasının gəlib onu evlərinə aparacağı vaxtı səbirsizliklə gözləyərdi.

Aynurun Həcər xaladan xoşu gəlmirdi. Bu neçə vaxtda ona öyrəşə bilməmişdi. Qadin Dilarənin yaninda onu öpüb oxşayar, şirin dillə danışdırardı. Dilarə çıxıb gedəndən sonra isə uşağın varlığı elə bil onun yadından çıxırdı. Tez Dilarənin gətirdiyi əti, kolbasanı, göyərtini, meyvəni yerbəyer edər, mətbəxdə biş-düşlə, sonra isə ev işləri ilə məşğul olardı. Belə vaxtlarda Aynur bir kənarda dayanıb səsini çıxarmadan onu seyr edərdi. Bəzən ona elə gələrdi ki, Həcər xala onu görmür. Gəlib düz qabağında dayanardı ki, dayəsi ona nəzər yetirsin. Həcər xala-nı isə işindən ayırmaq müşkül məsələ idi. Həhayət, Aynur darıxıb qonşu otağa keçər, şəkilli kitablara tamaşa edərdi.

Həcər xala uşağı bir də şam yeməyi vaxtı dindirərdi. Onu yedirdər, içirdərdi. Aynur yeməkdən sonra qab-qacağı yığışdırmaqda dayəyə kömək edərdi. Sonra isə çarpayıya uzanıb yuxusu gəlməyə-gəlməyə yatmağa çalışardı ki, sübh tez açılsın. Səhər eyni vəziyyət yenə təkrar olunardi. Həcər xala yenə ev işləri ilə məşğul olar, yuyar, ütüləyər, xörək bişirərdi. Aynur isə qonşu otaqda saatlarla səssizcə oynayardı.

Bəzən Həcər xala Aynuru özü ilə bazara, dükana aparardı. Küçədə o, tamam ayrı adam olardı, onunla mehriban danışar, suallarına səbrlə cavab verərdi. Aynur da düşünərdi ki, yəqin Həcər xala evdə yorulur, danışmağa taqəti qalmır, ona görə də onunla belə soyuq davranır.

Anası Aynuru götürmyə gələndə Həcər xala adəti üzrə dil-ağız edərdi:

– Canını yeyim Aynurun, çox yaxşı uşaqdır. Ona öz doğma balam kimi bağlanmışam. Aynur yatanda darıxdığımdan bilmirəm nə edim.

Uşaq onun bu ikiüzlülüyü qarşısında deməyə söz tapmazdı. Hər dəfə Həcər xalagilə getmək vaxtı çatanda Aynur anasına yalvarardı:

– Ana, nə olar, məni Həcər xalanın yanında qoyma da…

Dilarə onun saçlarını qarışdırıb cavab verərdi:

– Sən mənim ağilli qızımsan. Ağıllı qız isə anasının sözündən çıxmaz.

– Mən orda darıxıram axı…

– Həcər xala səni bu qədər çox istəyir, sən isə deyirsən ki, dan xıram.

– Ana, sən onu tanımırsan. O, məni zərrə qədər də istəmir. Həmişə sənə yalan danışır. – Aynur onu inandırmağa çalışardı. Amma Dilarə acıqlı halda qızının sözünü kəsər, onun hərəkətini ərköyünlük hesab edib dediklərinə əhəmiyyət verməzdi.

Həcər xala kimsəsiz qadın idi. Qonşuların dediyinə görə, uşağı olmadığına görə əri çoxdan onu atıb getmişdi. O vaxtdan atasından qalma ikigöz evdə yaşayır, həyətdəki birotaqlı evini isə kirayəyə verirdi. Həcər xala yaxınlıqdakı idarədə xadimə işləyir, şənbə və bazar günlərində isə Dilarənin qızına baxırdı. O, az əziyyətlə başa gələn dayəlikdən məmnun idi. Lakin nədənsə bu sakit, gözəl qız uşağini sevə bilmir, ona qanı qaynamırdı.

Hər dəfə iki günlük ayrılıqdan sonra anasını görəndə Aynur sevincindən quş olub uçmaq istəyərdi. Evə gələndə özünü böyük kimi aparar, anasının əlindəki çantanı apanb yerinə qoyar, ayağına keçirmək üçün məs verər, onun hər kiçik tapşırığını böyük həvəslə yerinə yetirərdi. Anasının səsini eşitmək, yanında olmaq onun üçün böyük səadət idi. Dilarə ev-eşiyi səliqəyə salandan, yemək hazırlayandan sonra qızını gəzməyə aparmaq istəyərdi:

– Aynur, bağa gedək?

