Борис Колкер - Учебник языка эсперанто. Основной курс

Мы просим все организации сторонников мира и все организации МЭМ сообщать нам периодически о своей деятельности.

От ВСМ Ромеш Чандра Генеральный секретарь

От МЭМ Никола Алексиев Председатель

[М. И. Исаев. Язык эсперанто. М., 1981, с. 63.]

angulo ‘угол’,

bedaǔri ‘сожалеть’,

bonvolu (bon-volu) ‘будьте добры’, ‘пожалуйста’,

cigaredo ‘сигарета’,

ĉefa ‘главный’, ‘основной’ ( ĉefe ‘главным образом’, ĉefo ‘глава’, ‘шеф’, ‘начальник’, ‘руководитель’),

daǔri ‘длиться’, ‘продолжаться’,

diskuti ‘обсуждать’,

efektiva ‘действительный’ ( efektivigi ‘сделать действительным’, ‘осуществить’),

ekzemplo ‘пример’,

erari ‘ошибиться’,

esperi ‘надеяться’,

evento ‘событие’,

evidenta ‘очевидный’ ( evidentiĝis, ke ‘оказалось, что’),

evolui ‘развиваться’,

flanko ‘сторона’, ‘бок’,

fumi ‘курить’, ‘дымить(-ся)’,

hotelo ‘гостиница’,

insigno ‘значок’,

ĵurnalo ‘газета’,

katedralo ‘собор’, ‘храм’,

klopodi ‘стараться’, ‘хлопотать’, ‘заботиться’, ‘ходатайствовать’,

kolekto ‘собрание’, ‘коллекция’,

koloro ‘цвет’,

konduki ‘вести’,

korespondi ‘переписываться’,

mastro ‘хозяин’, ‘владелец’,

mezo ‘середина’,

monto ‘гора’,

neĝo ‘снег’,

okupi ‘занимать’,

paco ‘мир’, ‘покой’,

pardoni ‘извинить’, ‘простить’,

partopreni (parto-preni) ‘принимать участие’,

persono ‘личность’, ‘лицо’, ‘человек’,

popolo ‘народ’,

prava ‘(он) прав’,

prelego ‘доклад’, ‘лекция’,

promesi ‘обещать’,

prunte ‘взаймы’,

rekta ‘прямой’,

revuo ‘журнал’, ‘обозрение’,

ridi ‘смеяться’,

samideano (sam-ide-ano) ‘единомышленник’, ‘коллега’, ‘товарищ’ (традиционное обращение у эсперантистов), ‘последователь идеи международного языка эсперанто’,

scienco ‘наука’,

sendi ‘послать’,

serĉi ‘искать’,

signifi ‘значить’,

sperta ‘опытный’,

stelo ‘звезда’,

ŝtato ‘государство’,

trankvila ‘спокойный’,

turo ‘башня’,

unio ‘союз’,

utila ‘полезный’,

vojo ‘путь’, ‘дорога’.

Без перевода: cirko , galerio , kosmo , Kremlo , metro(politen)o , stadiono .

10-1. Союз kvankam ‘хотя’: Somere mi libertempis en Krimeo apud Sudak, kvankam mi preferas libertempi en Esperanto-tendaro .

10-2.Допускается, особенно в поэзии, употребление апострофавместо окончания -o , что не ведёт к изменению места ударения. Сочетания -oj , -on , -ojn не заменяются апострофом. Скопление согласных при замене гласного на апостроф нежелательно. Также допустима сокращённая форма артикля, прежде всего если перед ним стоит предлог, оканчивающийся на гласный: Unu, du, tri, kvar – kaj finita la far‘ ; For de l’ okuloj – for de l' koro ; Ĉiu iras, kiel saĝ' al li diras .

10-3.В именной части составного сказуемого значение творительного падежарусского языка в эсперанто передаётся именительным падежом без предлога: ‘Он был студентом’ Li estis studento ; ‘Море было голубым’ La maro estis lazura ; Мальчик стал мужчиной‘ La knabo iĝis viro ; ’Я встал отдохнувшим Mi ellitiĝis ripozinta ; ‘Она осталась одинокой’ Ŝi restis sola ; ‘Он только кажется простаком’ Li nur ŝajnas simplulo ; ‘Счастливому все кажутся счастливыми’ Al la feliĉulo ĉiuj ŝajnas feliĉaj ; ‘Она ушла весёлой’ Ŝi foriris gaja ; Я помню его ребенком‘ Mi memoras lin infano ; ’Я нахожу её решение правильным‘ Mi trovas ŝian decidon ĝusta ; ’Она описала его умным и красивым‘ Ŝi priskribis lin saĝa kaj bela ; ’Я назвал его товарищем‘ Mi nomis lin kamarado ; ’Жизнь сделала меня опытным‘ La vivo faris min sperta ; ’Весёлое сердце делает лицо весёлым La gaja koro igas la vizaĝon gaja .

