Мопассан Де - Горны гатэль (на белорусском языке)

Ульрых зусiм не спаў, яго розум мучылi жахi, яго цела дрыжала ад холаду.

Калi ён устаў, пачынала днець. Ногi здранцвелi i зрабiлiся цяжкiя, як жалезныя бэлькi, душа так аслабела, што хацелася крычаць ад роспачы, сэрца так бiлася, што, пэўна, разарвалася б, калi б ён пачуў хоць якi гук.

Раптам прыйшла думка, што i ён гэтаксама памрэ ад холаду ў гэтай снежнай пустэльнi, i страх такой смерцi абудзiў у iм энергiю, аднекуль знайшлася сiла.

Ён пачаў спускацца ў кiрунку гатэля, падаючы i паднiмаючыся зноў, а далёка за iм кульгаў на трох лапах Сэм.

Яны давалаклiся да Шварэнбаха толькi а чацвёртай гадзiне папаўднi. Дом быў пусты. Хлопец распалiў агонь, паеў i заснуў, ачмурэлы да таго, што ўжо нi пра вошта не думаў.

Спаў ён доўга, вельмi доўга, непрабудным сном. Але раптам нечы голас, нечы крык "Ульрых!" парушыў яго глыбокае зняменне, i ён ускочыў. Цi яму гэта прымроiлася? Цi быў гэта той дзiўны воклiч, што час ад часу ўрываецца ў сны нервова неспакойнага чалавека? Не, ён усё яшчэ чуў гэты пранiзлiвы крык, што ўвайшоў праз вушы ў цела i, здавалася, запоўнiў яго аж да кончыкаў пальцаў. Пэўная рэч, нехта крычаў, нехта клiкаў: "Ульрых!" Нехта быў тут, побач з домам. Ён у гэтым не сумняваўся. Ён расчынiў дзверы i закрычаў што ставала моцы: "Гэта ты, Гаспар?"

Нiхто не адгукнуўся, нiякага гуку, нiякага шэпту, нiякага стогну, нiчога. Стаяла цёмная ноч. Бледна паблiскваў снег.

Узняўся вецер, сцюдзёны горны вецер, што разбiвае камянi i не пакiдае нiчога жывога сярод гэтых забытых Богам вяршыняў. Яго раптоўныя парывы былi больш высушлiвыя i смяротныя, чым пякучы вецер пустынi. Ульрых зноў закрычаў: "Гаспар! Гаспар! Гаспар!"

Ён пачакаў. Горы маўчалi! I тады страх працяў яго да самых касцей. Ён хутка заскочыў у гатэль, зачынiў дзверы, замкнуўся на замок i ўпаў у лiхаманцы на крэсла, упэўнены ў тым, што яго таварыш клiкаў яго падчас канання.

Ён быў упэўнены ў гэтым. Стары Гаспар Хары канаў два днi i тры ночы недзе ў яме, у адным з глыбокiх, некранутых яроў, бель якiх страшнейшая за цемру сутарэнняў. Ён канаў два днi i тры ночы i памёр толькi што з думкай пра свайго кампаньёна. Душа яго, як толькi вызвалiлася, паляцела да гатэля, дзе спаў Ульрых, i паклiкала яго, падпарадкоўваючыся той таямнiчай i страшнай сiле, што прымушае душы памерлых неадступна турбаваць жывых. Гэтая бязмоўная душа закрычала ў прыгнечаным розуме таго, хто спаў. Яна выгукнула апошняе слова развiтання, апошнi папрок, апошняе пракляцце таму, хто не надта старанна шукаў.

I Ульрых адчуваў, што Гаспарава душа тут, зусiм блiзка, за сцяною, за дзвярыма, якiя ён толькi што зачынiў. Яна тулялася знадворку, як начная птушка, што б'ецца крыламi аб шыбiны асветленага акна, а хлопец, ужо зусiм ашалелы, быў гатовы завыць ад страху. Ён хацеў уцячы, але баяўся выйсцi. Ён не наважваўся i больш нiколi не наважыцца выйсцi, бо прывiд будзе заставацца там, ён будзе бадзяцца ўдзень i ўночы вакол гатэля, пакуль не знойдуць цела старога праваднiка i не пахаваюць яго на пасвенчанай зямлi на могiлках.

Настаў дзень, узышло яркае сонца, i гэта надало Кюнсi адвагi. Ён паснедаў, накармiў сабаку i застаўся сядзець на крэсле, думаючы з болем у сэрцы пра старога, што застаўся недзе ляжаць у снезе.

