Джордж Оруэлл - 1984 (на белорусском языке)

- Смiт! - закрычаў голас з тэлегляда. - 6079 Смiт У.! Рукi прэч з кiшэняў! Забараняецца засоўваць рукi ў кiшэнi ў камеры!

Ён зноў цiхенька сеў i склаў рукi на каленях. Перш чым трапiць сюды, ён прабыў нейкi час у iншым месцы - гэта была звычайная турма або проста часовая арыштоўня, куды патрулi завозiлi затрыманых. Ён не ведаў, колькi часу ён там прабыў, але некалькi гадзiн то пэўна. Без гадзiннiка i без дзённага святла вельмi цяжка было вымераць час. Гэта было тлумнае смуроднае памяшканне. Яны кiнулi яго ў камеру, падобную да той, у якой ён быў цяпер, але агiдна брудную i ўвесь час запоўненую дзесяццю-пятнаццаццю чалавекамi. Большасць з iх былi простыя крымiнальнiкi, але было сярод iх i некалькi палiтычных зняволеных. Ён цiхенька сядзеў, прыцiснуўшыся да сцяны, штурханы бруднымi целамi, занадта засяроджаны на сваiм страху i на болю ў жываце, каб зважаць на тое, што адбываецца навокал, i, аднак, яму кiнулася ў вочы дзiўная рознiца ў паводзiнах памiж сябрамi Партыi i астатнiмi зняволенымi. Партыйцы былi заўсёды маўклiвыя i напалоханыя, а звычайным крымiнальнiкам, здавалася, было на ўсё напляваць. Яны лаялiся на ахоўнiкаў, зацята супрацiўлялiся, калi тыя спрабавалi канфiскаваць iх рэчы, пiсалi непрыстойнасцi на падлозе, елi кантрабандную ежу, якую яны выцягвалi з таемных схованак у вопратцы, i нават заглушалi сваiмi крыкамi тэлегляд, калi той спрабаваў навесцi парадак. З другога боку, здавалася, што некаторыя з iх былi ў добрых адносiнах з ахоўнiкамi, звалi iх па iменi i спрабавалi выцыганiць у iх цыгарэты праз вочка ў дзвярах. Дый ахоўнiкi таксама ставiлiся да крымiнальнiкаў з нейкай спагаднасцю, нават калi мусiлi абыходзiцца з iмi сурова. У камеры шмат гаварылася пра лагеры прымусовай працы, у якiя, як меркавалася, мелi выслаць большасць зняволеных. Як з гэтых размоў, дык у лагерах было "нiшто сабе", калi маеш добрае знаёмства i трохi клёку ў галаве. Там буяла хабарнiцтва, фаварытызм i вымаганне ўсiх гатункаў, там iснавала мужаложства i прастытуцыя, там нават падпольна гналi спiрт з бульбы. Важныя пасады там давяралiся толькi крымiнальнiкам, асаблiва рабаўнiкам i забойцам, якiя складалi нешта накшталт арыстакратыi. Усю брудную працу рабiлi палiтычныя.

Насельнiкi камеры ўвесь час мянялiся, няспыннай чарадою то заводзiлi, то выводзiлi самых розных вязняў: гандляроў наркотыкамi, зладзеяў, бандытаў, спекулянтаў, прапойцаў, прастытутак. Некаторыя п'яныя гэтак буянiлi, што iншыя вязнi мусiлi разам iх супакойваць. Вялiзную кабецiшчу гадоў шэсцьдзесят з вялiкiмi адвiслымi грудзьмi i рэдкiмi пасмамi сiвых валасоў, павыдзiраных у бойках, уцягнулi ў камеру чатыры ахоўнiкi, хоць яна i ўпiралася, нема гарлаючы i таўхаючы iх нагамi. Яны сцягнулi з яе боты, якiмi яна спрабавала iх убрыкнуць, i звалiлi яе акурат на каленi Ўiнстану, ледзь не паламаўшы яму сцегнавыя косцi. Яна падхапiлася i закрычала iм наўздагон: "Сраныя выблядкi!" Пасля, заўважыўшы, што сядзiць на нечым нетрывалым, яна з'ехала з Ўiнстанавых каленяў на лаву.

- Прабачай, каханенькi, - сказала яна. - Я на цябе не села б, каб гэтыя засранцы не пасадзiлi. Не ведаюць, як з жанчынай абыходзiцца, цi што? - яна памаўчала, пачухала грудзi i адрыгнула. - Прабачай, - сказала яна, - мне трохi няможацца.

Яна нахiлiлася наперад, i яе званiтавала на падлогу.

- Во так лепей, - сказала яна, адхiлiўшыся назад i заплюшчыўшы вочы. Нiколi не трымай у сабе, во што я кажу. Рыгай, пакуль цёпленькае.