10-4.Суффикс -uj- означает:

a) «вместилище»: monujo ‘кошелёк’, lavujo ‘умывальник’, ujo ‘вместилище’, ‘сосуд’;

б) «страна, в которой преимущественно проживает одна нация»: Bulgarujo ‘Болгария’, patrujo ‘отечество’, ‘родина’; в этом значении чаще употребляется суффикс -i- : Bulgario или слово lando : Pollando ‘Польша’, Svislando ‘Швейцария’;

в) «плодовое дерево или кустарник»: fruktujo = fruktarbo , rozujo ‘розовый куст’.

10-5.Суффикс -em- означает «склонный к чему-либо, любящий что-либо»: laborema ‘трудолюбивый’; forgesema ‘забывчивый’; silentema ‘молчаливый’; helpema ‘отзывчивый’; emo ‘склонность’, ‘влечение’; mi emas ‘мне хочется’; Mallaboremaj homoj ĉiam deziras ion fari (L. Vauvenargues/Voven arg) .

10-6.Суффикс -ind- означает «достойный, заслуживающий»: mirinda ‘удивительный’; memorinda ‘достойный памяти’, ‘памятный’; dankinde ‘достойно благодарности’; indo ‘достоинство’; Ne indas eĉ paroli pri tio! Не стоит даже говорить об этом! ; La vivo estas belega kaj mirinda (V. V. Majakovskij) ; Kio ne estas leginda pli ol unu fojon, tute ne estas leginda (K. Weber/V eber) Что не заслуживает прочтения более одного раза, совершенно не заслуживает прочтения .

10-7.Приставка mis- означает «ошибочность, неправильность, неуместность»: misaǔdi ‘ослышаться’; miskompreno ‘недоразумение’; misfaro ‘проступок’; Ekde la junaj jaroj lernu pardoni misfarojn de la proksimulo kaj neniam pardonu viajn misfarojn (A. V. Suvorov) .

10-8.Слово bonvolu требует после себя глагола с окончанием -i : Bonvolu fari tion rapide .

— Pardonu, sinjoro, mi vidas sur via vesto insignon kun verdkolora steleto. Ĉu tio signifas, ke vi parolas Esperante?

— Jes, efektive. Sed bonvolu paroli nerapide, ĉar mi estas esperantisto-komencanto.

— Mi estas el Italujo. Mi estas partoprenanto de la internacia scienca kongreso.

— Mi legis pri ĝi en la ĵurnalo «Izvestija» kaj en la revuo «Ogonjok».

— La kongreso daǔras jam kvin tagojn. Venis diverslandaj personoj el ĉiuj partoj de l' mondo… Kiu estas via nomo, sinjoro?

— Bonvolu nomi min ne sinjoro, sed kamarado aǔ samideano. Mia nomo estas Andreo.

— Mi tre ĝojas, ke mi povas konatiĝi kun rusia esperantisto. Mi nomiĝas Georgo.

— Ĉu vi estas en nia ĉefurbo unuafoje?

— Jes, ĝuste. Tamen mi esperas ree veni en Rusion kiel turisto meze de la venonta jaro. Tiam mi estos mastro de mia tempo, mi povos trankvile pririgardi diversajn angulojn de via grandega lando, konatiĝi ankoraǔ pli proksime kun via pacema kaj amikiĝema popolo.

— Ĉu vi parolas ruse?

— Bedaǔrinde, ne. Kvankam mi iomete studis la rusan lingvon, tamen mi ne komprenas ĝin sufiĉe. Eĉ la itala-rusa frazlibro, kiun mi prunteprenis antaǔ la forveturo, ne multe helpas min.

— Kiel do vi trovas vojon en Moskvo?

— Kun malfacilo. Ekzemple, antaǔhieraǔ mi longe serĉadis mian hotelon. Poste evidentiĝis, ke mi devojiĝis: en iu malrekta strateto mi erare iris ien en alian flankon. Nu, miaj samgrupanoj ridegis pri mi! Jen al kiaj misaĵoj alkondukas nekonado de la lingvo!

— Ĉu vi multon vidis en Moskvo?

— Sufiĉe multe, ĉar mi estas fru-leviĝema. Ekzemple, mi vidis Kremlon, katedralon de Vasilij Blaĵennij, Rusian Ŝtatan Bibliotekon, Grandan teatron, metroon, hotelon «Kosmo», televidan turon en Ostankino, Tretjakovan bildgalerion, parkon de kulturo kaj ripozo «Gorjkij», stadionon en Luĵniki, cirkon, centran domon de literaturistoj, novajn loĝdistriktojn Jasenevo, Ĉertanovo, Birjulovo kaj, certe, Moskvan Esperanto-klubon.

— Tamen vi sukcesis vidi multon!

— Ne tre. La ĉefa celo de mia vojaĝo estas la kongreso. Do mi klopodas utiligi la tempon ĉefe por aǔskulti prelegojn, diskuti dum kaj ekster kunsidoj kun spertaj specialistoj-kongresanoj pri la evoluo de nia scienco. La kongreso estas grava evento, kaj necesas plene utiligi ĝin, ĉu ne?