Даниэл Дефо - Жыццё i дзiўныя прыгоды марахода Рабiнзона Круза (на белорусском языке)

Надышоў дваццаць сёмы год майго зняволення ў гэтай турме. Праўда, тры апошнiя гады можна было смела скiнуць з разлiку, бо пасля з'яўлення на выспе майго адданага Пятнiцы жыццё маё зусiм змянiлася.

Наблiжаўся сезон дажджоў, калi большую частку дня даводзiцца сядзець дома. Неабходна было перачакаць гэты час i зрабiць захады да таго, каб дажджы не пашкодзiлi нашу лодку. Мы прывялi яе ў тую бухтачку, у якую я прыставаў са сваiмi плытамi, i, дачакаўшыся прылiву, падцягнулi яе да самага берага. Потым мы выкапалi на тым месцы, дзе стаяла лодка, даволi глыбокую яму такiх памераў, што лодка змясцiлася ў ёй, як у доку. Ад мора мы адгарадзiлi яе моцнай плацiнай, пакiнуўшы для вады толькi вузкi праход.

Калi з наступным прылiвам наш маленькi док запоўнiўся вадою, мы наглуха заклалi плацiну, так што лодка засталася на вадзе, але марскiя хвалi не маглi захлiснуць яе i прылiў не мог знесцi яе ў мора. Каб абаранiць лодку ад дажджоў, мы прыкрылi яе тоўстым слоем галiн, i яна такiм чынам апынулася нiбы пад страхой.

Цяпер мы маглi спакойна чакаць добрага надвор'я, каб у лiстападзе цi снежнi рушыць пад ветразем у мора.

РАЗДЗЕЛ ДВАЦЦАЦЬ ЧАЦВЕРТЫ

Бiтва з дзiкунамi. - Рабiнзон выратоўвае гiшпанца. - Пятнiца знаходзiць бацьку.

Як толькi спынiлiся дажджы i зноў засвяцiла сонца, я пачаў з ранiцы да ночы рыхтавацца да будучага плавання. Я загадзя разлiчыў, колькi правiзii нам можа спатрэбiцца, i пачаў нарыхтоўваць неабходныя прыпасы.

Тыднi праз два, а то i раней, я меў намер разбурыць плацiну i вывесцi лодку з дока.

Але нам не суджана было адправiцца ў дарогу.

Неяк аднойчы ранiцой, калi я, як звычайна, быў заняты падрыхтоўкай да ад'езду, мне прыйшло ў галаву, што добра было б, апрача iншай ежы, прыхапiць з сабою невялiкi прыпас i чарапашынага мяса.

Я паклiкаў Пятнiцу i папрасiў яго збегаць на бераг i злавiць чарапаху. (Мы палявалi на чарапах кожны тыдзень, таму што абодва любiлi iх мяса i яйкi.)

Пятнiца памчаўся выконваць маю просьбу, але не прайшло i чвэрткi гадзiны, як ён прыбег назад, перамахнуў, як на крылах, цераз агароджу i, раней, чым я паспеў спытаць у яго, што здарылася, закрычаў:

- Гора, гора! Бяда! Кепска!

- Што здарылася? Што такое, Пятнiца? - спытаў я трывожна.

- Там, каля берага, - адказаў ён, - каля берага адна, дзве тры... адна, дзве, тры лодкi!

З яго слоў я зразумеў, што ўсiх лодак было шэсць, але, як потым высветлiлася, iх было толькi тры, а ён двойчы паўтарыў падлiк, таму што быў вельмi ўсхваляваны.

- Не трэба палохацца, Пятнiца! Трэба быць адважным! - сказаў я, стараючыся падбадзёрыць яго.

Небарака быў страшэнна напалоханы. Ён чамусьцi вырашыў, нiбыта дзiкуны з'явiлiся па яго, нiбыта яны яго парэжуць на кавалкi i з'ядуць. Ён увесь калацiўся. I я не ведаў, як яго супакоiць. Я казаў, што мяне, калi на тое пайшло, чакае такая ж небяспека: калi з'ядуць яго, то з'ядуць i мяне разам з iм.

- Але мы будзем баранiцца! - сказаў я. - Мы не дамося жывымi iм у рукi; мы распачнём з iмi бойку, i ты ўбачыш, што мы пераможам! Ты ж умееш страляць, цi не так?

- Я ўмею страляць, - адказваў ён, - толькi iх многа, вельмi многа.

- Не страшна, - сказаў я, - адных мы заб'ём, а астатнiя напалохаюцца нашых стрэлаў i разбягуцца. Я абяцаю табе, што не дам цябе ў крыўду. Я буду адважна баранiцца сам i цябе буду баранiць. Толькi абяцай мне, што таксама будзеш адважна баранiць мяне i выконваць усе мае загады.

- Я памру, калi ты загадаеш, Рабiнзон Круза!

