Канстанцін Шанцаў - Пяшчынкі шчасця

– Так, так, а галава баліць? Адчуванне павышэння тэмпературы? Ламата ў целе? Нейкія скаргі на самаадчуванне? Заўважылі нешта дзіўнае?

– Стойце, стойце, не так хутка. Галава ўжо праходзіць, хоць балела вельмі моцна. Тэмпературы накшталт няма. Ламае шыю і спіну. Ды і яшчэ нейкі прысмак у роце, як быццам жалеза, ці што. Дзіўна тое, што пры мне не было нічога: ні пашпарта, ні ключоў ад дома, ні грошай, нават гузікаў і тых няма.

– Гузікаў, кажаце. Металічныя гузікі былі?

– Так, а што такое?

– А грошы і пашпарт у чым былі?

– Так гэта, ў самаробнай вокладцы. Я яе сам зрабіў. Металічную, каб пашпарт не заламваўся, а для грошай таксама зрабіў металічны трымальнік.

– Усё ясна! Малады чалавек, сардэчна запрашаем у Зону! Пакуль не ведаю як, але вы ўжо тут. Верагодна, Зона хоча пашырыцца і, заадно, папоўніцца насельніцтвам.

– Прабачце, дзе? Што за Зона? Яна што, жывая?

– Прабачце, малады чалавек. Не часта, ці ведаеце, даводзіцца мець зносіны з людзьмі з-за перыметра. Давайце паспрабую растлумачыць вам усё па парадку.

Дык вось. Зона – тэрыторыя, вобразна кажучы, вакол Чарнобыльскай атамнай станцыі, з якой, пасля падзей далёкага 1986, былі адселеныя жыхары, якія знаходзіліся паблізу населеных пунктаў: мястэчкаў, вёсак і пасёлкаў. Хоць гэта не зусім дакладнае вызначэнне, але гэта не так ужо і важна. Пазней вы самі ўсё зразумееце, калі трохі абжывецесь тут. Дарэчы, можа быць, вы ў чымсьці маеце рацыю – многія з людзей, якія знаходзяцца ў зоне, лічаць яе жывой. Больш таго, некаторыя лічаць яе разумнай.

Перыметрам тут называюць мяжу самой зоны. Дарэчы, сам перыметр ўзмоцнена ахоўваецца, таму ваша з'яўленне тут ўжо само па сабе даволі дзіўная падзея, так як пракрасьціся з-за перыметра у зону можна толькі за вялікія грошы альбо па загадзе ўрадавых арганізацый. Вялікімі грашыма вы не валодаеце, ды і на ўрадавага чалавека таксама не падобныя. Хоць… пажывем-пабачым. Не тое, каб у нас тут быў «крызіс даверу» да ўсіх. Звычайна, за чалавека кажуць яго ўчынкі, а вы, малады чалавек, пакуль тут новенькі…

Людзей, якія знаходзяцца ў зоне, называюць сталкерамі. Мабыць, хтосьці начытаўся творчасці братоў Стругацкіх, але гэта толькі маё меркаванне. Дык вось, сталкеры аб'ядноўваюцца ў групы, або, інакш, групоўкі. Такіх на тэрыторыі зоны шмат, але самыя вядомыя «Доўг» і «Свабода», хоць большасць сталкераў аддаюць перавагу не далучацца ні да адной з груповак. Ёсць і такія, якія аддаюць перавагу жыць за кошт іншых і займаюцца разбоем і рабаваннем. Таксама ў зону часта наведваюцца і ваенныя, якія праводзяць зачысткі муціраваных жывёл, ды і сталкераў вылоўліваюць, так як знаходжанне ў зоне людзей катэгарычна забаронена, за выключэннем навуковага персаналу. Напрыклад, сталкеры, якія ахоўваюць наш бункер, у свой час таксама папаліся вайскоўцам, але ім прапанавалі выбар: альбо працаваць на нас, альбо атрымаць тэрмін у іншай «зоне».

У агульных рысах, малады чалавек, у вас невялікі выбар. Выбрацца за перыметр можна, але гэта будзе каштаваць значна большых грошай, чым варта трапіць сюды. Але калі ж вы трапіцеся вайскоўцам, то атрымаеце немалы тэрмін за незаконнае пранікненне на ахоўную зону. Хоць не выключаны і горшы варыянт: можна злавіць шальную кулю, быць з'едзеным якім-небудзь мутантам або трапіць у анамалію.

– Анамалію? А гэта яшчэ што такое?

