Радыё Свабода - Дарога праз Курапаты

ІОЎ: Але ён профіль ня робіць, а здымае ў ніжняй частцы дзірван на 20 сантымэтраў. Я тут з раніцы. Рэшткаў пахаваньняў тут няма. Цяпер экскаватар паехаў далей, на самы канец, далей ад пахаваньняў, таму там, канечне, нічога ня будзе. Падагналі машыну, якая будзе здымаць асфальт.

Алег Іоў наступным чынам патлумачыў, чаму будаўнікі прысыпаюць пяском крыжы:

— Яны, канечне, не павінныя заходзіць за гэтыя тычкі, таму сантымэтар сюды, сантымэтар туды. МАЗ ня так высыпле гэты пясок, і калі яго трамбуюць, ён трошкі рассыпаецца. Але ж я бачу, што яны тут занадта заходзяць.

За будаўніцтвам працягваюць сачыць і валанцёры. Мінулай ноччу тут было 11 чалавек. Увесь час дзьме вельмі моцны вецер, і нават вайсковы намёт ледзь вытрымлівае. Але валанцёры сыходзіць не зьбіраюцца. Гавораць Люда Паклонская з «Маладых сацыял-дэмакратаў» і Аляксей Капэлян.

ЛЮДА: Сьнег увечары. А тут цёпла. Увесь час распальвалі печку. Да Новага году пасядзім...

АЛЯКСЕЙ: Канечне, каб тут зьбіралася больш народу, было б лепей. У нас няроўныя сілы зь імі змагацца. Вось каб сабралася 400, 500 чалавек — іншая справа. Яны б глядзелі на гэта інакш. Але пратрымаемся й кантраляваць іхную работу будзем.

17 лістапада 2001

АБАРОНЦЫ ЗЬВЯРТАЮЦЦА ПА ДАПАМОГУ ДА ГРАМАДЗКІХ АРГАНІЗАЦЫЯЎ

Яны працягваюць варту ў вельмі цяжкіх умовах. Аднак, нягледзячы на холад і хваробы, не зьбіраюцца пакідаць Курапаты.

Альгерд Невяроўскі:

Сёньня будаўнічыя работы пачаліся а палове дзявятай раніцы. Больш дзясятка самазвалаў, бульдозэраў і экскаватараў пад аховай амонаўцаў павялічвалі насып дарогі. Побач, у вайсковым намёце й каля вогнішча знаходзіліся 12 валанцёраў зь Беларускай Партыі Свабоды, руху «Зубар», Маладога Фронту й арганізацыі «Маладыя сацыял-дэмакраты», якія ўсю мінулую марозную ноч правялі ў Курапатах.

Пра тое, як прайшла ноч, распавядае старшы лягеру валанцёраў Алесь Гетман, які ўчора прыехаў ва ўрочышча з суду, дзе быў аштрафаваны на 10 мінімальных заробкаў за абарону мэмарыялу 9 лістапада:

— Адзінае дрэнна, што пачалі людзі хварэць, і народ, я так бачу, пачынае трохі сьціхаць. Курапацкі сындром супрацьстаяньня народу і ўладаў сьціхае.

Днямі маладзёвы курапацкі аргкамітэт абвесьціў конкурс на стварэньне ва ўрочышчы помніка ахвярам бальшавіцкіх рэпрэсіяў Да канца году валанцёры зьбіраюцца ўсталяваць у Курапатах праваслаўную й каталіцкую каплічкі, а таксама памятны знак у гонар закатаваных там габрэяў. Алесь Гетман праз Радыё Свабода зьвярнуўся да слухачоў з наступнымі словамі:

— Мы зьвяртаемся да арганізацыяў, да Чырвонага Крыжа з просьбай дапамагчы цёплымі рэчамі. Таму што людзі прыходзяць ва ўсім чыстым, і гэта ўсё брудзіцца. Я ведаю, што многія могуць дапамагчы – коўдрамі ці спальнікамі. Бо становіцца ўжо вельмі халодна.

Сёньня ж у Курапатах адбыўся малебен за душы палеглых там людзей, а таксама за здароўе абаронцаў мэмарыялу, які адправіў айцец Леанід Акаловіч. У набажэнстве ўдзельнічала каля 20 чалавек. Пасьля сябры КХП БНФ і валанцёры ўсталявалі ва ўрочышчы 4 крыжы, што былі паваленыя бульдозэрамі некалькі дзён таму. Міліцыянты абаронцам не перашкаджалі. Аднак, калі ва ўрочышчы зьявілася здымачная група расейскага тэлеканалу ОРТ пад кіраўніцтвам Паўла Шарамета, у Курапаты прыехалі тры дадатковыя міліцэйскія машыны. Цягам сёньняшняга й заўтрашняга дня група Паўла Шарамета будзе здымаць тут сюжэты для дакумэнтальнага фільму пра распад СССР і жыцьцё ў цяперашняй Беларусі.

