Винцесь Мудров - Ведзьма (на белорусском языке)

- Тут шмат хто да яе ласы, ды яна баба гордая. Усiх адшывае. - Сазон спахмурнеў, а Макара такiя словы ня толькi натхнiлi, але й засмуцiлi. Данута, гэтая недаступная для мужчын кабета, дэманстравала свае ногi, а ён, недарэка, стаяў як слуп, ня здолеўшы сказаць камплiмэнта.

Неўзабаве i другая пляшка паляцела ў кусты, i па шамрэньнi лiсьця Макар заразумеў: насьпела ягоная чарга лезьцi ў кiшэню.

Разам з грашыма ён выцягнуў зашмальцаваны нататнiк, перагарнуў старонкi, п'янавата зiрнуў на сабутэльнiка.

- Ты, часам, Мандрыка Мiхаiла ня ведаеш?

- Мiшку?! Мандрыка?! - не сваiм голасам галёкнуў Хамiцкi i, нiчога больш ня кажучы, паведамiў, што бачыў Мiшкавы "казёл" ля мясцовага рэстарана.

Азярышчанскi рэстаран "Калiна красная" скаланаўся ад папулярных песень i сiплага баса кучаравага здаравiлы, якi сядзеў за крайнiм столiкам, бязладна падпяваючы рэстаранным музыкам. Лёнька Холад нiчога не казаў пра свайго брата, але Макар, убачыўшы здаравiлу, iнтуiтыўна прызнаў у iм таго самага Мандрыка. I не памылiўся, бо калi ўладальнiк сiплага баса загарлаў зусiм шалёным голасам, Хамiцкi шматзначна кiўнуў галавой.

Пасьля сталiцы азярышчанскi рэстаран выглядаў даволi ўбога. У залi панаваў прыцемак, афiцыянткi былi падабныя да пiянэрважатых - белы верх, чорны нiз, а музыкi лабалi мiма нот. Макар паглядаў на ўсё гэта з непрыхаванай гiронiяй, а таму й рушыў па залi хадою рэстараннага заўсёднiка - валюхаста i шаргатлiва.

- Вам прывiтаньне ад Лёнi Холада! - выгукнуў Макар, падышоўшы да столiка.

Здаравiла абарваў песьню, колькi часу сядзеў з адкрытым ротам, а потым, усхапiўшыся на ногi з iмпэтам Сазона Хамiцкага, адчайна загарлаў:

- Лёнька?! Холад?! Дзе ён?!

Прагнутая пастава, шалёны бляск вачэй i сьцiснуты ў кулаку вiдэлец выяўлялi рашучасьць зараз жа бегчы на пошукi брата, таму прыйшлося тлумачыць таварышу, што Лёнька Холад жывы, здаровы i ў дадзены момант знаходзiцца ў сталiцы, дзе вучыцца на трэцiм курсе Рэспублiканскай партшколы.

Здаравiла махнуў рукой, загадваючы субяседнiкам ссоўваць сталы, i шалёны iмпэт ягоны вылiўся ў магутны воклiч:

- Маша! Яшчэ тры бутэлькi!

Мiшка Мандрык гуляў у рэстаране ня проста так, а абмываў пераходны Чырвоны сьцяг, якiм надоечы ганаравалi ягоны калкас за посьпехi ў выкананьнi Харчовай праграмы. Разам зь iм за сталом сядзелi галоўны iнжынэр калгаса - сiвы й дарэшты п'яны чалавек, якi ўжо не даваў рады адрэкамэндавацца, кiраўнiк раённай канторы кiнапракату Даўгалёў - менавiта так, па прозьвiшчы, кiраўнiк i прадставiўся, а таксама старшыня спорткамiтэту Аляксандар Мурленя, далучанасьць якога да спорту выдавала трыкатажная масьцерка з самаробным знакам фiрмы "Адзiдас" на грудзiне.

Мандрык ужо дрэнна валодаў языком, але, тым ня менш, пачаў апавядаць пра сваё дзяцiнства, пра стрыечнага брата Лёньку Холада, зь якiм яны выпiлi аднойчы адразу адзiнаццаць бутэлек гарэлкi, а пачуўшы ад Хамiцкага, што ў газэце цяпер будзе новы рэдактар, распавёў усё тую ж гiсторыю пра Несьцяронка. Як вынiкала з аповеду, штаноў Несьцяронак усё ж такi не губляў, бо iх падтрымлiваў нейкi падшыванец, якi бег сьледам аж да самай больнiцы.

Потым яны скакалi з Мандрыкам хуткi танец, потым ён, пад незадаволеныя позiркi старшынi спорткамiтэту, запрашаў на танец афiцыянтку Машу, а ранiцою, абуджаны галасiстымi азярышчанскiмi пеўнямi, доўга ляжаў на старой рэдакцыйнай канапе, няўцямна пазiраючы на столь i выпусьцiўшы духi, - аж застагналi пад сьпiнай ржавыя спружыны, - падзячыў лёсу, якi дараваў яму сустрэчу з Данутай.

