Вадим Грушевский - Исландские сказки / Íslensk ævintýri

Það bar einu sinni til í garðshorni, að kýrin Búkolla hvarf, svo enginn vissi, hvað af henni varð. Ræða þau nú um það karl og kerling, hvað úr skuli ráða, og verður það, að Sigríður er send á stað að leita og látin hafa nesti og nýja skó.

Hún gengur lengi(идёт она долго) , þar til hún kemur á einn hól(пока не приходит на один холм; hóll – пригорок; холм ) ; þar borðar hún og mælti(там поела: «ест» она и говорит: «сказала»; borða – есть; обедать ) : „Baulaðu, kýrin Búkolla(помычи, корова Букотла; baula – мычать ) , ef ég á að finna þig(найду ли я тебя) .“

En ekki baular kýrin(но не мычит корова).

Hún gengur lengi, þar til hún kemur á einn hól; þar borðar hún og mælti: „Baulaðu, kýrin Búkolla, ef ég á að finna þig.“

En ekki baular kýrin.

Nú gengur hún á annan hól(идёт она к другому холму) , borðar þar og mælti(поела там и говорит) : „Baulaðu, kýrin Búkolla(помычи, корова Букотла) , ef ég á að finna þig(найду ли я тебя) .“

En ekki baular hún að heldur(но и тут она не мычит; ekki að heldur – тоже не ).

Nú gengur hún á annan hól, borðar þar og mælti: „Baulaðu, kýrin Búkolla, ef ég á að finna þig.“

En ekki baular hún að heldur.

Hún gengur á þriðja hólinn(идёт она у третьему холму) , borðar þar og mælti síðan(покушала там и говорит) : „Baulaðu, kýrin Búkolla(помычи, корова Букотла) , ef ég á að finna þig(найду ли я тебя) .“

Hún gengur á þriðja hólinn, borðar þar og mælti síðan: „Baulaðu, kýrin Búkolla, ef ég á að finna þig.“

Þá baular kýrin langt frá uppi í fjalli(тогда замычала корова с высоты далёкой горы; fjall – гора ) . Sigríður gengur upp í fjallið(Сигрид стала подниматься вверх на гору) , þar til hún kemur að hellisdyrum(пока не пришла ко входу в пещеру; hellisdyr – вход в пещеру; hellir – пещера; dyr – дверь ) . Hún gengur í hellinn(входит она в пещеру) . Þar sér hún(там видит она) , að eldur logar á skíðum(что там ярко горит огонь /на поленьях/; eldur – огонь; loga – гореть; skíð – полено; skíðloga – ярко гореть ) , kjötpottur er yfir eldi(горшок с мясом на огне; kjötpottur – горшок с мясом; kjöt – мясо; pottur – горшок ) og kökur á glóðum(и хлеб на углях; kökur – выпечка; kaka – пирог; торт; glóð – тлеющие угольки ) . Þar er og Búkolla og stendur við töðustall(там и Букотла стоит у сеновала; töðustallur – сеновал; taða – сено; stallur – уступ; цоколь; ясли; конюшня ) og er bundin með járnhlekkjum(и привязана железной цепью; járnhlekkur – железная цепь; járn – железо; hlekkur – звено ).

Þá baular kýrin langt frá uppi í fjalli. Sigríður gengur upp í fjallið, þar til hún kemur að hellisdyrum. Hún gengur í hellinn. Þar sér hún, að eldur logar á skíðum, kjötpottur er yfir eldi og kökur á glóðum. Þar er og Búkolla og stendur við töðustall og er bundin með járnhlekkjum.

Sigríður tekur köku af eldi(Сигрид сняла хлеб с огня) og kjötbita úr pottinum(и /достала/ кусок мяса из горшка; kjötbiti – кусок мяса; biti – кусок ) og snæðir(и съела; snæða – есть ) . Hún ætlar að leysa Búkollu(собралась она отвязать Букотлу; leysa – отвязывать ) , en getur ekki(но не может) , og sest hún þá undir kverk hennar(тогда присела она ей под шею; kverk – горло; глотка ) og klórar henni(и почесала её; klóra – царапать; чесать ).

Sigríður tekur köku af eldi og kjötbita úr pottinum og snæðir. Hún ætlar að leysa Búkollu, en getur ekki, og sest hún þá undir kverk hennar og klórar henni.

