Мопассан Де - Горны гатэль (на белорусском языке)

Аднойчы ранiцай Хары, якi прачнуўся першы, абудзiў кампаньёна. Пышнае, глыбокае, лёгкае, рухомае воблака белага шуму бязгучна падала на iх, вакол iх, хаваючы iх пад тоўстай i цяжкай пярынаю. Так цягнулася чатыры днi i чатыры ночы. Трэба было вызваляць з-пад снегу дзверы i вокны, пракопваць калiдор i высякаць прыступкi, каб выбрацца з гэтай ледзяной турмы, бо за дванаццаць гадзiн марозу снег зрабiўся цвярдзейшы за гранiт.

I яны сталi жыць, як вязнi, не наважваючыся асаблiва вылазiць са свайго жытла. Яны падзялiлi мiж сабою ўсе абавязкi i старанна iх выконвалi. Ульрых прыбiраў, мыў, рабiў усё, што забяспечвала чысцiню ў гатэлi. Ён таксама калоў дровы. Гаспар Хары шчыраваў на кухнi i пiльнаваў агонь. Iхняя заўсёдная нудлiвая праца перарывалася часам партыяй у карты цi ў косцi. Яны нiколi не сварылiся, абодва былi спакойныя i пакорлiвыя. Нiколi не выказвалi нецярплiвасцi, благога настрою, нiколi не лаялiся, бо загадзя скарылiся лёсу перад гэтым зiмаваннем сярод гор.

Часам стары Гаспар браў стрэльбу i iшоў паляваць на сарнаў, калi-нiкалi прыносiў здабычу. Тады ў горным гатэлi Шварэнбах было свята i ладзiўся банкет са свежым мясам.

Аднойчы ранiцай ён выйшаў як звычайна. Тэрмометр паказваў васемнаццаць градусаў нiжэй нуля. Сонца яшчэ не ўзышло, i стары меркаваў заспець дзiчыну на подступах да Вiльдструбэля.

Застаўшыся адзiн, Ульрых спаў да дзесятай гадзiны. Ён увогуле любiў паспаць, але нiколi б на такое не адважыўся, калi б у доме застаўся стары праваднiк, што ўставаў заўсёды вельмi рана.

Ён не спяшаючыся паснедаў з Сэмам, якi таксама цэлыя днi i ночы спаў перад агнём. Пасля яму зрабiлася сумна i нават боязна на адзiноце, ён засумаваў па штодзённай партыi ў карты.

Тады ён выйшаў з дому, каб пайсцi насустрач свайму кампаньёну, якi павiнен быў вярнуцца а чацвёртай гадзiне.

Снег зраўнаваў усю глыбокую далiну, забiў расколiны, схаваўшы абодва возеры, ахутаўшы скалы. Цяпер памiж высачэзнымi вяршынямi засталася вялiзная белая западзiна, аднастайная i сляпучая.

Ужо тры тыднi Ульрых не хадзiў да краю прорвы, адкуль ён глядзеў на мястэчка. I таму, перш чым палезцi па стромых схiлах Вiльдструбэля, ён завярнуў туды. Лёэш цяпер патанаў у снезе, будынкi, схаваныя пад белым футрам, ужо немагчыма было разгледзець.

Пасля, павярнуўшы ўправа, ён выйшаў да ледавiка Лёмэрн. Ён ступаў шырока, як горны жыхар, пастукваючы жалезным кiйком па цвёрдым, як камень, снезе. Ён пiльна ўглядаўся ў далечыню, шукаючы на гэтым бязмежным белым абрусе маленькую чорную кропку.

Каля ледавiка ён спынiўся, разважаючы, цi пайшоў стары менавiта гэтай дарогай, пасля рушыў уздоўж скал шпаркiм, неспакойным крокам.

Сонца садзiлася, снег рабiўся ружовы. Сухi марозны вецер прабягаў раптоўнымi парывамi па крыштальнай роўнядзi. Ульрых моцна пагукаў. Голас паляцеў у мёртвую цiшу, дзе спалi горы; ён панёсся далёка над нерухомымi i глыбокiмi хвалямi лядовага шумавiння, як птушыны крык над марскiмi хвалямi, i ўрэшце зацiх. Нiхто не адазваўся.

Ён пайшоў далей. Сонца ўжо села за горнымi вяршынямi, яшчэ ружовымi ад апошнiх водблiскаў. Тым часам дно ў лагчыне пачало шарэць, i хлопец раптам спалохаўся. Яму здалося, што цiшыня, адзiнота, смяротны холад гор авалодваюць iм, спыняюць i студзяць кроў, скоўваюць цела, робяць з яго нерухомую ледзяную iстоту. I ён пабег у бок гатэля. Стары павiнен быў ужо вярнуцца, пакуль ён хадзiў. Напэўна, ён прыйшоў другою дарогай i цяпер сядзiць каля агню, а побач ляжыць забiтая сарна.

Хутка ён убачыў гатэль. Дыму не было. Ульрых пабег хутчэй, адчынiў дзверы. Сэм кiнуўся яму насустрач. Гаспар не вярнуўся.