Пасля гэтага я прынёс з пячоры вялiкую конаўку рому i даў яму выпiць (я так ашчадлiва абыходзiўся са сваiм ромам, што ў мяне заставаўся яго яшчэ ладны запас).

Затым мы сабралi ўсе нашы мушкеты i паляўнiчыя стрэльбы, падрыхтавалi iх як след i зарадзiлi. Апрача таго, я ўзброiўся, як заўсёды, шабляю, а Пятнiцу даў сякеру.

Падрыхтаваўшыся такiм чынам да бою, я ўзяў падзорную трубу i падняўся для разведкi на гару.

Накiраваўшы трубу на бераг мора, я хутка ўбачыў дзiкуноў: iх было чалавек дваццаць, ды, апрача таго, на беразе ляжала трое звязаных людзей. Лодак, паўтараю аказалася толькi тры, не шэсць. Было зразумела, што ўвесь гэты натоўп дзiкуноў з'явiўся на выспу з адзiнай мэтай - адсвяткаваць сваю перамогу над ворагам. Прадбачылася жахлiвае крывавае вiдовiшча.

Я таксама заўважыў, што гэты раз яны высадзiлiся не там, дзе высаджвалiся тры гады назад, у дзень нашай першай сустрэчы з Пятнiцай, а куды блiжэй да мае бухтачкi. Тут бераг быў нiзкi, i амаль да самае вады спускаўся густы лес.

Мяне страшэнна хвалявала злачынства, якое мела адбыцца неўзабаве. Марудзiць не было калi. Я збег з гары i сказаў Пятнiцу, што трэба як мага хутчэй напасцi на гэтых крыважэрных людзей.

Пры гэтым я яшчэ раз спытаўся ў яго, цi будзе ён мне дапамагаць. Ён цяпер зусiм асмялеў (магчыма, гэтаму часткова садзейнiчаў ром) i з бадзёрым, нават радасным выглядам паўтарыў, што гатовы памерцi за мяне.

Усё яшчэ будучы ўзбуджаны, я схапiў пiсталеты i стрэльбы (астатняе ўзяў Пятнiца), i мы рушылi ў дарогу. На ўсякi выпадак я ўзяў у кiшэню бутэльку рому i даў Пятнiцу несцi невялiкi мяшэчак з запаснымi кулямi i порахам.

- Iдзi за мной, - сказаў я, - не адставай нi на крок i маўчы. Не пытайся ў мяне нiчога. Ды не надумайся страляць без мае каманды!

Падышоўшы да ўскрайку лесу з таго боку, якi быў блiжэй да берага, я спынiўся, цiхенька паклiкаў Пятнiцу i, паказаўшы яму высокае дрэва, загадаў узлезцi на верхавiну i зiрнуць, цi вiдны адтуль дзiкуны i што яны робяць. Ён амаль адразу ж злез з дрэва i паведамiў, што дзiкуны сядзяць вакол вогнiшча, даядаючы аднаго з палонных, якiх яны прывезлi, а другi, звязаны, ляжыць там жа, на пяску.

- Потым яны з'ядуць i таго, - дадаў Пятнiца зусiм спакойна.

Уся мая душа так i ўспыхнула ад раз'юшанасцi пры гэтых словах.

Пятнiца сказаў мне, што другi палонны не iндзеец, а адзiн з тых белых барадатых людзей, якiя прыплылi да яго берага на лодцы. "Трэба дзейнiчаць", вырашыў я. Я схаваўся за дрэва, дастаў падзорную трубу i выразна ўбачыў на беразе белага чалавека. Ён ляжаў нерухома, таму што яго рукi i ногi былi звязаны гнуткiмi дубцамi. Не было сумнення, што гэта быў эўрапеец: ён быў апрануты.

Наперадзе раслi кусты, i сярод гэтых кустоў стаяла дрэва. Кусты былi даволi густыя, так што можна было падкрасцiся туды непрыкметна.

Хоць я i быў так страшэнна абураны, што мне хацелася кiнуцца на людаедаў у той жа момант, нават не думаючы пра магчымыя вынiкi, я ўсё ж стрымаў сваю раз'юшанасць i прабраўся тайком да дрэва. Дрэва стаяла на пагорку. З гэтага пагорка мне было вiдаць усё, што адбывалася на беразе.

Ля вогнiшча, цесна прыцiснуўшыся адзiн да аднаго, сядзелi дзiкуны. Iх было дзевятнаццаць чалавек.

Крыху воддаль, схiлiўшыся над звязаным эўрапейцам, стаялi яшчэ двое. Вiдаць, iх толькi што паслалi па палоннага. Яны павiнны былi забiць яго, парэзаць на часткi i раздаць кавалкi яго мяса ўсiм, хто быў на гэтым баляваннi.

Я павярнуўся да Пятнiцы.