Радыё Свабода - Дарога праз Курапаты

Сябры ініцыятывы прынялі зварот да грамадзкасьці з асуджэньнем гвалтоўных дзеяньняў уладаў супраць абаронцаў мэмарыялу, а таксама звароты да кіраўніка ўраду Генадзя Навіцкага і ў пракуратуру, каб яны патлумачылі, чаму будаўніцтва такога сур’ёзнага аб’екту як кальцавая дарога вядзецца без праекту.

На паседжаньні вырашылі правесьці на наступным тыдні сустрэчу прадстаўнікоў грамадзкасьці з чыноўнікамі ўраду, праектных установаў і Міністэрства ўнутраных справаў, у выніку якой мусіць быць падпісаны пратакол, які б рэглямэнтаваў правы й абавязкі абодвух бакоў, у тым ліку ў справе добраўпарадкаваньня тэрыторыі Курапатаў. Прадстаўнікі маладзёвых арганізацыяў, што аб’яднаныя ў ініцыятыву «Моладзь у абарону Курапатаў», прапанавалі распачаць конкурс на стварэньне ва ўрочышчы народнага мэмарыялу. Гэтую ініцыятыву падтрымалі. Паводле сакратаркі грамадзкай ініцыятывы Ірыны Жыхар, памочнік Лукашэнкі Сяргей Посахаў ужо накіраваў у Камітэт па захаваньні гісторыка-культурнай спадчыны прапанову паставіць у Курапатах помнік ахвярам фашыстоўскіх рэпрэсіяў. Каб перашкодзіць гэтым плянам уладаў, сябры ініцыятывы вырашылі зьвярнуцца да разгляду праектаў помніка ў Курапатах, што стварылі яшчэ на пачатку 1990-х гадоў Будуць таксама зьбіраць сродкі на пабудову ва ўрочышчы народнага мэмарыялу. Мастакі суполкі «Пагоня» ўжо вырашылі ахвяраваць на пабудову помніка ў Курапатах усе грошы, што яны зарабілі на выставе сваіх твораў.

13 лістапада 2001

НАЗІРАЛЬНІКІ Ў КУРАПАТАХ СОЧАЦЬ ЗА БУДАЎНІЦТВАМ ДАРОГІ

Сёньня высьветлілася, што будаўнікі ня маюць праекту пабудовы падпорнай сьценкі.

Ганна Соусь:

Дагэтуль побач з будаўнікамі ўвесь час можна пабачыць міліцыянтаў. Але ў лягер валанцёраў яны цяпер не заходзяць, пільнуюць абаронцаў Курапатаў здалёк. Распавядае сябар Беларускай Партыі Свабоды Алесь Гетман:

— Дзесьці да 11-й начы дзяжурыла машына міліцыі, іх зьмянілі амонаўцы.

— Ці былі пагрозы?

— Начальнік «Белпалку», які тут кіруе, учора сказаў Аляксею, што адзін ужо тут дахадзіўся з сотавым, глядзі, хутка й цябе таксама... Будаўнікі казалі, што трэба будзе прыбіраць некаторыя крыжы. Мы кажам, што ня будзем гэта рабіць, прыбірайце самі. А яны нам кажуць, што заўтра ўзвод АМОНу прывядуць.

Валанцёры ўвесь час сочаць за тым, як адбываецца пашырэньне кальцавой дарогі. Кантактаваць з будаўнікамі часам бывае не зусім проста. Распавядае сябар руху «Зубар» Мікіта Сасім:

— Учора ўвечары прыйшоў адзін зь іх у нецьвярозым стане. Намагаўся даведацца, колькі нас, чаго мы хочам, чаго сядзім, колькі нам плацяць. Мы пагналі яго, сказалі: прыходзь сюды цьвярозы, тады паразмаўляем.

— Вы сочыце за тым, як ідзе будаўніцтва?

— Канечне. У некаторых месцах яны залазяць за межы, якія стварылі самі для сябе.

Сёньня за будаўнічымі працамі ў Курапатах афіцыйна назіраў Уладзімер Кішкурна. Ён высьветліў, што будаўнікі ня маюць праекту пабудовы падпорнай сьценкі. Я спрабавала паразмаўляць з будаўнікамі, хацела запытацца ў іх, як яны адчуваюць сябе пасьля таго, як накіравалі тэхніку на асьвечаныя крыжы. Падышла да сіняга мікрааўтобуса, у ім знаходзіліся шасьцёра начальнікаў, у тым ліку й прараб будоўлі, зь якім я раней ня раз гаварыла. Ніхто не пажадаў назваць сваіх імёнаў і пасадаў.

