Кривицкий Александр - Учебник белорусского языка
- Название:Учебник белорусского языка
- Автор:
- Жанр:
- Издательство:Вышэйшая школа
- Год:1994
- ISBN:5-339-00895-9
- Рейтинг:
- Избранное:Добавить в избранное
-
Ваша оценка:
Кривицкий Александр - Учебник белорусского языка краткое содержание
Книга включает поурочно изложенный материал по фонетике и граматике белорусского языка, подробные сведенья о нормах оформления деловой документации на белорусском языке (приводятся образцы деловых бумаг), русско-белорусские словарики разного типа, а так же пословицы, поговорки, ффразеологизмы, меткие выражения (под заглавием "Для красного словца".
Подобное пособие издается в республике впервые.
Для тех, кто хочет в короткий срок самостоятельно овладеть разговорно-литературным языком белорусов.
Учебник белорусского языка - читать онлайн бесплатно полную версию (весь текст целиком)
Шрифт:
Интервал:
Закладка:
Íскры,
Ад салюта íскры
Пáдаюць на абелíскі.
Каб не меў ты долі горкай,
Пáлі волаты ў баí.
І — як абелíск над зоркай.
Як прамéнь, прамое І.
Крадком ступае пакрысé.
Што за спіною К нясé?
Куды ідзé,
Нясé каго?
Як хочаш,
Сам спытáй яго!
Лáпа льва
Ці ножка лáвы
Злéва так стаíць
Ці спрáва?
Лáпа ў кошкі,
Лáпа ў рысі,
Лепш за лáпы не бярыся!
Моўчкі я і ты ішлí,
А звялí далоні,
Сталі МЫ,
І на зямлí
Смех звінíць сягоння.
3 М — на ўвáзе гэта май
Мáма,
Мір і Свéтлы Май!
Невядома хто парэзаў
На кавáлкі лéсвіцу:
Шмат драбíн
Для ўсіх гарэзаў,
Ды па іх не лéзецца.
У навýку шлях круты —
Не забýдзь пра гэта ты!
Окае, окае
Кола крутабокае,
Бо, падняўшы сотню тон,
Самазвáл бярэ разгон.
3 Белавéжы наш БелАЗ
Возьме ўсіх зуброў за рáз.
Пакýль збірáюць
новы дом
Без гэбля, без сякéры,
Пустýе без дзвярэй праём, просіць:
— Дайце дзвéры!
Рукý пад пáху Р бярэ.
Урáнні росна на дварэ.
Смех ухапíўшы за рукý,
Пабéг Рамáн дагнáць ракý.
3 Р пачынáецца расклáд.
Рабочы час расклáду рад.
Стынуць капытоў сляды
І не выпадкова
Грэе сонца ў халады
Мéсяца падкова.
Хто падкову ўзнёс на нéба,
Зразумéць самому трэба!
Тэлеантэны не ад стрáху
Уздрыгваюць на кожным дáху,
Яны павінны
Штòхвіліны
3 усёй зямлí лавíць навíны.
Запамінáецца адмéнна:
Т — тонкая тэлеантэна.
Убок, угору ад ствалá
Галíнка ціха ў рост пайшлá.
У-у — вые ў нéба воўк зімою
3 ашчэранаю пáшчай злою.
У — запалíлі фáкел звыкла,
І ў той жа момант
Цéмра знíкла.
Фыркае, надзьмýўшы шчокі,
Ф забылася на ўрокі,
Як сур'ёзнай быць такой —
Смех за кожнаю шчакой.
Х — нажнíцы ад знямогі
Выпрасталі рýкі, ногі —
Хай іголка-даўгашыя
Хвартухí даўгíя шые!
Цяпéр ісцí далéй
парá нам.
Ц — цяжкая цыстэрна
з крáнам.
Крыхý павéрнеш кран яшчэ —
Цурок з цыстэрны пацячэ.
Чакáе ўпáрта арляня,
Калí паклíча вышыня.
Квартáл,
Дзе ўзрос за гмáхам гмах,
Нібы арлíных крыл размáх.
Ч вéльмі вáжнае тамý,
Што пачынáе ўсе «чамý»?
Шэпча штосьці шасцярня,
Быццам Ш — яé радня.
І зусíм не для забáвы
Шасцярня скрыпíць зубáмі.
Далічыўшы да шасцí,
Можна ўжо шукáць ісці!
Эх! — Э праходу не даé,
Язык пакáзвае сярдзíта,
Тамý ў канцы шукáй яé,
А не ў пачáтку алфавíта.
Юным стáне чэмпіёнам —
Бач, як гоніць мяч са звонам,
Вýчыць кéмлівасць сваю.
Даланя з мячом, Як Ю.
Ты пяéш і я пяю —
Кожны пéсеньку сваю.
— Я ў канцы быць не магý! —
Выстаўляе Я нагý.
