Валентин Седов - Славяне в древности

Таким образом, языкознание независимо от археологии отчетливо свидетельствует о тесных контактах славян с германскими племенами именно в эпоху пшеворской культуры. Правда, лингвисты прямо не связывают фонетические преобразования в праславянском языке со славяно-германским взаимодействием, объясняя их обычно внутренними законами развития языка. Историческая ситуация, имевшая место в пшеворском ареале, как она восстанавливается по археологическим материалам, допускает предположение о том, что серьезные преобразования славянской языковой системы рассматриваемого времени были в какой-то мере обусловлены внутрирегиональными контактами славян с восточно-германскими племенами.

Notes:

Przewozna К. Osada i cmentarzysko z okresu rzymskiego w Siopanowie, pow. Szamatuly // Fontes archeologici Posnanienses. Т. V 1955. S. 63—97; Bender W., Barankiewicz B. Osada z okresu rzymskiego w W61ce Lasieckiej, pow. Lowicz // Archeologia Polska. T VII. Z. 1. Wroclaw, Warszawa; Krakdw, 1962. S. 7—106; Bender W., Balkc B. Wyniki badah osady z okresu rzymskiego w W61ce Lasieckiej, pow. Lowicz, w 1961 roku // Archeologia Polslca. T. EX. Z. Wroclaw, Warszawa; Krakow, 1964 S. 72—124.

D^browski K. Osadnictwoz okresdw pdinolateftskiego l rzymskiego na stanovisku 1 w Piwonicach, pow. Kalisz // Materialy starozytne. T. 4. Warszawa, 1958. S. 7—89; Idem. Osada z okresdw p6znolatenskiego i rzymskiego we wsi Piwonice, pow. Kalisz // WA T. XXXV Z 3. Warszawa, 1970 S 347—392

Козак Д.Н. Пшеворська культура у Верхньому ПодыстровТ I Заидному Побужла. Киш, 1984. С. 7.

Godlowski К. Budownictwo, rozplanowanie i wielko§6 osad kultury przeworskiej na G6rnym Sl^sku // WA Т. XXXIV. Z. 3—4. 1969. S. 305—331.

Godlowski K. Budownictwo, rozplanowanie… S. 168; Jadczykowa L Budownictwo mieszkalne ludnoSci kultury przeworskiej na obszarze Polski II Prace i materialy muzeum archeologicznego i etnograficznego wLodzi. Seria archeologiczna. № 28.1981. S. 188; Козак Д.Н. Пшеворська культура… С. 7.

Prahistoriaziem Polskich: P6Zny okres latenski i okres rzymski. Wroclaw; Warszawa; Krakdw, Gdaiisk, 1981. S 105—107.

Bielenin К. Starožytne górnictwo i hutnictwo w Górach Świętokrzyskich. Warszawa; Kraków, 1974; Idem. Stan i potrzeby badań nad świętokrzyskim okęgem starozytnego hutnictwa želaza // Stan i potrzeby badan nad mlodszym okresem przedrzymskim i okresem wpływów rzymskim w Polsce. Kraków, 1986.

Piaskowski J. Cechy charakterystyczne wyrobow Zelaznych produkowanych przez starozytnych hutnikdw w G6rach 6wi?tokrzyskicb w okresie wplywdw rzymskich (I—IV w. n.e.) // Studia do dziej6w gornictwa i hutnictwa. T VI. Wroclaw, 1963.

Hensel W. Polska staroZytna. Wroclaw; Warszawa; Krakdw, Gdaftsk, 1980. S. 439—444.

Jahn M. Die Bewaffnung der Germanen in alteren Eisenzeit U Mannus-Bibliotek. Bd 16. Wftrzburg, 1916. S. 19.

Kostrzewski J Groby szkeletowe p6inolatenskie w Wielkopolsce // Sprawozdania Polskiej Akademii nauk. T. 46. Warszawa, 1936. S 180—183; WoZniak Z. Osadnictwo celtyckie w Polsce U Archeologia Polski. Т. XV. Z. 1. 1970. S. 181.

Jazdzewski K. Pradzieje Europy Srodkowej Wroclaw, Warszawa; Krakdw; Gdansk, 1981. S. 544, 545; ЯжджевскнЙ К. О. значении возделывания ржи в культурах раннего желзного века в бассейнах Одры и Вислы // Древности славян и Руси. М., 1988. С. 98,99.

Козак Д.Л. Могильник пшеворськой культуры поблнзу с.Грншв на Верхньому Подтетров’к’ // Археолога. 1985. L6 52. С. 59. Рис. 4.