— Калі скончыцца будаўніцтва на гэтым участку?

— Калі скончыцца, тады і ўбачыце.

— Чаго хаваецеся? Тэма галосная. Усе тэлеканалы паведамляюць.

— Ёсьць заказчык, тэлефануйце яму.

— А вы хто?

— А мы так проста прыехалі паглядзець, палюбавацца на прыроду.

— Вы ж маеце дачыненьне да будаўніцтва?

— Я тут выпадкова.

— Я колькі разоў да Вас з гэтым мікрафонам падыходзіла...

— Гэта нехта падобны.

— Дзяўчынка, не перашкаджайце. Тут працаваць трэба.

Тэма гучыць? Нічога не гучыць, усё ўжо прагучала...

— Калі людзі тут жывуць і сочаць за будаўніцтвам...

— Напэўна гэтым людзям тут цікава жыць.

— Ёсьць тут каму наглядаць. Ёсьць тут Інстытут гісторыі, спадар Іоў — ён адмыслова за гэтым назірае.

Ня мела посьпеху й спроба паразмаўляць з экскаватаршчыкамі.

БУДАЎНІК: Да нас расстрэльвалі, пасьля нас будуць расстрэльваць. Машына вось зламалася. Цётка, не перашкаджай працаваць.

Сяброўка КХП БНФ Вера Ціцянкова прыходзіць у Курапа-ты амаль штодня. Яна мяркуе, што трэба працягваць пільнаваць будаўніцтва.

ЦІЦЯНКОВА: Адно — насыпаць вал, а другое — яшчэ іншыя работы, каб яны не пайшлі далей, бо дарога ўжо пайшла... На жаль. Але пад наглядам міліцыі чаго толькі ня зробіш у гэтай дзяржаве. Калі мы сюды прыйшлі 21 верасьня, будаўнікі размаўлялі зусім інакш. Тады яны казалі, што не, на крыжы мы ня пойдзем, мы бачым, што тут ёсьць пахаваньні. А зараз яны нават ня хочуць размаўляць. Таму што ім няма чаго сказаць. Яны празь нешта пераступілі. Шкада, што так адбылося. Відаць, сам наш народ вінаваты, бо дзеці стаялі як маглі. Пакуль такі народ, так і будуць яны таптацца па костках.

13 лістапада 2001

ПРАЦЯГВАЮЦЦА СУДЫ НАД АБАРОНЦАМІ

Сёньня ў судзе Менскага раёну судзілі прэсавага сакратара КХП БНФ Валерыя Буйвала, намесьніка лідэра БНФ Вячаслава Сіўчыка і сябра арганізацыі «Зубар» Юрася Фабішэўскага.

Любоў Лунёва:

Судзьдзя Аляксандар Тачкар апытваў амонаўцаў, якія затрымлівалі Валерыя Буйвала На пытаньне: «Чаму вы хапалі людзей?» амонавец Яўген Зяневіч адказаў: мы людзі маленькія, нам загадалі — мы выканалі загад. Ці было правапарушэньне з боку ўдзельнікаў акцыі, амонаўцы адказаць ня здолелі. Яны спаслаліся на загад кіраўніцтва, якое прымусіла іх пісаць рапарты на затрыманых. Падчас перапынку ў слуханьнях Валеры Буйвал паведаміў Радыё Свабода:

— Ідзе савецкі суд — «самы гуманны суд у сьвеце». Але ўсе думкі, канечне, ня тут. Дзякуй за падтрымку ўсім, хто прыйшоў падтрымаць, дзякуй калегам-журналістам. Толькі думкі зараз у Курапатах. Трэба інфармаваць грамадзкасьць, трэба падымаць людзей, трэба паведамляць пра гэтую нашу нацыянальную трагедыю па ўсім сьвеце. Вось гэта — самая галоўная праблема.

Пасьля прагляду апэратыўнай відэастужкі Валеры Буйвал заявіў у судзе, што яна груба змантажаваная праваахоўчымі органамі. Судзьдзя перанес далейшы разгляд справы на заўтра, бо вырашыў апытаць у якасьці сьведкі маёра Iгара Зяневіча, які кіраваў разгонам людзей у Курапатах.

Наступным судзілі Вячаслава Сіўчыка. На суд прыйшоў апэратар расейскай тэлекампаніі TV6 Уладзімер Андронаў Ён прынес відэасюжэт пра Курапаты ад 9 лістапада, які трансьляваўся ў той дзень у вечаровым выпуску навінаў. Такім чынам, у судзе зьявілася дзьве відэавэрсіі падзеяў таго дня. Далейшы разгляд справы Вячаслава Сіўчыка перанесены на заўтра.