Яна ачомалася, павярнулася, каб яшчэ раз паглядзець на Ўiнстана, i, здаецца, адразу яго ўпадабала. Сваёй вялiзнай рукою яна абняла яго i прытулiла да сябе, дыхаючы яму ў твар пiвам i ванiтамi.

- Як цябе завуць, каханенькi? - спыталася яна.

- Смiт, - адказаў Ўiнстан.

- Смiт? - здзiвiлася жанчына. - Во смешна. Маё прозвiшча таксама Смiт. А што, - дадала яна расчулена, - я магла б быць тваёй мацi!

"Яна магла б быць маёй мацi", - падумаў Ўiнстан. Узрост i знешнасць падыходзiлi, i было цалкам верагодна, што людзi мянялiся, адбыўшы дваццаць гадоў у лагеры прымусовай працы.

Больш нiхто з iм не гаварыў. Было дзiўна, што крымiнальнiкi не звярталi нiякай увагi на зняволеных партыйцаў. "Палiты", - называлi яны iх з абыякавай знявагай. Зняволеныя сябры Партыi, здавалася, страшна баялiся з некiм загаварыць, асаблiва ж адзiн з адным. Толькi аднойчы, калi два сябры Партыi, дзве жанчыны, апынулiся побач на лаве, прыцiснутыя ў цясноце адна да адной, Ўiнстан расчуў у гамане галасоў некалькi паспешлiва прашаптаных словаў, сярод якiх ён здолеў разабраць нешта накшталт "пакой сто адзiн", але не зразумеў, што гэта значыць.

Сюды ж яны перавялi яго дзве цi тры гадзiны таму. Глухi боль у жываце не праходзiў, часам балела меней, часам болей, адпаведна з гэтым думкi яго то пашыралiся, то сцiскалiся. Калi балела мацней, ён думаў толькi пра сам боль i пра жаданне есцi. Калi адпускала, яго ахоплiвала панiка. Былi хвiлiны, калi ён з такой дакладнасцю ўяўляў сабе ўсё, што яго чакае, што ў яго займала дух, а сэрца пачынала шалёна калацiцца. Ён адчуваў, як яго будуць бiць дубiнкамi па локцях i каванымi ботамi па костках; ён бачыў, як будзе поўзаць па падлозе, просячы лiтасцi праз выбiтыя зубы. Ён амаль не думаў пра Джулiю. Ён не мог засяродзiць на ёй свае думкi. Ён кахаў яе i не збiраўся ёй здрадзiць; але гэта было голае сцверджанне, ён проста ведаў гэта, як ведаў правiлы арыфметыкi. Ён не адчуваў кахання да яе, i наўрад цi яго цiкавiла, што з ёй сталася. Ён думаў часцей пра О'Браэна, думаў з нейкай мiгатлiвай надзеяй. О'Браэн павiнен ведаць, што яго арыштавалi. Братэрства, казаў ён, нiколi не спрабуе ўратаваць сваiх сябраў. Але ж лязо, яны прыслалi б лязо, калi б маглi. Прайшло б, можа, секунд пяць, перш чым ахоўнiк паспеў бы ўварвацца ў камеру. Лязо ўвайшло б у яго з нейкай пякучай сцюдзёнасцю i нават парэзала б да касцей пальцы, што яго трымалi. Усё гэта адгукалася ў яго нямоглым целе, якое дрыгатлiва сцiскалася ад найменшага болю. Ён не быў пэўны, цi ўжыве ён лязо, нават калi будзе мець такую магчымасць. Было ўсё ж натуральней iснаваць ад хвiлiны да хвiлiны, згаджаючыся пажыць яшчэ дзесяць хвiлiн, нават ведаючы, што пасля iх цябе чакае катаванне.

Часам ён спрабаваў падлiчыць колькасць кафляных плiтак у сцяне камеры. Гэта нiбыта было i няцяжка, але ён заўсёды збiваўся на тым або iншым месцы. Часцей яго хвалявала, дзе ён i каторая цяпер гадзiна. Нейкi момант ён адчуваў напэўна, што звонку быў дзень, у наступны ж момант яму з гэткай жа пэўнасцю здавалася, што там апраметная цемра. Тут жа, як ён здагадваўся, святло не выключалася нiколi. Гэта было месца, дзе няма цемры: цяпер ён зразумеў, чаму О'Браэн разгадаў яго намёк. У Мiнiстэрстве Любовi не было вокнаў. Яго камера магла знаходзiцца ў самай сярэдзiне будынка або пры яго вонкавай сцяне, на дзесятым паверсе пад зямлёй або на трыццатым над ёю. Ён у думках пераносiў сябе з месца на месца i спрабаваў вызначыць з цялесных адчуванняў, вiсеў ён высока ў паветры цi быў пахаваны глыбока пад зямлёй.