Той, хто якае зашмáт,
Стáвіць сам сябé назáд!
Вéдай,
Да навýк ахвочы,
Áзбука —
Вучэння вочы!
Áзбука —
Ад А да Я —
Спадарожніца твая,
У краíну вéдаў шлях
Пачынáе па складáх.
Са складоў складзéцца слова.
Слова —
Добрых спраў аснова.
(Р. Барадулін)
вéды — знания
вéдаць — знать
паступова — постепенно
пакрысé — понемногу
трэба — надо
павáга — уважение
айчына — отчизна
чырвоны — красный
бýсел — аист
парáіць — посоветовать
плот — забор
слуп — столб
чакáць — ждать, ожидать
даланя (далонь) — ладонь
зрабíцца — сделаться
быццам — будто, как будто
пільнавáць — стеречь
кранáць — дотрагиваться
на ўвáзе гэта май — имей это в виду
драбíна — здесь ступенька лестницы.
гарэза — озорник, шалун, проказник, сорванец, также озорница, шалунья, проказница
кола — колесо
гэбель — рубанок
расклáд — расписание
выпадкова — случайно
зразумéць— понять
штохвілíны — ежеминутно
навíны — новости
адмéнна — отменно
галíнка — веточка
ашчэраны — оскаленный, ощеренный
звыкла — привычно
цурок — струя
гмах — громада, громадина, махина (об огромном сооружении)
вéльмі — очень
далічыць — досчитать
шукáць — искать
кéмлівасць — сметливость, сообразительность, понятливость, смышлёность
зашмáт — слишком много
ахвочы — падкий, охочий
спадарожніца — спутница
спрáва — дело
1. Выучите наизусть белорусский алфавит. Перепишите его по памяти в тетрадь.
2. Прочитайте следующие слова, обращая внимание на правильное произношение звуков, обозначаемых буквами дж, дз. Найдите все эти слова в «Тлумачальным слоўніку беларускай мовы».
Хаджу, ваджу, джала, нараджэнне, ураджай, вэнджаны, паджгаць, гараджанін, паджарыць — пад + жарыць, аджынаць — ад + жынаць, дзынкнуць, пэндзаль, ксяндза, дзвынкаць, дзылінкаць, дзын-дзын, надзвычай — над + звычай, падзываць — пад + зываць, дзякуй, дзень, дзверы [дзьверы], абедзве [абедзьве], дзевяць, дзелавы, ледзьве.
3. Прочитайте следующие слова, обращая особое внимание на правильное произношение звука, обозначаемого буквой ц. Определите значение этих слов.
Цікава, ціск, церці, цецярук, цяперашні, цягнік, цюкнуць, цеплы, церабленне, цікаўны, цюцька, цямнець, цверды [цьверды], цвік [цьвік], цьмяны, цвілы [цьвілы], цвыркун, цэгла, цукерка, цурбан, цыгейка, цыкля, цэбрык, цырата.
4. Прочитайте слова, обращая особое внимание на произношение звука, обозначаемого буквой ў. Какие звуки соответствуют ему в русском языке?
Траўка, пайшоў, ваўкі, дрэўка, воўна, гуляў, страляў, лаўка, лаўсан, наўмысна, наўздагад.
5. Прочитайте следующие слова. Определите их значение путем перевода на русский язык.
Шчасце, шчаўе, шчодры, шчыпаць, шчыры, шчаня, рэчышча, рошчына, нарыхтоўшчык, цешча, рад, рэзаць, румза, рызыкант, рымарня, жывёла, жаробка, жарт, ноч, рэч, печ, чаромха, чуваць, чэзнуць, чэрвень, чэрствасць, шаптаць, шалупінне, шыр, шэсце.
6. Прочитайте следующие слова.
Аб'ява, пад'езд [падйэст], пад'есці [падйэсьці], з'ява [зьява], з'ем [зьем], каньяк, інтэрв'ю, в'етнамец, дасье, мільен, Пракоф'еў, здароўе, мадзьяр, краманьенец, з'інець [зьйінець], з'ехаць [зьйэхаць], з'ёрзаць [зьйорзаць], з'едлівы [зьйэдлівы], з'езд [зьйэст], з'едкі [зьйэткі], аб'ездчык [абйэшчык], ад'язджаць [адйажджаць], аб'езд [абйэст], аб'ект, медальён, альянс, сям'я, пер'е, куп'ё, вераб'і.
7. Прочитайте следующие слова. Проверьте их произношение по «Слоўніку беларускай мовы».
Джгнуць, мазгі, бразгат, ганак, рэзгіны, гузік, вакзал, гонтавы, гірса, галава, гаварыць, гнойны, глей, гладзіць, вагацца, гэты, габляваць, гогат, гнясці, нягеглы, гвалт, швагер.
Шрифт:
Интервал:
Закладка:
