Вадим Грушевский - Исландские сказки / Íslensk ævintýri

Þá mælti vetrarsetumaður konungs(тогда сказал зимний постоялец короля) : „Það mun vera þú(так это, значит, ты) sem ert að ræna og spilla hér í eyju konungsins(кто грабит и вредит на острове короля; ræna – грабить; spilla – портить; губить; вредить; разлагать ) .“

„Við skulum seinna tala um það(об этом мы позже поговорим) ,“ mælti Gorvömb(сказала Горвёмб).

Þá mælti vetrarsetumaður konungs: „Það mun vera þú sem ert að ræna og spilla hér í eyju konungsins.“

„Við skulum seinna tala um það,“ mælti Gorvömb.

Gorvömb býður konungi heim til sín(Горвёмб приглашает короля к себе в дом) og það þiggur hann(и тот принимает приглашение) . Gorvömb hafði herbergi afsíðis í húsi sínu(у Горвёмб была отдельная комната в доме; afsíðis – отдельный ) . Þar lætur hún konung og vetrarsetumann fara inn(туда она проводит короля и зимнего постояльца) og setur konung á gullstól(и сажает короля на золотой стул; gullstóll – золотой стул; gull – золото; stóll – стул ) , en vetrarsetumann á járnstól(а зимнего постояльца – на железный стул) með hespu(с защёлкой) sem hún spennir um bringspalir hans(которая замыкается у него на груди; spenna – охватывать; застёгивать; затягивать; bringspalir – нижняя часть грудной кости и ближайшая к ней часть рёбер; bringa – грудь; грудинка ).

Gorvömb býður konungi heim til sín og það þiggur hann. Gorvömb hafði herbergi afsíðis í húsi sínu. Þar lætur hún konung og vetrarsetumann fara inn og setur konung á gullstól, en vetrarsetumann á járnstól með hespu sem hún spennir um bringspalir hans.

“Nú bið ég þig bónar(теперь обращаюсь я к тебе с просьбой) , konungur(король) ,“ mælti Gorvömb(сказала Горвёмб) , „að þú látir nú þennan vetrarsetumann þinn(чтоб ты приказал этому зимнему постояльцу твоему) segja ævisögu sína(рассказать свою историю = о своей жизни) .“

„Nú bið ég þig bónar, konungur,“ mælti Gorvömb, „að þú látir nú þennan vetrarsetumann þinn segja ævisögu sína.“

„Það vil ég gjöra(это я сделаю) , mælti konungur(сказал король) , en þegar konungur skipar honum það(но когда король приказал ему это) færist hann undan(стал было тот отказываться; færast undan e-u – попытаться избежать чего-л. ) . Þó byrjar hann loksins að segja frá(однако начал он наконец рассказывать; byrja – начинать; segja frá – повествовать; излагать ).

„Það vil ég gjöra, mælti konungur, en þegar konungur skipar honum það færist hann undan. Þó byrjar hann loksins að segja frá.

Þá mælti Gorvömb(тогда сказала Горвёмб) : „Þú segir ekki rétt frá(ты не рассказываешь всей правды; rétt – верно ) ,“ og herðir á hespunni(и стала затягивать скобу; herða – затягивать крепче; закалять ) sem var svo tilbúin(которая была так устроена; tilbúa – изготовлять ) að í henni voru járnbroddar(что в ней были железные шипы; járnbroddur – железный шип; broddur – шип; остриё; жало ) sem stungust inn í brjóst karlsins(которые впились в грудь человека; stingast – втыкаться ) . Vetrarsetumaður byrjar í annað sinn(зимний постоялец начинает /повествование/ ещё раз).

Þá mælti Gorvömb: „Þú segir ekki rétt frá,“ og herðir á hespunni sem var svo tilbúin að í henni voru járnbroddar sem stungust inn í brjóst karlsins. Vetrarsetumaður byrjar í annað sinn.

Þá mælti Gorvömb(тогда сказала Горвёмб) : „Þú sleppir undan(ты легко не отделаешься; sleppa undan e-u – легко отделаться: «выскользнуть из-под чего-л.» ) og segir ósatt(рассказывай-ка правду: «говоришь неправду») ,“ og herðir á hespunni(и так затягивает замок) svo karlinn hljóðar(что человек вскрикнул: «вскрикивает»; hljóða – кричать ) . Vetrarsetumaður byrjar í þriðja sinn(зимний постоялец заводит рассказ в третий раз) og segir langan kafla(и долго говорит; langan kafla – долгое время; langur – долгий; kafli – период ).

Þá mælti Gorvömb: „Þú sleppir undan og segir ósatt,“ og herðir á hespunni svo karlinn hljóðar. Vetrarsetumaður byrjar í þriðja sinn og segir langan kafla.