Памяць людзкая ўладкавана даволi дзiўна: зь яе выпетрываюцца падзеi мiнулага дня i ў той жа час захоўваецца тое, што надарылася даўняй парой.

Вось i Макар: выпiў лiтровую конаўку гарбаты, згадваючы - як ён патрапiў дадому, сышоў пры гэтым потам, абпалiў кiпнем вусны, ды так нiчога й не згадаў. Але затое цiхi верасьнёўскi дзень, калi ён прыехаў у Азярышча, запомнiўся ў самых дробных дэталях. Запомнiлiся пахi, зыкi, п'яныя песьнi Мiшкi Мандрыка, запомнiлiся, нарэшце, мацiцовае Дануччына сьцягно i падрапаная, сталiнскiх часiн, канапа, якую ўвесну вынесьлi на сьметнiк. Успамiны гэтыя прыходзiлi ня толькi гульлiвымi вечарамi, але й пахмельнымi ранкамi, калi ён брыў у рэдакцыю. Вось i зараз, пераходзячы галоўную азярышчанскую вулiцу, Макар згадаў, як Данута падцягвала панчоху, запаволiў крок i ледзь не патрапiў пад колы райкамаўскай "Волгi".

Заскуголiўшы гамульцамi, машына ўзьехала на бардзюр, люта ўзвыла, i перапуджаны Макар убачыў за вясёлкавай шыбай Калупайку, якi, цi то жартам, цi то ўсур'ёз пагразiў яму пальцам. Зь перапуду, а можа яшчэ зь якой прычыны, тлумная галава ўраз прасьвятлела, i ў ёй нарадзiлiся словы:

- Я ведзьма. Са мною лепш ня зьвязвацца.

Гэта памяць вярнула той ласкавы шэпт, якi прагучаў учора ўвечары, калi яны танцавалi з Данутай у камiннай залi.

Калупайкава легкавушка зноў заскавытала - цяпер ужо на рагу Савецкай i Чырвонаармейскай, павярнула ў бок райкама, i Макар, адрыгнуўшы ўчарашнiм шашлыком, прысьпешыў хаду.

А дзевятай гадзiне ў раённым камiтэце партыi павiнна была пачацца нарада актыву, i таму пляц нерад ленiнскiм помнiкам быў спрэс застаўлены аўтатранспартам. Стаялi тут ня толькi "Волгi" ды старшынёўскiя "козьлiкi", але й бартавыя "газоны", тры "iнвалiдкi" i нават машына для адпампоўваньня вады, вядомая ў народзе пад назваю "гаўнавоз": гэта завiтала на нараду арганiзатар мясцовага радыё Газевiч, зяць якой працаваў iнжынэрам у вiцебскiм "Водаканале". Але дзiвiцца такой колькасьцi машын не даводзiлася, бо на сёньняшняй нарадзе Калупайка мусiў разьвiтацца з актывам i, да таго ж, чакаўся прыезд абласнога начальства.

Хаця гадзiньнiк паказваў палову дзесятай, ды й Калупайка быў на месцы, заходзiць у райкам нiхто не сьпяшаўся. Актыў стаяў ля ганку - гаманiў, смалiў цыгарэты i зрэдзьчасу зь лёгкiм спалохам у вачах пазiраў на дарогу.

- Першага чакаем... з вобласьцi, - патлумачыў прычыну прыганкавага стаяньня Сашка Мурленя, пацiснуўшы потную Макараву руку.

Макар уплiшчыўся ў натоўп, парукаўся з дырэктарам прамкамбiната Куксёнкам, з iнструктарам раённага таварыства "Веды" Лукашонкам, яшчэ зь нейкiмi людзьмi i, выцягнуўшы з прапанаванага яму пачка цыгарэту, агледзеўся.

Мiшкавага "ўазiку" на пляцы не было. Макар пакруцiў галавой, нахiлiўся да Мурленевай запальнiчкi, i гарбата, якая поўнiла страўнiк, моташна падступiла да горла. Давялося стаiць дых, прыцiснуць далонi да вуснаў, а калi бунтоўная вадкасьць уляглася, выцерцi лiпучы пот з лабешнiка.

- Ну дык хто там будзе замест Калупайкi? - кволым голасам запытаўся iнструктар таварыства "Веды" Лукашонак.

Усе замоўклi, зiрнулi на Мурленю, i той, сабраўшы зморшчыны на пераносьсi, паведамiў:

- Са Шклоўскага раёна таварыш. Былы загадчык зьверафэрмы. Кажуць - зусiм не ўжывае.

Трывожная вестка гэтая павiсла ў паветры. Куксёнак зморана крэкнуў, у Лукашонка ў зубах задрыжэла цыгарка, а па Мурленевым твары прабегла навальнiчна-фiялетавае сьвятло: да райкама ехала мiлiцэйская машына зь мiгалкай, сьледам - блiскучая чорная "Волга", а за ёю - на статутнай адлегласьцi - тузаўся на апошнiх кроплях бэнзiну запылены Мiшкавы "ўазiк".