Козак Д.Н., Орлов Р.С. Пам’ятка стародавньси м4фологи // Народна творч1сть та етнограф1я. 1980. Л. С. 104, 105.

Kostrzewski J. Dzieje polskich badan prehistorycznych // Biblioteka prehistoryczna Т. VIII. Poznan. 1949 S. 184

JaZdZewski К. Atlas do pradziejOw Slowian. L6di, 1948 S 63, 73

Antoniewjcz W. Archeologia Polski. Warszawa, 1928 S 155,282.

Niew^gtowski A. Z badan nad osadnictwem w okre- sach p6£nolatehskira l rzymskim na Mazowszu It Biblioteka archeologiczna. Т. XVIII. Warszawa, Wroclaw; Krakow, 1968. S. 12.

Eggers H. Zur absohiten Chronologie der rSmischen Keizerzeit im freien Germanen // Jahrbuch des romisch-germatiischen Zentralmuseums. Т. П Mainz, 1955 £. 196—244.

Godlowski K. The chronology of the Late Roman and Early Migration periods in Central Europe // Prace archeologiczne. Т. П. Krak6w, 1970. S. 11—28,91—112.

Godlowski К. Niektdre w^zlowe problemy badan nad kultury przeworska w oltresie rzymskim It Prace archeologiczne. T. VUL Krakow, 1967. S. 72

Памятники позднего латена близки к пшеворским известны на средней Эльбе и ее притоках Мульде и Заале. Иногда их включают в состав пшеворских древностей, что не представляется оправданным. Культура подклешевых погребений, ставшая основой пшеворской, в сложении поэльбских памятников не принимала никакого участия. Эти древности, как показывают новейшие изыскания, сформировались в условиях кельто-германского взаимодействия (Peschel К Kelten und Germanen wahrend der jungem vcrrCmischen Eisenzeit (2.—1. Jh. v. u.Z.) и с пшеворскими имеют лишь внешнее сходство.

Козак Д.Н. Пшеворська культура…

Budmsky-KriCka V. Sidlisko г doby rimskej а го za£iatkov stahovania nhrodov v PreSove // Slovenska archeologia. XI—1. Bratislava, 1963. S. 33.

Hachman R. Die Chronologie der jtlngeren vorrtS- mischen Eisenzeit. Studien zum Stand und Forschung im nCrdlichen Mitteleuropa und in Skandinawien // Bericht der rSmisch-germanischen Komission. T. 41. Berlin, 1961. S. 15.

Godlowski K. Niektore wgzlowe problemy… S. 8]

Czerska B. Stan i perspektywy badah nad okresem latenskim na &Цзки. Zagadnieme okresu latehskiego w Polsce. Warszawa; Wroclaw, Krak6w, 1968. S. 23, 24

Czerska B. Stan i perspektywy badah nad okresem latenskim na &Цзки. Zagadnieme okresu latehskiego w Polsce. Warszawa; Wroclaw, Krak6w, 1968. S. 23, 24.

Szydlowski J Grupa dobrodzieftska jako wyraz lokalnych przemian w schylkowej fazie kultury prze- worskiej Katowice, 1977.

Bohnsack D Die Burgunden in Ostdeutschland und Polen Leipzig, 1938; Idem. Die Burgunden // Vorgeschichte der deutschen SUimme Т. П1 Berlin, 1940 S. 1033—1148

Domanski G. Zagadnieme tak zwanej kultury bur- gundzkiej II Przegl^d archeologiczny. T 21. Wroclaw, 1973. S. 123—163; Idem. Kultura luboszycka mi^dzy Laba a Odrq w П—TV wieku. Wroclaw, Warszawa; Krak6w, Gdansk, 1979, Idem. Stan i perspektywy ‘badan nad kultury luboszyck^ II Stan i potrzeby badan nad mlodszym okresem przedrzymsktm i okresem wplywdw rzymskich w Polsce Krak6w, 1986 S 223—227

Okulicz J. Studia nad przemianami kultumymi l osadniczymi w okresie rzymskim na Pomorzu Wschodnim, Mazowszu i Podlasiu // Archeologia Polski Т. XV. Z 2. Warszawa; Wroclaw, Krakdw, 1970. S. 245.

Niew^glowski A. Masowsze na przelomie er. Przemiany spoleczno-demograficzne i gospodarcze. Wroclaw; Warszawa; Krak6w; Gdansk, 1972.

Dem^trykiewicz W. Vorgeschichte Galizians // Osterreichische Monarchie in Wort und Bild. Wien, 1898. S. 128.