18 лістапада 2001

ВА ЎРОЧЫШЧЫ ПРАЦАВАЛА ЗДЫМАЧНАЯ ГРУПА ПАЎЛА ШАРАМЕТА

Будаўнікі парушаюць раней дасягнутыя дамоўленасьці. Сёньня раніцай яны пачалі высякаць лес.

Альгерд Невяроўскі:

Будаўнікі пачалі высякаць дрэвы з боку мікрараёну Зялёны Луг а 8-й гадзіне раніцы, калі ў лягеры валанцёраў знаходзілася ўсяго некалькі чалавек. Астатнія абаронцы, што правялі там мінулую ноч, паехалі адпачываць дахаты. Будаўнікі рэзалі дрэвы бэнзапіламі і адмаўляліся тлумачыць, дзеля чаго яны гэта робяць. Аднак, група валанцёраў на чале зь лідэрам Партыі Свабоды Сержуком Высоцкім патрабавала ад начальніка будаўніцтва гэтага ўчастку спадара Задарожнага тлумачэньняў. Урэшце начальнік адказаў, што яны, маўляў, чысьцяць месца для пракладкі новага вадаправоду ад возера Цна ў Зялёны Луг.

Пры гэтым спадар Задарожны заявіў, што ні пра якія дамоўленасьці з грамадзкасьцю ён ня чуў і выконваць іх не зьбіраецца. Гаворыць Сяргей Высоцкі:

— Будаўнікам абазначылі новую мяжу высечкі, і сёньня яны паглыбіліся далей у лясны масiў. Як вядома, пахаваньні тут з абодвух бакоў – і з правага, і зь левага. Вось сёньня яны ўлезьлі ў левы бок.

Неўзабаве ў Курапаты прыехалі супрацоўнік Інстытуту гісторыі Акадэміі Навук Беларусі Мікола Крывальцэвіч ды іншыя грамадзкія назіральнікі. Пачалі разьбірацца, хто дазволіў высякаць прыдарожныя дрэвы. Начальнік участку прызнаўся, што ніякага праекту ў яго няма, аднак спыняць работы ён ня будзе, маўляў, можаце скардзіцца начальству, якое зьявіцца на аб’екце заўтра. Пры гэтым да назіральнікаў падышоў падпалкоўнік, камандзір роты АМОНу й заявіў:

— Вы маеце паўнамоцтвы... а я маю паўнамоцтвы забясьпечыць ахову работам. Калі трэба будзе, я прывяду сюды яшчэ два ўзводы, але працу забясьпечу.

Тым ня менш, высечка лесу была спыненая. Сёньня ў Курапатах працавала здымачная група расейскага тэлеканалу ОРТ пад кіраўніцтвам Паўла Шарамета, якая здымае фільм, прысьвечаны 10-м угодкам распаду СССР. На думку спадара Шарамета, улады ў Беларусі зусім не зьмяніліся, і пра гэта трэба пастаянна нагадваць сьвету. Гаворыць Павал Шарамет:

— Мы вырашылі зьняць тое, што зараз адбываецца ў Курапатах, бо трэба фіксаваць усё грамадзка значнае, што цяпер адбываецца ў Беларусі. З аднаго боку, вандалізм у Курапатах — гэта чарговае злачынства рэжыму, а з другога — тое, што людзі спрабуюць абараніць магілы, сьведчыць, што грамадзянская супольнасьць у Беларусі існуе.

Сёньня ж у Курапатах адбыўся малебен, у якім брала ўдзел каля 50 чалавек, а мінулай ноччу валанцёры ўсталявалі яшчэ 8 новых крыжоў.

19 лістапада 2001

ГРАМАДЗКАСЬЦЬ ПАТРАБУЕ МЭМАРЫЯЛІЗАЦЫІ КУРАПАТАЎ

Сёньня ўвечары прайшла сустрэча актывістаў грамадзкай ініцыятывы «За ўратаваньне мэмарыялу Курапаты» з прадстаўнікамі дзяржаўных установаў.

Альгерд Невяроўскі:

Актывісты ініцыятывы ладзілі гэтую сустрэчу для таго, каб вырашыць з уладамі пытаньні аховы гістарычнага помніка, якім ёсьць Курапаты. Першапачаткова плянавалася, што сустрэча адбудзецца ў канфэрэнц-залі гатэлю «Юбілейны». Гаворыць арганізатарка сустрэчы Ірына Жыхар:

— Сёньня да нас быў званок зь «Белінтурысту». Паведамілі пра тое, што на Машэрава, 19 прарвала трубы й сустрэчу праводзіць немагчыма.