Як толькi на горы апусцiлася ноч, яго пачалi адольваць новыя страхi. Ён хадзiў па цёмнай кухнi, ледзь асветленай полымем свечкi, хадзiў з кута ў кут шырокiм крокам, прыслухоўваючыся, цi не парушыць зноў змрочную навакольную цiшу нялюдскi крык мiнулае ночы. Ён адчуваў самоту - пэўна, нiхто нiколi не быў такi самотны! Ён быў адзiн у гэтай бясконцай снежнай пустэльнi, адзiн на вышынi дзвюх тысяч метраў над зямлёй, над дамамi, над шумным i мiтуслiвым жыццём, адзiн у гэтых сцюдзёных нябёсах! Яго раздзiрала дзiкае жаданне ўцячы, усё роўна куды, усё роўна як, спусцiцца ў Лёэш, кiнуўшыся ў прорву. I ён зрабiў бы гэтак, але не адважыўся адчынiць дзверы. Ён баяўся, што той, мёртвы, не дасць яму ўцячы з-за боязi застацца аднаму ў гарах.

Каля апоўначы, стомлены хадою, ашалелы ад страху, ён урэшце заснуў на сваiм крэсле, бо баяўся ложка, як месца, заселенага прывiдамi.

I раптам пранiзлiвы крык зноў прарэзаў цiшу. Ён быў такi гучны, што Ульрых выцягнуў рукi перад сабой, каб адпiхнуць прывiда, i ўпаў разам з крэслам.

Сэм, абуджаны шумам, пачаў выць, як выюць напалоханыя сабакi, ён бегаў па пакоi, шукаючы, з якога боку пагражае небяспека. Падышоўшы да дзвярэй, ён прынюхаўся, натапырыўся i пагрозлiва завурчаў.

Ашалелы Кюнсi ўскочыў, схапiў крэсла за ножку i закрычаў: "Не ўваходзь! Не ўваходзь! Не ўваходзь, бо заб'ю!" I сабака, узбуджаны гэтай пагрозай, пачаў шалёна брахаць на нябачнага ворага, да якога звяртаўся гаспадар.

Сэм памалу супакоiўся i лёг каля агню, але трывога не прайшла. Ён ляжаў, падняўшы галаву, i сярдзiта вурчаў праз iклы.

Ульрых памалу апрытомнеў, але, адчуваючы, што зараз памрэ ад страху, дастаў з буфета бутэльку гарэлкi i выпiў адну за адной некалькi шклянак. Думкi яго пераблыталiся, зноў вярнулася адвага, гарачыня разлiлася па жылах.

Наступнага дня ён нiчога не еў, толькi пiў гарэлку. Так ён пражыў некалькi дзён, п'яны да непрытомнасцi. Як толькi ён згадваў Гаспара, ён зноў пачынаў пiць, пакуль не падаў, збiты з ног дзеяннем алкаголю. Ён так i заставаўся ляжаць, тварам унiз, нерухома, як мёртвы, з разбiтым целам, храпучы, прыцiснуўшыся лбом да зямлi. Але як толькi пякучая дурманлiвая вадкасць засвойвалася арганiзмам, той самы крык "Ульрых!" зноў будзiў яго, упiваючыся ў мозг, як куля. Ён уставаў, хiстаючыся, выстаўляючы рукi, каб не ўпасцi, i клiкаў Сэма на дапамогу. I сабака, якi ўжо, як i гаспадар, таксама страцiў розум, кiдаўся да дзвярэй, пачынаў драпаць iх кiпцямi, грызцi сваiмi вялiкiмi белымi зубамi, а хлопец тым часам стаяў, задраўшы галаву, i прагна глытаў, нiбы ваду пасля доўгага бегу, гарэлку, што на нейкi час зноў усыпляла яго думкi, яго памяць i яго неадчэпны страх.

За тры тыднi ён выпiў усё назапашанае спiртное. Але гэтае доўгае п'янства толькi часова ўсыпляла яго страх, што прачынаўся з новай лютасцю, як толькi канчалася дзеянне алкаголю. I тады неадчэпная думка аб памерлым, памоцненая месяцам апойства i абсалютнай адзiноты, уядалася ў яго, як свердзел. Тады ён пачынаў хадзiць па пакоi, як звер у клетцы, прыкладаў вуха да дзвярэй, прыслухоўваўся, цi той другi ўсё яшчэ там, i крычаў яму праз сцяну.

Пасля, як толькi ёп пачынаў засынаць, зможаны стомай, ён зноў чуў голас i ўскокваў на ногi.

Нарэшце аднае ночы ён, гатовы на ўсё ад роспачы i страху, падскочыў да дзвярэй i адчынiў, каб паглядзець на таго, хто яго клiча, каб прымусiць яго замаўчаць.

Сцюдзёны вецер шугануў яму ў твар i працяў наскрозь смяротным холадам. Ён хутка зачынiў дзверы i замкнуўся на засаўку, не заўважыўшы, што Сэм застаўся на дварэ. Пасля, дрыжучы, ён падкiнуў дроў у агонь i сеў перад iм, каб сагрэцца, але раптам уздрыгнуў, бо пачуў, як нехта скрабецца ў сцяну i плача.