Вадим Грушевский - Исландские сказки / Íslensk ævintýri

Hann horfði ýmist upp í loftið eða ofan í jörðina og sagði: „Vind og ei vindi! vind og ei vindi! vind og ei vindi.“

Þeir hlógu að hönum og reru so fram á mið og hlóðu bæði skipin full, en þegar þeir fóru heimleiðis gjörði storm. Drukknuðu bæði skipin.

Þá bar ekkert til tíðinda(потом всё пошло своим чередом: «ничего не стало новостью») fyrri en kóngur hélt veislu öllum sínum vinum og vildarmönnum(пока король не устроил пир для всех своих друзей и фаворитов; fyrri – раньше; halda veislu – устраивать: «держать» пир; veisla – празднество; вечеринка; vinur – друг; vildarmaður – любимчик; vild – воля ) . Brjám bað móður sína að lofa sér heim(Брьяум попросил свою матушку отпустить его из дома) að vita hvað fram færi í veislunni(узнать, что там происходит на пиру; fara fram – проводиться ).

Þá bar ekkert til tíðinda fyrri en kóngur hélt veislu öllum sínum vinum og vildarmönnum. Brjám bað móður sína að lofa sér heim að vita hvað fram færi í veislunni.

Þegar allir voru setstir(когда все уселись = уже сидели) gekk Brjám út í smiðju(вышел Брьяум в мастерскую; smiðja – мастерская; кузница ) og fór að smíða spýtur(и принялся доски тесать: «обрабатывать древесину») . Þeir sem komu(те, кто там был: «пришёл») spurðu hvað hann ætlaði að gjöra með þær(спросили, что он собирается с ними делать).

Hann sagði(он сказал) : „Hefna pápa(отомстить за папу; hefna – мстить; hefnd – месть; pápi – папа ) , ekki hefna pápa(не мстить за папу) .“

Þeir sögðu(они сказали) : „Þú ert ekki óþesslegur(на тебя это непохоже: «ты не такой»; óþesslegur – не такой; þesslegur – такой ) .“ So fóru þeir í burt(и вот ушли они).

Þegar allir voru setstir gekk Brjám út í smiðju og fór að smíða spýtur. Þeir sem komu spurðu hvað hann ætlaði að gjöra með þær.

Hann sagði: „Hefna pápa, ekki hefna pápa.“

Þeir sögðu: „Þú ert ekki óþesslegur.“ So fóru þeir í burt.

Hann stálsetti spýtur sínar allar í oddinn(он сделал железные наконечники на всех своих штырях; stálsetja – обшивать сталью; stál – сталь; oddur – остриё ) og læddist so inn í höllina(пробрался во дворец; læða – пробираться ) og negldi niður fötin allra þeirra(и прибил под ногами всех тех; negla – прибивать гвоздями; nagli – гвоздь ) sem við borðin sátu(кто за столами сидел) og fór so í burt(а потом ушёл) ; en þegar þeir ötluðu að standa upp um kvöldið(а когда вечером они собрались встать) , þá voru allir fastir(поняли, что приделаны к полу намертво: «были все неподвижны»; fastur – прочный ) og kenndi hvör um öðrum(и стали друг друга винить) , þangað til hvör drap annan(пока не переубивали друг друга) so ekki varð móður manns barn eftir(так что не осталось у /их/ матерей ни мужей, ни детей; verða – оставаться ).

Hann stálsetti spýtur sínar allar í oddinn og læddist so inn í höllina og negldi niður fötin allra þeirra sem við borðin sátu og fór so í burt; en þegar þeir ötluðu að standa upp um kvöldið, þá voru allir fastir og kenndi hvör um öðrum, þangað til hvör drap annan so ekki varð móður manns barn eftir.

Þegar drottningin heyrði það(когда королева это услышала) harmaði hún(оплакала она; harma – скорбеть ) og lét grafa þá dauðu(и приказала похоронить мёртвых; grafa – хоронить ).

Þegar drottningin heyrði það harmaði hún og lét grafa þá dauðu.

Brjám kom heim um morguninn(Брьяум вышел из дома утром) og bauð sig til að verða þénari drottningar(и вызвался стать слугой королевы; bjóða sig – вызваться; bjóða – предлагать; þénari – слуга ) ; hún varð því fegin(она этому обрадовалась) því hún átti ekki mörgum á að skipa(поскольку у неё не было /теперь/ много тех, кому приказывать = почти не осталось слуг) . Hönum fór það dáindis vel(у него пошли /дела/ отлично; dáindis – весьма ) og varð það so af(и случилось так) að hann átti kóngsdóttur(что он взял в жёны королевскую дочь) og varð so kóngur(и стал королём) og settist þar að ríki og lagði af allan gapahátt(и стал: «сел» там править и прекратил всё безрассудство = остепенился; leggja e-ð af – прекращать; gapaháttur – неосмотрительность; безрассудная отвага; gapi – безрассудно смелый человек; норовистая лошадь; háttur – характер ) ; og ekki kann ég þessa sögu lengri(тут и сказке конец: «не могу я эту сагу дальше /продолжать/»).