Jahn M Die Gliederung der wandalischen Kultur in Schlesien II Schlesiens Voizeit. Bd. VIE. Breslau, 1924; Idem. Die Wandalen II Vorgeschichte der deut¬schen Stfimme. Bd. П1. Berlin, 1940. S. 943—1032; Tackenberg K. Die Wandalen in Niederschlesien. Berlin, 1925; Pescheck Chr. Die frdhwandalische Kultur in Mttelschlesien (100 vor bis 200 nach Chns- tus). Leipzig, 1939.

Kostrzewski J. Die ostgermanische Kultur der SpSt- latdnzeit, Leipzig, Wttrzburg, 1919; Antoniewtcz W. Archeologia PoJski. Warszawa, 1928. S. 115; Smiszko M. Kultury wczesnego okresu epoki cesarstwa rzymskiego w Malopolsce Wschodniej. Lw6w, 1932. S. 69.

Kostrzewski J. Praslowiafiszczyzna // Biblioteka slowiahska. Seria 1. М2. Warszawa, 1935; Idem. Od mezolitu do okresu w^drov.ek lud6w II Prahistoria ziem Polskich. Krak6w, 1939—1948. S. 300—344, Idem. Zagadnienie ciqgloSci zaludnienia ziem polskich w pradziejach (Od pdowy П tysiqclecia p. n.e. do wczesnego Sredniowiecza). Poznan, 1961. S. 65—101, Idem. Zur Frage der Siedlungsstetigkeit in der Urge¬schichte Polens von der Mitte des П. Jahrtausends v.u.z. bis frtthen Mittelalter Wroclaw; Warszawa. Krakdw, 1965.

JaZdZewski K. Z problematyki pocz^tkow Slowiafiszczyzny i Polski // Acta archaeologies Lodziensia. T. 16 1968; Idem. Pradzieje Europy.. S 540—556; Hensel W. Urund FrOhgeschichte Polens Berlin, 1974. S. 155—185; Idem. Polska starotytna… S. 407—511

Godlowski К. Zagadnenie ci^glosci kulturowej i kontynuacji osadniczej na ziemiach polskich w mlodszym okresie przedrzymskim, okresie wplywdw rzymskich l wgdrdwek luddw II Archeologia Polski. T. 21. 1976. S. 378—401; Idem. Kultura przeworska II Prahistoria ziem Polskich. T. 5 Wroclaw; Warszawa; Krakdw; Gdansk, 1981. S. 57—134; Idem. Przemiany kulturowe i osadnicze w poludniowej i Srodkowej Polsce w mlodszym okresie przedrzym¬skim i w okresie rzymskim. Wroclaw; Warszawa; Krakow; Gdansk; Lodi, 1985.

Godlowski K. Przemiany kulturowe i osadnicze.. S. 140—145.

Клавдий Птолемей. Географическое руководство // Латышев В.В. «Scythica et Caucasica». Известия древних писателей греческих и латинских о Скифии и Кавказе. Т. I. Вып. 1. СПб., 1893. С. 231.

Корнелий Тацит. Сочинения в двух томах. Т. I. Л., 1969. С. 372, 373.

Barel М. Die FrUhgermanan im Csthchan Dakian in den letzten Jahrhunderten v. u.Z. Archfiologische und historische Belege II FrOhe VClker in Mitteleuropa. Berlia, 1988 S. 129—156.

Die Peutingensche Tafet oder Weltkarte des Castorius, mit kurzer Erklfirung, 18 Kartenskizzen der Gberheferten rOmischen Reisewege alter Lander und der 4 Meter langer Karte in Facsimile neu hrsg. von K.Miller. Stuttgart, 1916, Свод древнейших письмен¬ных известий о славянах. Т. L М., 1991. С. 63—80.

Plinius Secundus С. Naturalis hisroria. Т. IV. Leip¬zig, 1895. S. 96—99.

Корнелий Тацит. Сочинения… С. 353—373 и др.

Древние германцы. Сборник документов. М., 1937.

Jamka R. Cmentarzysko w Kopkach (pow. Ntzki) na tie okresu rzymskiego w Malopolsce Zachodniej // Przegl^d archeologiczny T V Z 1 Poznan, 1933 S. 59, 60.

Lowmiahski H. Pocz^tki Polski. Z dziej6w slowian w I tysivleciu n.e. Т. I. Warszawa, 1964. S. 215—277.

Jankuhn H. Germanen und Slawen // Berichte (lber dan II Intemationalen Kongress fttr Slawische ArchSologie. Bd. 1. Berlin, 1970. S. 63.