Að litlum tíma liðnum fer hellirinn að skjálfa(тут: «короткое время спустя» затряслась пещера; skjálfa – дрожать; трястись ) , og kemur tröllskessa mikil í hellinn(и входит огромная великанша-людоедка в пещеру; tröllskessa – великанша; tröll – тролль; skessa – людоедка ) . Hún mælti(она сказала) : „Þú ert þá komin hér(значит, пришла ты сюда) , Sigríður karlsdóttir(Сигрид, старикова дочь; karlsdóttir – дочь старика; karl – мужик; dóttir – дочь ) , þú skalt ekki lifa lengi(не долго тебе жить осталось: «ты не будешь жить долго») , þú hefur stolið frá mér(ты у меня своровала) .“

Að litlum tíma liðnum fer hellirinn að skjálfa, og kemur tröllskessa mikil í hellinn. Hún mælti: „Þú ert þá komin hér, Sigríður karlsdóttir, þú skalt ekki lifa lengi, þú hefur stolið frá mér.“

Skessan tekur hana þá(великанша взяла её) , snýr úr hálsliðnum(свернула ей шею; snúa – выворачивать; hálsliður – шейный позвонок; háls – шея; liður – позвонок ) og hendir búknum í gjótu í hellinum(и выбросила тело в яму в пещере; henda – бросать; gjóta – яма ).

Skessan tekur hana þá, snýr úr hálsliðnum og hendir búknum í gjótu í hellinum.

Víkur nú sögunni heim í garðshorn(переносится сказка опять в дом /старика со старухой/; víkja – передвигать ) . Karl og kerlingu fer að lengja eftir Sigríði(старик со старухой затосковали по Сигрид; fara – начинать; lengja eftir e-m – тосковать по кому-л. ) og ætla hún muni nú dauð(и решили, что она уже, наверно, умерла) . Þau ráða þá af að senda Signýju að leita að Búkollu(решили они тогда отправить Сигни искать Букотлу) , og fer hún af stað(вот и отправилась она) . Verða nú forlög hennar eins og Sigríðar að öllu leyti(её постигла та же участь, что и Сигрид; forlög – судьба; að öllu leyti – по всем статьям; leyti – часть; аспект ) , og seinast drepur skessan hana í hellinum(и в конце концов убила её великанша в пещере; seinn – поздний ).

Víkur nú sögunni heim í garðshorn. Karl og kerlingu fer að lengja eftir Sigríði og ætla hún muni nú dauð. Þau ráða þá af að senda Signýju að leita að Búkollu, og fer hún af stað. Verða nú forlög hennar eins og Sigríðar að öllu leyti, og seinast drepur skessan hana í hellinum.

Nú biður Helga karl og kerlingu að lofa sér að leita að Búkollu(тогда попросила Хельга старика со старухой отпустить её искать Букотлу) . En þau halda það verði til lítils(но они подумали, что это без толку: «становится к малому»; verða til lítils – быть бесполезным ) , þegar hinar góðu gulldætur sínar hafi ekki getað fundið hana(раз уж их золотые доченьки не смогли найти её; gulldóttir – золотая дочь; gull – золото; dóttir – дочь ) og séu nú líklegast dauðar(и теперь, наверно, мертвы; líklegast – скорее всего ).

Nú biður Helga karl og kerlingu að lofa sér að leita að Búkollu. En þau halda það verði til lítils, þegar hinar góðu gulldætur sínar hafi ekki getað fundið hana og séu nú líklegast dauðar.

Það verður þó(и всё же в конце концов: «то становится всё же») , að Helga fær að fara(Хельгу отпустили: «разрешили пойти»; fá að gera e-ð – получать разрешение сделать что-л. ) . Hún fær skrápskinnsskó á fæturna(она получила = дали ей башмаки из грубой кожи на ноги; skrápskinnskór – башмак из грубой кожи; skrápur – грубая шкура; кожа акулы; skinn – кожа; шкура; мех; skór – ботинок ) og í nestið fær hún bræðing, roð, ugga og skófir(а из еды дали ей сало с рыбьим жиром, рыбью кожу, плавники и ягель; bræðing – смесь сала с рыбьим жиром; roð – рыбья кожа; uggi – плавник; рыба; skóf – лишайник ).

Það verður þó, að Helga fær að fara. Hún fær skrápskinnsskó á fæturna og í nestið fær hún bræðing, roð, ugga og skófir.

Hún gengur nú lengi(вот идёт она долго) , þangað til hún kemur á hól nokkurn(пока не пришла к какому-то холму) . Þá mælti hún(тогда она сказала) : „Hér hafa systur mínar borðað(здесь сестрицы мои ели) , hér skal ég borða líka(здесь и я поем) .“

Hún gengur nú lengi, þangað til hún kemur á hól nokkurn. Þá mælti hún: „Hér hafa systur mínar borðað, hér skal ég borða líka.“

Fer hún nú að naga úr nesti sínu(начала она тогда кушать свою еду; naga – глодать; грызть ) . Síðan mælti hún(потом сказала она) : „Baulaðu, kýrin Búkolla(помычи, корова Букотла) , ef ég á að finna þig(найду ли я тебя) .“