Михаил Булгаков - Майстар i Маргарыта (на белорусском языке)

- Першыя! - усклiкнуў Кароўеў. - Пан Жак з жонкаю. Рэкамендую вам, каралева, адзiн з найцiкавейшых мужчын. Перакананы фальшываманетчык, дзяржаўны здраднiк, але даволi добры алхiмiк. Праславiўся тым, - шапнуў на вуха Маргарыце Кароўеў, - што атруцiў каралеўскую каханку. А гэта не з кожным здараецца! Паглядзiце, якi прыгажун!

Спалатнелая Маргарыта, разявiўшы рот, глядзела ўнiз i бачыла, як знiкаюць у нейкiм бакавым ходзе швейцарскага пакоя труна i шыбенiца.

- Я ў захапленнi! - закрычаў проста ў твар пану Жаку кот.

У гэты час з камiна паказаўся безгаловы, з адарванаю рукою шкiлет, ударыўся аб зямлю i ператварыўся ў мужчыну ў фраку.

Жонка пана Жака ўжо станавiлася перад Маргарытай на адно калена i, пабялелая ад хвалявання, цалавала Маргарыцiна калена. - Каралева... мармытала жонка пана Жака.

- Каралева ў захапленнi! - крычаў Кароўеў.

- Каралева... - цiха сказаў прыгажун, пан Жак.

- Мы ў захапленнi, - завываў кот.

Маладыя людзi, памочнiкi Азазелы, усмiхалiся мёртвымi, але прыветлiвымi ўсмешкамi i адцяснялi пана Жака з жонкаю ўбок, да чашаў з шампанскiм, якiя мурыны трымалi ў руках. Па лесвiцы ўзбягаў адзiнокi фрачнiк.

- Граф Роберт, - шаптаў Маргарыце Кароўеў, - як i раней, цiкавы чалавек. Звярнiце ўвагу, каралева, як смешна, - адваротны выпадак: гэты быў каханкам каралевы i атруцiў сваю жонку.

- Мы рады, граф, - ускрыкнуў Бегемот.

З камiна адна за адной вывалiлiся i лопнулi тры труны, затым хтосьцi ў чорнай мантыi, якога наступны выхадзец з чорнае камiннае пашчы ўдарыў у спiну нажом. Унiзе пачуўся здушаны крык. З камiна выбег амаль зусiм згнiлы труп. Маргарыта заплюшчыла вочы, i нечая рука паднесла ёй пад нос флакон з белаю соллю. Маргарыце здалося, што гэта была Наташына рука. Лесвiца пачала запаўняцца. Цяпер ужо на кожнай прыступцы былi, падобныя здалёку адзiн на аднаго, фрачнiкi i голыя жанчыны з iмi, якiя адрознiвалiся адна ад аднае толькi колерам пер'я на галовах i туфляў.

Да Маргарыты кульгава наблiжалася ў адзiным драўляным боце на левай назе панi з апушчанымi, як у манашкi, вачыма, худзенькая, сцiплая i чамусьцi з зялёнаю павязкаю на шыi.

- Хто зялёная? - механiчна спыталася Маргарыта.

- Сама чароўная i салiдная панi, - шаптаў Кароўеў, - рэкамендую вам: спадарыня Тафана. Была надзвычай папулярнаю мiж маладых чароўных неапалiтанак, а таксама жыхарак Палерма, i асаблiва сярод тых, каму надаелi свае мужы. Бывае ж гэтак, каралева, што надакучае ўласны муж...

- Бывае, - глуха адказала Маргарыта, i ў той жа час усмiхалася двум фрачнiкам, якiя адзiн за адным схiлiлiся перад ёй i цалавалi калена i руку.

- Ну, вось, - умудраўся шаптаць Кароўеў Маргарыце i адначасова крычаць некаму: - Герцаг! Бакал шампанскага! Я ў захапленнi!.. Дык вось, панi Тафана разумела гэтых бедных жанчын i прадавала iм нейкую ваду ў бутэлечках. Жонка вылiвала гэтую ваду ў мужаву страву, той з'ядаў, дзякаваў за ласку i адчуваў сябе цудоўна. Праўда, праз некалькi гадзiн яму пачынала страшэнна хацецца пiць, потым ён клаўся ў ложак, а праз дзень прыгожая неапалiтанка, якая накармiла свайго мужа, была вольная, як вясновы вецер.

- А што гэта ў яе на назе? - пыталася Маргарыта, нястомна працягваючы руку гасцям, якiя перагналi кульгавую панi Тафану. - I нашто гэтая зелень на шыi? Шыя белая?

- Я ў захапленнi, князь! - крычаў Кароўеў i шаптаў Маргарыце: - Цудоўная шыя, але з ёю непрыемнасць здарылася ў турме. На назе ў яе, каралева, гiшпанскi боцiк, а стужка вось чаму: калi турэмшчыкi даведалiся, што амаль пяцьсот няўдала выбраных мужоў пакiнулi Неапаль i Палерма назаўсёды, яны ў гарачцы задушылi панi Тафану ў турме.