Напалоханы хлопец азiрнуўся навокал, быццам спадзяваўся ўбачыць свайго кампаньёна ў адным з кутоў. Пасля ён распалiў агонь i згатаваў суп. Ён усё яшчэ спадзяваўся, што стары вернецца.

Час ад часу ён выходзiў з дому, каб паглядзець, цi не вяртаецца Хары. Тым часам настала ноч, цьмяная, бледная горная ноч, з краю неба яе блякла асвятляў тонкi жоўты маладзiк, што быў гатовы, здавалася, упасцi з неба i знiкнуць за вяршынямi.

Хлопец вяртаўся ў дом, садзiўся, грэў ногi i рукi, перабiраючы ў думках усе няшчасцi, што маглi здарыцца.

Гаспар мог звалiцца ў яму, спатыкнуцца i падвярнуць цi нават зламаць нагу. Тады б ён застаўся ляжаць у снезе, пакуль не змерзне, з роспаччу ў душы, загублены ў белай пустэльнi. Можа, ён будзе прасiць ратунку, гукаючы ў начной цiшы.

Але дзе? Горы навокал такiя вялiкiя, такiя жорсткiя, такiя небяспечныя, асаблiва гэтаю парою, што спатрэбiлася б дзесяць цi нават дваццаць праваднiкоў, якiя шукалi б чалавека тыдзень у гэтым бязмежжы.

Ульрых Кюнсi вырашыў, аднак, пайсцi шукаць разам з Сэмам, калi Гаспар Хары не вернецца да першае гадзiны ночы.

Ён пачаў збiрацца.

Ён паклаў у наплечнiк харчоў на два днi, узяў сталёвыя крукi, абвязаўся вакол пояса доўгай, тонкай i моцнай вяроўкай, праверыў свой жалезны кiёк i сякерку, якою высякаюць прыступкi ў лёдзе. Пасля ён стаў i азiрнуўся. У камiне гарэў агонь. Асветлены полымем, спаў, цiхенька сапучы, вялiкi сабака. Гадзiннiк пастукваў, як сэрца, у сваёй скрынцы са звонкага дрэва.

Ён чакаў, уважлiва прыслухоўваючыся да далёкiх гукаў, i ўздрыгваў кожнага разу, калi лёгкi вецер прабягаў па даху i сценах.

Прабiла поўнач, Ульрых здрыгануўся. Адчуваючы холад i страх, ён паставiў на агонь ваду, каб перад адыходам папiць гарачай кавы.

Калi гадзiннiк прабiў адну гадзiну, ён устаў, абудзiў Сэма, адчынiў дзверы i пайшоў у бок Вiльдструбэля. Пяць гадзiн ён узбiраўся на скалы з дапамогай крукоў, прасякаў лёд, iшоў наперад, часам падцягваючы на вяроўцы сабаку, якi не мог сам адолець занадта стромыя схiлы. Прыблiзна а шостай гадзiне ён дабраўся да месца, дзе Гаспар звычайна паляваў на сарнаў.

Ён стаў чакаць, пакуль развiднее.

Неба ў яго над галавою пачало бляднець. Раптам нейкае дзiўнае святло, што ўзялося невядома адкуль, асвятлiла ўвесь гэты велiзарны лес бледных вяршыняў, што ўзвышалiся з усiх бакоў. Здавалася, што гэтае няяснае святло iшло ад самога снегу i разлiвалася ў паветры. Паступова найвышэйшыя з далёкiх вяршыняў зрабiлiся светла-ружовыя, i з-за цяжкiх волатаў Бернскiх Альпаў паказалася чырвонае сонца.

Ульрых пайшоў далей. Ён iшоў, як паляўнiчы, прыгнуўшыся, высочваючы сляды, загадваючы сабаку: "Шукай, дарагi, шукай".

Цяпер ён ужо спускаўся з гары, углядаючыся ў цяснiны, i часам моцна гукаў, але голас хутка гiнуў у нямым бязмежжы. Тады ён прыкладаў вуха да зямлi i ўслухоўваўся. Яму здавалася, што ён чуе нечы голас, ён бег, зноў крычаў, але, не дачакаўшыся адказу, садзiўся ў роспачы i безнадзейнасцi. Апоўднi ён паабедаў i пакармiў Сэма, таксама вельмi стомленага.

Пасля ён зноў падаўся на пошукi.

Калi настаў вечар, ён яшчэ iшоў, хоць за спiнай было ўжо пяцьдзесят кiламетраў горных сцежак. Ён быў занадта далёка ад дому, каб вярнуцца, i занадта стомлены, каб iсцi далей, таму ён выкапаў яму ў снезе i лёг у яе разам з сабакам, увярцеўшыся ў коўдру, якую ён нёс з сабой. Так яны i ляжалi, прытулiўшыся адзiн да аднаго, чалавек i жывёлiна, грэючы адзiн аднаго сваiм целам, i ўсё роўна страшэнна мерзлi.