Þá mælti Gorvömb(тогда говорит Горвёмб) : „Þú bæði skilur eftir(ты и не договариваешь; skilja e-ð eftir – оставлять ) og lýgur(и лжёшь; ljúga – лгать ) ,“ og herðir hún þá járngjörðina(и затягивает так железную скобу) svo karlinn emjar hástöfum(что человек завопил: «вопит»; emja – вопить; hástöfum – громко; hár – высокий; громкий ) ; hugsar hann þá(думает он тогда) að hún muni ætla að kreista úr sér lífið(что эта /Горвёмб/ того и гляди погубит его: «выжмет из него жизнь»; kreista – выжимать ) . Hann byrjar þá söguna að nýju(он начинает тогда заново свою историю) og segir hana til enda(и рассказывает её до конца).

Þá mælti Gorvömb: „Þú bæði skilur eftir og lýgur,“ og herðir hún þá járngjörðina svo karlinn emjar hástöfum; hugsar hann þá að hún muni ætla að kreista úr sér lífið. Hann byrjar þá söguna að nýju og segir hana til enda.

“Nú er rétt frá sagt(вот теперь верно рассказано) ,“ mælti Gorvömb(сказала Горвёмб) , „og þykir þér ekki konungur(и не кажется ли тебе, король) að þessi maður sé búinn að lifa nógu lengi(что этот человек уже достаточно пожил) ?“ „Jú(ещё как) ,“ sagði konungur(сказал король) og grét(и зарыдал; gráta – плакать ).

„Nú er rétt frá sagt,“ mælti Gorvömb, „og þykir þér ekki konungur að þessi maður sé búinn að lifa nógu lengi?“ „Jú,“ sagði konungur og grét.

Þá dró Gorvömb hellu undan járnstólnum(тогда вытащила Горвёмб каменную плиту из-под железного стула; draga – тащить; hella – плоский камень; каменная плита; льдина ) ; var þar undir sjóðandi bikketill(был там внизу котёл с кипящей смолой; sjóða – кипеть; bikketill – котёл со смолой; bik – смола; ketill – чайник; котёл ) og féll þar vetrarsetumaðurinn niður í(и рухнул зимний постоялец вниз) og endaði þar líf sitt(и там из него и дух вон: «закончилась жизнь его»).

Þá dró Gorvömb hellu undan járnstólnum; var þar undir sjóðandi bikketill og féll þar vetrarsetumaðurinn niður í og endaði þar líf sitt.

“Hvað viltu nú borga mér, konungur(чем бы ты мне отплатил, король; borga – платить ) ,“ mælti Gorvömb(сказала Горвёмб) , „ef ég gæti komið með drottningu þína og börnin ykkar öll(если б я смогла вернуть твою королеву и всех твоих детей) ?“ „Þá mundi ég vilja gjöra fyrir þig allt(тогда я бы сделал для тебя всё) hvað ég gæti(что смог бы) ,“ sagði hann(сказал он).

„Hvað viltu nú borga mér, konungur,“ mælti Gorvömb, „ef ég gæti komið með drottningu þína og börnin ykkar öll?“ „Þá mundi ég vilja gjöra fyrir þig allt hvað ég gæti,“ sagði hann.

Gorvömb sækir þá drottningu(Горвёмб тогда привела королеву; sækja – приводить ) og verður þar sá fagnaðarfundur(и произошла там такая радостная встреча; fagnaðarfundur – радостное свидание; fagnaður – веселье; fagna – радоваться; fundur – находка; открытие; встреча ) að þau föðmuðu hvort annað(что они обнялись; faðma – обняться ) og grétu gleðitárum(и разрыдались от радости; gleðitár – слёзы радости; gleði – радость; tár – слеза ) . Síðan sækir Gorvömb börnin þrjú(потом привела Горвёмб троих детей) og eykst þá enn meir gleði þeirra(и стала их радость ещё больше; aukast – возрастать ).

Gorvömb sækir þá drottningu og verður þar sá fagnaðarfundur að þau föðmuðu hvort annað og grétu gleðitárum. Síðan sækir Gorvömb börnin þrjú og eykst þá enn meir gleði þeirra.

“Þess bið ég þig nú, konungur(этого я теперь у тебя прошу, король) ,“ mælti Gorvömb(сказала Горвёмб) , „að þú giftir mig Herrauði bróður þínum(чтобы ты выдал меня замуж за Хэрройда, брата твоего) .“ „Það er þyngri þrautin(это более сложная задача) ,“ mælti konungur(сказал король) , „en þó skal ég leggja mitt besta til(но я всё же постараюсь; leggja e-rs besta til – прилагать все усилия; стараться изо всех сил; bestur – лучший ) .“