Уильям Шекспир - Санэты (на белорусском языке)

Калi падумаю, што людзi, як раслiны, Жывуць i гiнуць з ласкi неба ўсе, Што поўны сiл юнацкiя часiны, А сталасць адцвiтанне нам нясе,

Тады згадаю я аб тым мiжвольна, Як бродзiць нашай маладосцi сок I як знiшчальны час iдзе павольна, Каб дзень змянiць на шэры, хмуры змрок.

Я за цябе iду на час вайною, Каб аднавiць прышчэпкаю сваёю.

16

Чаму на час вайною сам не йдзеш ты I не змагаешся з тыранам сам? Мой верш слабая абарона, зрэшты, А што ж мацнейшае ад рыфмы дам?

Ты дасягнуў цяпер свайго узвышша, I колькi з радасцю далi б табе, Каб ты сады iх апрацоўваць выйшаў, Прыняў удзел у веснавой сяўбе.

Закрасавалi б там жывыя кветы I да цябе былi б падобны лепш, Чым самых лепшых мастакоў партрэты, Чым выдатнейшага паэта верш.

Сваiм мастацтвам створыш ты такое, Што будзе жыць i без цябе - табою.

17

Паверыць хто ў наступным часе мне, Калi цябе ў сваiм праслаўлю вершы? Само жыццё схавана у труне, А верш цi можа за жыццё быць лепшым?

Каб я спрамог малюнак даць красы, Даць вобраз твой з усёю пекнатою, Наступны век сказаў бы: "Во хлусы! На небе можа толькi быць такое!"

I як смяялiся б тады яны З мяне i з аркуша рудой паперы. Для iх старыя ўсе - балбатуны, Якiя хлусяць без нiякай меры.

Але каб сын твой быў дасюль жывым, Ты б двойчы жыў: у вершы раз i ў iм.

18

Я з летнiм днём цябе не параўнаю, Мiлей, вышэй ты хараством сваiм. Суровы вецер крышыць кветкi мая, I лета борзда коцiцца за iм.

То з неба Вока палiць нас зацята, То знiкне так, што не вiдаць нiдзе. Прыгожага бывае малавата, Дзе выпадковасць нашы днi вядзе.

Тваё ж не зменiцца нiколi лета, I смерць не зможа пахвалiцца тым, Што ты забраны назусiм са свету: Знайшоў бяссмерце ў вершы ты маiм.

Ты будзеш жыць, аж покуль будуць людзi, I будуць вочы бачыць, дыхаць грудзi.

19

О час! Льву - прытупi ты кiпцюры, У тыгра злога - з пашчы iклы рвi, Прымусь зямлю глытаць свае дары I фенiкса спалi ў яго крывi;

Тасуй наш год, рабi што хочаш з iм, Круцi наш свет, як здумаеш калi, Адзiн злачын забараню пры тым, Злачын страшнейшы самы на зямлi.

Ты не чапай любiмага чала, Яго пяром старэцкiм не кранi, Каб, як узор, краса яго жыла На ўсе наступныя часы i днi.

Але калi ты ўсё ж ткi закранеш, Яго красу мой абаронiць верш!

20

Жаночы твар дала табе прырода, З больш дасканалай нават пекнатой. Мяне прывабiла твая урода, Ты пан i панi для душы маёй.

Пяшчотны погляд, шчыры i прыгожы, У пазлацiстасць апранае след. Мужчын ён вабiць сiлаю вяльможнай, Сардэчнасцю чаруе ён кабет.

Цябе прырода ладзiла жанчынай, Пасля адну драбнiчку дадала, Што не патрэбна мне нiякiм чынам, А для жанчын прывабнаю была.

Калi такая справа - мне любоў, А iм - як можна больш яе пладоў.

21

Натхнення я не маю ад красы, Якая звонку ўся нафарбавана, Хоць многiя раўнуюць галасы Яе да неба, сонца, акiяна.

Успомнiць можна перлы ўсёй зямлi Цi параўнаць да месяца, да зорак. I кветкi, што з-пад снегу расцвiлi, Да вершаваных прыплясцi гаворак.

Але не ў гэтым праўда прадвякоў, I хараство не толькi ў зорнай шаце, Мая каханая, мая любоў Прыгожа так, як роджаны ад мацi.

Лепш пра любоў сказаць бы я не мог, Мая любоў - для сэрца, не на торг.

22

Не давядзе мне люстра, што стары я, Пакуль тваё юнацтва не мiне. Калi цябе час зморшчкамi ускрые, Тады скажу: "Пара памерцi мне!"

Краса твая мне апранае сэрца, Яно жыве ў тваiх грудзях даўно. I кожнае з падвойнай сiлай б'ецца, Яны хоць паасобна - як адно.

