Редьярд Киплинг - Маўглi (на белорусском языке)

Месуа засмяялася i паставiла перад iм вячэру. У яе былi ўсяго толькi цвёрдыя праснакi, спечаныя на дымным агнi, рыс i жменька квашаных тамарындаў акурат гэтулькi, каб пратрымацца да вечара, калi Маўглi здабудзе што-небудзь на паляваннi.

Пах расы з балотаў абудзiў у iм голад i трывогу. Яму не цярпелася кончыць вясновы бег, але дзiця нiзавошта не злазiла з яго рук, а Месуа абавязкова хацела расчасаць яму доўгiя сiнявата-чорныя валасы. Яна расчэсвала iх i спявала просценькiя дзiцячыя песенькi, то называючы Маўглi сынам, то просячы яго надзялiць малое дзiця хоць малюсенькай доляй яго ўлады над джунглямi. Дзверы хацiны былi зачынены, але Маўглi пачуў добра знаёмы гук i ўбачыў, як рот Месуi разявiўся ад страху, калi вялiкая шэрая лапа паказалася з-пад дзвярэй, а за дзвярамi Шэры Брат завыў прыглушана i жаласна.

- Iдзi адсюль i чакай! Вы не захацелi прыйсцi, калi я вас клiкаў, - сказаў Маўглi на мове джунгляў, не паварочваючы галавы, i вялiкая шэрая лапа знiкла.

- Не... не прыводзь з сабою тваiх... слуг, - сказала Месуа. - Я... мы заўсёды жылi мiрна з джунглямi.

- I цяпер мiр, - сказаў Маўглi ўстаючы. - Успомнi тую ноч на дарозе ў Канхiвару. Тады былi дзесяткi такiх, як ён, i ззаду i наперадзе ў цябе. Я, аднак, бачу, што i ўвесну Народ Джунгляў не заўсёды забывае мяне. Мацi, я пайду!

Месуа пакорлiва адступiла ўбок - ён i сапраўды здаваўся ёй лясным богам, але ледзь толькi яго рука дакранулася да дзвярэй, як мацярынская любоў прымусiла яе закiнуць рукi на шыю Маўглi i абдымаць яго, абдымаць без канца.

- Прыходзь! - прашаптала яна. - Сын ты мне цi не сын, прыходзь, бо я люблю цябе! Бачыш, i ён таксама бядуе.

Маленькi хлопчык плакаў, бо чалавек з блiскучым нажом iшоў ад яго.

- Прыходзь зноў, - паўтарыла Месуа. - I ўночы i ўдзень гэтыя дзверы заўсёды адчынены для цябе.

Горла Маўглi сцялася, быццам яго душыла знутры, i голас яго прагучаў напружана, калi ён сказаў:

- Я абавязкова прыйду зноў... А цяпер, - гаварыў ён ужо за дзвярамi, адхiляючы галаву ваўка, якi лашчыўся да яго, - я табой незадаволены, Шэры Брат. Чаму вы не прыйшлi ўсе чацвёра, калi я паклiкаў вас, ужо даўно?

- Даўно? Гэта было толькi ўчора ноччу. Я... мы... спявалi ў джунглях новыя песнi. Хiба ты не памятаеш?

- Правiльна, правiльна!

- I як толькi песнi былi праспяваны, - горача загаварыў зноў Шэры Брат, я пабег па тваiм следзе. Я кiнуў астатнiх i пабег да цябе з усiх ног. Але што ж ты нарабiў, о Маленькi Брат! Навошта ты еў i спаў з чалавечай чарадой?

- Каб вы прыйшлi, калi я вас клiкаў, гэтага не здарылася б, - сказаў Маўглi, паскараючы крок.

- А што ж будзе цяпер? - спытаў Шэры Брат.

Маўглi хацеў адказаць, але на сцежцы паказалася дзяўчына ў белым адзеннi. Шэры Брат адразу прапаў у кустах, а Маўглi бясшумна адступiў у высокi трыснёг i знiк, як дух. Дзяўчына войкнула - ёй здалося, што яна ўбачыла здань, а потым глыбока ўздыхнула. Маўглi рассунуў рукамi доўгiя сцяблiны i сачыў за ёю, пакуль яна не схавалася з вачэй.

- А цяпер я не ведаю, - сказаў Маўглi i ўздыхнуў. - Чаму вы не прыйшлi, калi я вас клiкаў?..

- Мы заўсёды з табою... заўсёды з табою, - прабурчаў Шэры Брат i лiзнуў пятку Маўглi.

- А пойдзеце вы са мною да чалавечай чарады? - прашаптаў Маўглi.

- Хiба я не пайшоў за табою ў тую ноч, калi наша Чарада прагнала цябе? Хто пабудзiў цябе, калi ты заснуў у полi?

- Так, але яшчэ раз?

- Хiба я не пайшоў за табою сёння ўночы?

- Так, але яшчэ i яшчэ раз i, магчыма, яшчэ?