Brjám kom heim um morguninn og bauð sig til að verða þénari drottningar; hún varð því fegin því hún átti ekki mörgum á að skipa. Hönum fór það dáindis vel og varð það so af að hann átti kóngsdóttur og varð so kóngur og settist þar að ríki og lagði af allan gapahátt; og ekki kann ég þessa sögu lengri.

Einu sinni var karl og kerling í garðshorni(жили-были: «один раз был» старик со старухой в хижине) ; þau áttu þrjár dætur(у них было три дочери) ; þær hétu Sigríður, Signý og Helga(их звали Сигрид, Сигни и Хельга) . Karli og kerlingu þótti vænt um Sigríði og Signýju(старик со старухой любили Сигрид и Сигни) , en ekkert þótti þeim vænt um Helgu(а Хельгу совсем не любили: «ничто не представлялось им хорошим в Хельге») , og lá hún ávallt í öskustó(и спала она всегда в зольнике; liggja – лежать; ávallt – всегда; öskustó – зольник, поддувало; aska – пепел, зола; stó – очаг ).

Einu sinni var karl og kerling í garðshorni; þau áttu þrjár dætur; þær hétu Sigríður, Signý og Helga. Karli og kerlingu þótti vænt um Sigríði og Signýju, en ekkert þótti þeim vænt um Helgu, og lá hún ávallt í öskustó.

Það er mælt(говорят: «говорится») , að karl og kerling ættu engan grip í eigu sinni nema kú eina(что у старика со старухой не было никакого скота в собственности, кроме одной коровы; gripur – скотина; вещь; eiga – собственность ) , sem Búkolla hét(которую звали Букотла; bú – хозяйство; скот; kolla – безрогая овца; самка гаги; кружка ) . Hún var sá dánumannsgripur(она была такая удойливая; dánumannsgripur – хорошая скотина; dánumaður – порядочный, честный человек ) , að þó hún væri mjólkuð þrisvar á dag(что её доили трижды в день) , þá mjólkaði hún ekki minna en fjörutíu merkur í hvert sinn(и давала она не меньше сорока четвертей литра молока каждый раз; minni – меньше; lítill – малый; mörk – мера веса, равная 250 граммам ) . Karl reri til fiskjar á degi hverjum(старик плавал на лодке: «грёб» на рыбалку каждый день) og reri alltaf á keraldi(и рыбачил: «грёб» всегда в маленькой бухте; kerald – небольшой сосуд; маленькая бухта ) , og á hverjum degi flutti Sigríður dóttir hans honum mat á fiskimið(и каждый день привозила ему его дочь Сигрид еду туда, где он рыбачил; fiskimið – место лова рыбы; fiski – рыбалка; mið – середина; место ) og flutti hann einnig á keraldi(и доставляла её до самой бухты; einnig – тоже; более того ).

Það er mælt, að karl og kerling ættu engan grip í eigu sinni nema kú eina, sem Búkolla hét. Hún var sá dánumannsgripur, að þó hún væri mjólkuð þrisvar á dag, þá mjólkaði hún ekki minna en fjörutíu merkur í hvert sinn. Karl reri til fiskjar á degi hverjum og reri alltaf á keraldi, og á hverjum degi flutti Sigríður dóttir hans honum mat á fiskimið og flutti hann einnig á keraldi.

Það bar einu sinni til í garðshorni(случилось так однажды у них в доме: «в хижине») , að kýrin Búkolla hvarf(что корова Букотла пропала; hverfa – исчезать ) , svo enginn vissi(так что никто не знал) , hvað af henni varð(что с ней стало) . Ræða þau nú um það karl og kerling(стали об этом старик со старухой говорить; ræða – говорить; обсуждать ) , hvað úr skuli ráða(как им поступить; ráða – решать ) , og verður það(и решили: «стало так») , að Sigríður er send á stað að leita(послать Сигрид на поиски: «что Сигрид отправлена на место искать») og látin hafa nesti og nýja skó(и дали ей еды и новые башмачки: «и позволено ей иметь еду и новые туфли»; nesti – провизия; skór – башмак ).