Мая любоў! Так многа ў свеце злога, Высцерагайся ж пiльна ты бяды! Як мацi сына пестуе малога, Цябе я буду даглядаць заўжды.

Два сэрцы нашы маюць лёс адзiны: Жыццё i смерць iх да адной хвiлiны.

23

Як той акцёр, збянтэжыўшыся, стане, Згубiўшы ролi вызубранай нiць, Цi безразважны, ў раззлаваным стане, Знямее, сiл не меўшы гаварыць,

Так я замоўк, бо словаў больш не маю, Якiмi надарае нас любоў. Але ж яна, магутная такая, Мяне навучыць гаварыць без слоў.

Няхай тлумачыць кнiга мову сэрца, Як абаронца красамоўны мой. Хай у радочку кожным адгукнецца, Што варты ўзнагароды я тваёй!

Пачуем пра любоў з нямых радкоў? Вачыма слухаць вучыць нас любоў!

24

Твой вобраз, на здзiўленне мастакам, У сэрцы вока мне маё стварыла. Жывая рама для яго - я сам. У iм - выдатная мастацтва сiла.

Каб асалоду мець ад пекнаты, Спынiцца трэба позiркам на раме. А вокны ўсе ў маёй майстэрнi ты Зашклiла чараўнiчымi вачамi.

Сябруюць нашы вочы мiж сабой: Мае цябе нарысавалi ў сэрцы, А сонца ходзiць праз твае за мной, Каб на красу тваю лепш наглядзецца.

На жаль, мае рысуюць толькi тое, Што бачаць, сэрца ж iм пакуль чужое.

25

Хто з-пад шчаслiвай зоркi мае лёс, Той ганарыцца тытуламi можа. А мне любоў для шчасця ён прынёс, З ёй самы большы ў свеце я вяльможа.

Нiбыта кветкi ў сонечным святле, Ля ўладара красуюць фаварыты. А згасне сонца ў вечаровай мгле, Нахмурыцца ўладар - i ўсе забыты.

Меў ваявода мноства перамог, Яго iмя гучала, як малiтва. Калi ж апошняй дасягнуць не мог Забыты ён са славаю ўсiх бiтваў.

Маiх заслуг нiхто нiяк не здыме: Любiў, люблю i буду век любiмы.

26

Майго кахання пан! Як твой васал, Бязмежна вартасцям тваiм адданы, Пiсьмовае пасольства я паслаў, Хоць без дасцiпнасцi, але з пашанай.

На жаль, прыдатных слоў я не знайшоў, Каб выканаць пачуццi-летуценнi. Прымi ж маiх гаротнiкаў паслоў I апранi душы сваёй адзеннем.

Магчыма, зоркi, што кiруюць мной, Вядуць мяне у край нязнаны свету, Сваёю прамянiстаю красой Маю адзначаць i аздобяць мэту.

Тады i я прызнаюся у тым, Як шчыра мной ты заўсягды любiм.

27

У цяжкай стоме я шукаю ложак, Каб супачыць i целам i душой. Ды i адтуль iмкнуцца ў падарожжа, Як пiлiгрымы, думкi за табой.

У дальнi край, пад засцiлаю ночы, Цябе шукаючы, лятуць яны. Хоць бачу тое, што сляпога вочы, Але мяне мае мiнаюць сны.

Да дарагога ўсюды ёсць дарога, Рысуе мне замiлавання зрок Твой дзiўны вобраз хараства такога, Перад якiм зiхцiць вясёлкай змрок.

Не маю я спакою праз каханне, Хоць прыйдзе ноч, хоць ранiца устане.

28

Ды як жа мне сваёй пазбыцца стомы, Калi няма патолi мне нiдзе? За мною скруха сцежкаю знаёмай Праз ноч у дзень, праз дзень у ноч iдзе.

Мiж днём i ноччу непрыязнi многа, Але i дружбы ў iх бывае шмат, Калi нясуць мне смутак, i трывогу, I успамiны незваротных страт.

Каб ублагаць i улагодзiць золак, Кажу, што ты зiхцiш яго красой. Калi няма у ночы ясных зорак, Кажу, што ты святлiш яе сабой.

Але штодня цяжэй мая пакута, Але штоночна мой гарчэе смутак.

29

Зняслаўлены людской няпраўдай, лёсам, У неба шлю я смутак горкi мой. Але мой лямант не скране нябёсы З iх абыякасцю, да слёз глухой.

Бывае зайздрасць горш самога ката, На ўласны скарб забыцца з ёй гатоў. Зайздрошчу ўсiм, надзеямi багатым, На таленты шчаслiвым, на сяброў.

Калi ж цябе, у той хвiлiне самай, Згадаю я, дык стану ўраз другiм. Нiбы жаўрук перад нябеснай брамай, Мая душа табе спявае гiмн.

За успамiны пра тваю любоў Не ўзяў бы я багаццi каралёў.