Шэры Брат маўчаў. Потым ён прабурчаў, быццам сам сабе:

- Тая, чорная, сказала праўду.

- А што яна сказала?

- Чалавек урэшце iдзе да чалавека. I наша мацi гаварыла тое самае.

- Тое самае гаварыў i Акела ў Ноч Дзiкiх Сабак, - прамармытаў Маўглi.

- Тое ж гаварыў i Каа, якi разумнейшы за ўсiх нас.

- А што скажаш ты, Шэры Брат?

Шэры Брат нейкi час бег рыссю, не адказваючы, потым сказаў з прыпынкамi ад скачка да скачка:

- Дзiцяня - Гаспадар Джунгляў - мой зводны брат! Твая дарога - гэта мая дарога, тваё жыллё - маё жыллё, твая здабыча - мая здабыча, i твой смяротны бой - мой смяротны бой. Я гавару i за астатнiх трох. Але што скажаш ты джунглям?

- Добра, што ты пра гэта падумаў. Няма чаго доўга чакаць, калi бачыш здабычу. Iдзi i паклiч усiх на Скалу Рады, а я раскажу iм, што ў мяне ў галаве.

У любы iншы час на клiч Маўглi сабралiся б, натапырыўшы загрыўкi, усе джунглi, але цяпер iм было не да гэтага - яны спявалi новыя песнi.

I калi Маўглi з цяжарам на сэрцы падняўся па добра знаёмых скалах на тое месца, дзе яго калiсьцi прынялi ў Чараду, ён застаў там толькi сваю чацвёрку ваўкоў, Балу, амаль зусiм сляпога ад старасцi, i цяжкавагавага, спакойна-халоднага Каа, якi скруцiўся ў кальцо вакол апусцелага месца Акелы.

- Значыцца, твая дарога канчаецца тут? - сказаў Каа, калi Маўглi кiнуўся на зямлю. - Яшчэ калi мы сустрэлiся ў Халодных Бярлогах, я гэта ведаў. Чалавек урэшце iдзе да чалавека, хоць джунглi яго i не праганяюць.

Чацвёра ваўкоў паглядзелi адзiн на аднаго, потым на Маўглi - здзiўлена, але пакорна.

- Дык джунглi не праганяюць мяне? - ледзьве вымавiў Маўглi.

Шэры Брат i астатнiя тры ваўкi люта забурчалi i пачалi былi: "Пакуль мы жывыя, нiхто не асмелiцца...", але Балу спынiў iх.

- Я вучыў цябе Закону. Слова належыць мне, - сказаў ён, - i хоць я цяпер не бачу скалаў перад сабою, затое бачу далей. Жабянятка, iдзi сваёй дарогай, жывi там, дзе жыве твая кроў, твая Чарада i твой Народ. Але калi табе спатрэбiцца кiпцюр, або зуб, або вока, або слова, хутка перададзенае ўночы, дык памятай, Гаспадар Джунгляў, што джунглi - твае, варта толькi паклiкаць.

- I сярэднiя джунглi таксама твае, - сказаў Каа. - Я не кажу пра Маленькi Народ.

- О браты мае! - усклiкнуў Маўглi, з рыданнем распасцiраючы да iх рукi. Я не хачу iсцi адсюль, але мяне быццам цягне за абедзве нагi. Як я пайду ад гэтых начэй?

- Не, глядзi сам, Маленькi Брат, - паўтарыў Балу. - Няма нiчога ганебнага ў гэтым паляваннi. Калi мёд з'едзены, мы пакiдаем пусты вулей.

- Скiнуўшы скуру, ужо не залезеш у яе зноў. Такi Закон, - сказаў Каа.

- Паслухай, маё золатца, - сказаў Балу. - Нiхто тут не будзе затрымлiваць цябе, - нi словам, нi сiлай. Глядзi сам. Хто будзе спрачацца з Гаспадаром Джунгляў? Бачыў я, як ты забаўляўся вунь там белымi каменьчыкамi, калi быў маленькiм Жабяняткам. I Багiра, якая аддала за цябе маладога, толькi што забiтага буйвала, бачыла цябе таксама. Пасля таго агляду засталiся толькi мы адны, бо твая прыёмная мацi памерла, памёр i твой прыёмны бацька. Старой Воўчай Чарады даўно ўжо няма. Ты сам ведаеш, чым скончыў Шэр-Хан, Акелу ж забiлi Дзiкiя Сабакi; яны загубiлi б i ўсю Сiянiйскую Чараду, каб не твая мудрасць i сiла. Засталiся адны старыя. I ўжо не дзiцяня просiць дазволу ў Чарады, а Гаспадар Джунгляў выбiрае новую дарогу. Хто будзе спрачацца з чалавекам i яго звычаямi?

- А як жа Багiра i буйвал, якi выкупiў мяне? - сказаў Маўглi. - Мне не хацелася б...

Яго словы былi перапынены рыкам i трэскам у гушчары пад гарою, i з'явiлася Багiра, лёгкая, дужая i грозная, як заўсёды.