– О-о-о, на гэтую тэму можна казаць гадзінамі. Саміх анамалій звышдастаткова плюс да гэтага яны, пры збегу пэўных абставінаў аб'ядноўваюцца і ўтвараюць новыя з рознымі, часам, незвычайнымі ўласцівасцямі.

Але распавядаць гэта адно, а ўбачыць на свае вочы – зусім іншае. Да таго ж, наколькі я разумею, вы хацелі б вярнуцца за перыметр? Мяркуючы па вашаму выразу твару вельмі.

Я, як кіраўнік нашага навуковага лагера, магу прапанаваць вам пэўнага роду супрацоўніцтва.

Паколькі сталкеры, якія ахоўваюць наш бункер неабходныя нам тут, як для забеспячэння абароны, так і для гаспадарчых патрэб, яны не ў стане аказваць нам паслугі па здабычы ўзораў розных наватвораў зоны. Вы казалі, што на трупе выявілі пісталет і камунікатар? Гэта добра, так як на гэта не прыйдзецца марнавацца. Зразумейце, мы не дабрачынная арганізацыя, у нас вельмі жорсткае фінансаванне і за ўсе выдаткаваныя грошы мы павінны выразна даць справаздачу. Наш тэхнік пераробіць камунікатар пад вашыя ідэнтыфікацыйныя дадзеныя, праверыць вашу зброю і выдасць вам, у арэнду зразумела, ахоўны касцюм. Касцюм прасценькі, але ўсё ж лепш чым ваша адзенне, як у плане абароны, так і па наяўнасці гузікаў. Прабачце мой спецыфічны гумар, але гэта так.

Для таго, каб выбрацца за перыметр зоны вам неабходна, як мінімум, выжыць тут. Для гэтага я папрашу каго-небудзь з сталкераў навучыць вас па мінімальным патрабаванням: валоданню зброяй, адносінам з групоўкамі, распазнанні анамалій, здабычы артэфактаў…

– Прабачце, чаго?

– Э-э, артэфактаў. Тых самых наватвораў зоны, за якія мы зможам вам плаціць добрыя грошы. Папярэджваю адразу – праца адказная і небяспечная. Вы маеце права адмовіцца, але гэта значыць, што ваша вяртанне дадому адкладзецца на нявызначаны перыяд. Да таго ж, працуючы на нас, вы здабудзеце некаторы імунітэт да ваенных, так як з імі ў нас заключана пагадненне на аказанне садзейнічання. Ну, не буду вас прымушаць даваць адказ адразу. Абдумайце ўсё. Зайдзіце да тэхніка, а ён накіруе вас да вашага інструктара. Пакуль адпачывайце. Так, у нас сёння аўторак. Ага, часу ў вас да раніцы суботы. А мне пара вяртацца да працы. Прыемна было з вамі паразмаўляць. Да пабачэння.

– Да пабачэння…

Вучоны разгарнуўся і пайшоў у глыбіню пакоя да нейкай дзіўнага выгляду ўстаноўцы, а ён разгарнуўся і пайшоў да выхаду з бункера. Апынуўшыся на вуліцы, ён зажмурыўся ад нясцерпна яркага сонечнага святла.

– Прывітанне! Гэта зона цябе так вітае, – сказаў яму нехта.

– Прывітанне! – адказаў ён і, крыху аднавіў погляд, разгледзеў таго, хто гаварыў.

– Гэта ты сюды трапіў праз «рукаў»? Пашанцавала, што застаўся жывы…

– Праз што?

– «Рукаў»! Існуе версія, што зона, час ад часу, раскідвае ў бакі атожылкі-шчупальцы. Мы іх называем «рукавамі». Вось адным з такіх цябе сюды і закінула. Толькі раней зацягвала жывёл, так і тых мёртвымі. А ты толькі нічога не памятаеш. Сам жывы і ні драпіны. Але над гэтым няхай разумнікі вось з гэтай кансервавай банкі ламаюць свае галовы.

Так, дарэчы, мяне завуць Сенька Добры. Я – твой інструктар. Так што пакуль ты будзеш тут, мне давядзецца даць табе некалькі ўрокаў, без якіх у зоне прайсці метраў трыццаць не атрымаецца. Твая дарога сюды не ў рахунак. Гэта сама зона пакуль захавала табе жыццё. За час твайго далейшага існавання тут яна будзе спрабаваць яе забраць. І я не жартую. Наколькі я разумею, як цябе завуць, ты не памятаеш, але гэта, магчыма, да лепшага. Зона сама дасць табе тое імя, якое ты заслугоўваеш. Добра, пайшлі за тваім ствалом, а потым да тэхніка.