– Yox, ana, istəmirəm.

– Səni yelləncəyə mindirəcəyəm.

İstəmirəm.

– Dondurma alsam gedərsən?

Uşağin gözünə nə dondurma, nə də başqa şeylər görünərdi. O:

– Mən səninlə evdə qalmaq istəyirəm, ana, – deyə cavab verərdi. Lakin Dilarə çox vaxt qızının bu istəyinin mənasına varmadan dodağı altında deyinərdi:

– Bu uşaq bilmirəm kimə oxşayıb. Xalxın uşaqlarını həyət-bacadan yığmaq olmur. Bizimkini də evdən bayıra çıxarmaq mümkün deyil.

Dilarənin bəzən qızına yazığı gələrdi. O, qəribə, başqalarına bənzəməyən uşaq idi. Onun bir oyuncağını sındırdığı, bir kitabını cırdığı və ya paltarını batırdığı Dilarənin yadına düşmürdü. Döşəmədə kiçik bir kağız parçası görsəydi, tez onu yerdən qaldınb zibil qabına atardı. Dilarə qızını az-az hallarda əzizləyərdi. Buna görə də Aynur onun hər kiçik nəvazişinə, hər ilıq təbəssümünə sevinər, hər xoş sözündən ürəyinə bir hərarət axardı. Anası ona “can” deyəndə sevinc içərisində soruşardı:

– Sən mənə “can” dedin?

– Hə, Aynur.

– Çox sağ ol, ana.

Dilarə onun bu qəribə iltifatına həmişə gülərdi.

… – Aynur, daha ağlamırsan ki? – Həcər xala qapıda göründü. Aynur ona cavab vermədi.

– Di dur, bəsdir mısmırığını salladın. Gəl çörəyimizi yeyək., – Həcər xala onun əlindən tutub yemək otağına apardı.

* * *

Dilarə gecəni çox narahat yatmışdı. Üzünün rəngi solğun görünürdü. Gözlərinin altı qaralmışdı. Səhərdən eyni açılmırdı. Çünki bu gün ayın on üçü, nəhs gün idi. Dilarə ayın on üçünü həmişə qorxa-qorxa gözləyərdi. O gün mütləq nə isə xoşagəlməz bir hadisə baş verməli, qanı qaralmalı idi. Uzun illər idi ki, bunu sınaqdan keçirirdi.

– Qızım, rəis yerindədir? – deyə içəri girən yaşlı bir qadın soruşdu.

– Xeyr.

– Bilmirsən hardadır?

– Bilmirəm.

– Bu gün gələcəkmi?

Dilarənin hövsələsi daraldı:

– Mən nə bilim gələcək, ya gəlməyəcək. Bəyəm rəis mənə hesabat verir?

– Hesabat vermirsə, səni niyə bıırda oturdub? – deyə qadın deyinə-deyinə otaqdan çıxdı.

“Bəli də, başlandı.” – Dilarə dilxor halda makinasını tıqqıldatmağa başladı. – “Qudurasan, qurbağa, gəldi bizi vurmağa”, – ürəyində arvadın dalınca söyləndi.

Bir azdan ortayaşlı bir kişi içəri girib birbaşa rəisin kabinetinə tərəf getdi.

– Ay yoldaş, hara? – deyə Dilarə soruşdu.

– Rəisin yanma.

– Bəs soruşmazlarmı ki, rəis burdadır, ya yox?

– Qəbul vaxtı işdə olmayıb, harda olacaq?

– Deyirsiz yəni bütün günü kabinetindən çıxmamalıdır? – deyə Dilarə hirsləndi.

– Əvvəl dövlət işi, sonra şəxsi işlər.

Xeyli çənə-boğazdan sonra kişi narazı halda çıxıb getdi. Heç beş dəqiqə keçmədi ki, ucaboy bir oğlan içəri girdi:

– Qəşəng qız, salam.

– Əleykəssalam.

– Rəisin yanında adam var?

– Rəis yoxdur.

– Hardadır?

– Bilmirəm.

– Qanınız niyə qaradır?

– Onun sizə dəxli yoxdur.

– Heyf bu gözəllikdən ki, belə acıdil qıza verilib, – deyə oğlan təəssüfləndi.

Dilarə onun sözlərindən tutuldu. “Doğrudan da, mənə nə olub? Adamlarla niyə belə kobud danışıram? önlann nə təqsiri var?” – deyə öz-özünə düşündü.

Oğlan otaqdan çıxan kimi Dilarə stolunun yeşiyindən balaca güzgüsünü çıxarıb saçını daradı, ətirləndi, üzünə mehriban ifadə verdi. Bu görkəmindən məmnun qaldı.

– Namiq Dadaşoviçin katibəsisinsiz? – Üzündən şitlik yağan bir oğlan salamsız-kəlamsız ona yaxınlaşdı.

– Sizi eşidirəm, – deyə Dilarə acıqlı halda cavab verdi.

– Namiq Dadaşoviçin yaxşı zövqü var. – Oğlan bu sözləri ağzını az qala Dilarənin qulağına yapışdırıb dedi. Dilarə qıpqırmızı qızardı, amma heç nə demədi.

– Əvvəlki katibəsi də qəşəng qız idi. Başa düşmürəm, o niyə çıxıb getdi?! – Oğlan gözlərini bic-bic qırpdı. Dilarə daha hövsələsini basa bilmədi.

– Bura baxın, vətəndaş, elə etməyin ki, milis çağırım. Rədd olun burdan.

Oğlan onun əsəbiləşdiyini görüb özünü itirdi:

– Mən nə dedim ax i?

– Sizə dedim rədd olun burdan.

Oğlan əvvəl tərəddüdlə Dilarəyə baxdı, sonra isə heç nə deməyib otaqdan çıxdı. Lakin heç bir dəqiqə keçməmiş yenidən qapıdan boylandı:

– Namiq Dadaşoviçə heç nə deməyin ha! Yaxşı düşməz.

Dilarə başını əlləri arasına almışdı. Hirsindən dodaqlarını

gəmirirdi. Onun dünyada ən çox zəhləsi gedən bir söz var idisə, o da “katibə” sözü idi. Bu adla çağrılanda özünü alçalmış, təhqir olunmuş hesab edirdi. Bu idarəyə gəldiyi günə lənət oxuyurdu. Bir bəhanə ilə işdən çıxmaq istəyirdi. Amma bu bəhanə heç cür ələ düşmürdü. Namiq Dadaşoviç mehriban adam idi. Bircə dəfə də onun xətrinə dəyməmiş, səsini qaldırmamişdı. Digər tərəfdən də, Dilarə pedaqoji institutda qiyabi oxuyurdu.

İnstitutu bitirməyinə il yarım vaxt qalırdı. Ona görə də birdəfəlik ixtisasına uyğun iş axtarmalı idi.

– Dilarə xanımın kefi necədir? – Namiq Dadaşoviçin yumşaq, mehriban səsi eşidiləndə Dilarə ayağa qalxıb onunla salamlaşdı.

– Niyə qanın qaradır? – deyə rəis soruşdu.

– Heç, elə bir şey yoxdur. – Dilarə cavab verdi.

Namiq Dadaşoviç otağına keçəndə Dilarə özündə nə isə bir yüngüllük hiss etdi. Bayaqkı qanqaralığı yadından çıxdı. Tez elektrik çaynikini qaynadıb çay dəmlədi, balaca podnosa konfet, mürəbbə qoyub rəisin otağına keçdi. Onlan stolun üstünə düzüb geri qayıtmaq istəyirdi ki, rəis dilləndi:

– Bir dəqiqə əyləş, Dilarə.

Dilarə stul çəkib oturdu.

– Necəsən? Çoxdan səninlə söhbət etmirik.

– Çox sağ olun, hər şey yaxşıdır.

– Qızın necədir? Səni çox incitmir ki?

– Xeyr.

– Cavan qadın üçün tək yaşamaq çətindir. Özü də sənin kimi gözəl qadın üçün. Elə deyilmi?

Dilarə çiyinlərini çəkdi.

– Xahiş edirəm, məni özünə yad bilmə. Nə sözün olsa çəkinmə, yaxşımı?

– Sizdən çox razıyam, Namiq Dadaşoviç, – Dilarə onun səmimiyyətindən kövrəldi.