- Якая я шчаслiвая, чорная каралева, што маю гонар, - пакорлiва шаптала Тафана i спрабавала стаць на калена.

Iспанскi боцiк перашкаджаў ёй. Кароўеў i Бегемот дапамаглi Тафане.

- Я рада, - адказала ёй Маргарыта i тым часам падавала руку iншым.

Цяпер па лесвiцы знiзу ўгору падымалася суцэльная плынь. Маргарыта ўжо не магла бачыць, што робiцца ў швейцарскiм пакоi. Яна механiчна падымала i апускала руку, аднолькава ўсмiхалася гасцям. У паветры на пляцоўцы стаяў гул, з пакiнутых Маргарытаю бальных залаў, як мора, чулася музыка.

- А вось гэта - нудная жанчына, - ужо не шаптаў, а гаварыў моцна Кароўеў, ведаў, што ў гуле галасоў яго не будзе чуваць, - любiць балi i ўсё марыць пажалiцца на сваю насоўку.

Маргарыта знайшла вачыма сярод плынi тую, на каго паказваў Кароўеў. Гэта была маладая жанчына гадоў дваццацi, надзвычай прыгожае паставы, але з нейкiмi неспакойнымi i надакучлiвымi вачыма.

- Якую насоўку? - спыталася Маргарыта.

- Да яе камерыстка прыстаўлена, - растлумачыў Кароўеў, - i трыццаць гадоў кладзе ёй на ноч на столiк насоўку. Як толькi прачнецца, насоўка ёсць. Яна палiла яе ў печы i тапiла ў рацэ, але нiчога не дапамагае.

- Якую насоўку, - шаптала Маргарыта, падымаючы i апускаючы руку.

- З сiняй аблямовачкай. Справа ў тым, што, калi яна служыла ў кавярне, гаспадар неяк зазваў яе ў каморку, а праз дзевяць месяцаў нарадзiўся хлопчык, якога яна занесла ў лес i запхнула яму ў роцiк насоўку, а потым закапала хлопчыка ў зямлю. На судзе яна гаварыла, што ёй не было чым кармiць дзiця.

- А дзе ж гаспадар гэтай кавярнi? - спыталася Маргарыта.

- Каралева, - раптам зашыпеў унiзе кот, - дазвольце мне запытацца: пры чым тут гаспадар? Ён не душыў немаўля ў лесе!

Маргарыта не пераставала ўсмiхацца i махаць праваю рукою, а вострымi пазногцямi левае рукi ўпiлася ў Бегемотава вуха i зашаптала яму:

- Калi ты, сволач, яшчэ раз пасмееш умяшацца ў размову...

Бегемот неяк не па-бальнаму пiскнуў i захрыпеў.

- Каралева... вуха распухне... Навошта баль псаваць распухлым вухам?.. Я гаварыў юрыдычна... з юрыдычнага боку... Маўчу, маўчу... Лiчыце, што я не кот, а рыба, толькi пусцiце вуха.

Маргарыта адпусцiла вуха, i надакучлiвыя, цёмныя вочы апынулiся перад ёй.

- Я шчаслiвая, каралева-гаспадыня, што запрошана на гэты вялiкi баль поўнi.

- А я, - адказала Маргарыта, - рада вас бачыць. Вельмi рада. Вы любiце шампанскае?

- Што вы робiце, каралева?! - адчайна, але амаль нячутна ўскрыкнуў на вуха Кароўеў. - Затор атрымаецца!

- Я люблю! - з мальбою гаварыла жанчына i раптам пачала паўтараць: Фрыда, Фрыда, Фрыда! Мяне завуць Фрыдай, каралева!

- Дык вы напiцеся сёння, Фрыда, i нi пра што не думайце, - сказала Маргарыта.

Фрыда працягнула абедзве рукi да Маргарыты, але Кароўеў i Бегемот спрытна падхапiлi яе пад рукi, i яна знiкла ў натоўпе.

Цяпер народ знiзу iшоў сцяною, быццам штурмаваў пляцоўку, на якой стаяла Маргарыта. Голыя жаночыя целы вiдаць былi мiж фрачнымi мужчынамi. На Маргарыту наплывалi iх смуглыя, белыя, шакаладныя i зусiм чорныя целы. У валасах рыжых, чорных, каштанавых, белых, як лён, - у моры святла зiхацелi i пералiвалiся iскрамi каштоўныя ўпрыгожаннi. I быццам нехта акрапiў святлом штурмавую калону мужчын кропелькамi святла, - з грудзей пырскалi святлом брыльянтавыя заколкi. Маргарыта кожную секунду адчувала дотык губ да калена, кожную секунду падавала руку для пацалунка, твар яе акамянеў прыветнаю маскаю.