Радыё Свабода - Дарога праз Курапаты

Гэтай ноччу тут былi толькі тры валанцёры. Аднак, абаронцы кажуць, што гэта часовая зьява.

Альгерд Невяроўскі:

У Менску пачалася адліга. Раніцай на курапацкім участку кальцавой дарогі адноўленыя будаўнічыя працы. Самазвалы падвозілі жвір, рабочыя падвышалі насып дарогі. За гэтай працай назіраў Мікола Крывальцэвіч.

КРЫВАЛЬЦЭВІЧ: Я парушэньняў не заўважыў, усё ідзе ў межах заплянаваных працаў. Будаўнікі заўжды парушаюць нормы — у праекце адно, а на практыцы адбываецца па-іншаму. Гэта мы ведаем са сваёй археалягічнай практыкі. І наша назіраньне іх дысцыплінуе.

Дарэчы, трубы для сьцёку вады будуць накіраваныя ў бок Курапатаў, і ёсьць небясьпека, што ўвесну каля Крыжа Пакутаў узьнікне сапраўднае балота. Мікола Крывальцэвіч спрабаваў дамовіцца, каб будаўнікі зрабілі дрэнажную сыстэму і накіравалі сьцёкі на прылеглае поле, але безвынікова. Інжынэры кажуць, што такая сыстэма будзе дорага каштаваць, а вадасьцёк выходзіў у Курапаты і раней, да пашырэньня дарогі, і вада ніколі не размывала магілы. Валанцёры рэзка адмоўна ставяцца да намеру накіраваць вадасьцёк у Курапаты. Гаворыць актывіст БПС Аляксей Капэлян:

— Зьбярэцца наша кіраўніцтва, будзем вырашаць, што рабіць. Асабіста я супраць пракладкі трубаў, і ня толькі я. Бо сюды пойдзе вада, і будзе балота.

Высечку дрэваў у прыдарожнай зоне рабочыя спынілі, аднак усе паваленыя сосны яны некуды вывозяць. Валанцёры лічаць, што будаўнікам загадала гэта рабіць начальства, каб не пакідаць жыхарам лягеру дроваў і матэрыялу для вырабу новых крыжоў.

У лягеры абаронцаў сёньня было няшмат людзей. Толькі пяцёра актывістаў руху «Зубар» ды Партыі Свабоды сядзелі ў намёце каля печкі. Уначы ў лягеры заставаліся ўсяго тры чалавекі. Праўда, валанцёры сьцьвярджаюць, што неўзабаве на начныя дзяжурствы зноў заступяць ня менш за дзесяць чалавек. Валанцёр Аляксей працягвае:

— Пяцідзясятнікі перадалі нам цёплыя рэчы, абяцалі коўдры. Каб было больш цёплых рэчаў, было б лепей.

— Што вы зьбіраецеся рабіць сёньня?

— Зараз будзем рабіць праваслаўныя крыжы, і ці сёньня, ці заўтра будзем іх усталёўваць уздоўж поля. Гэта будзе своеасаблівая агароджа.

24 лістапада 2001

НА ВАЛАНЦЁРКУ НАПАЛІ ХУЛІГАНЫ

У лягеры абаронцаў зьявілася больш людзей. На адну з валанцёрак учора напалі невядомыя, а міліцыянта, які за яе заступіўся, пакарала начальства.

Альгерд Невяроўскі:

Рабочыя сёньня працягвалі падсыпаць жвір на дарогу, а таксама пачалі капаць канаву для пракладкі трубаў вадасьцёку За гэтымі работамі ўжо які дзень запар назірае Мікола Крывальцэвіч. Ён размаўляў з прарабамі, сачыў за працай тэхнікі, але ніякіх парушэньняў з боку будаўнікоў не заўважыў. Спадар Крывальцэвіч лічыць, што будаўнікі працуюць вельмі ахайна дзякуючы таму, што ў Курапатах стала знаходзяцца валанцёры, якія пільна сочаць за паводзінамі рабочых.

Уначы ў лягеры валанцёраў знаходзілася дзевяць прадстаўнікоў Партыі Свабоды, «Зубра» і Маладога Фронту. А ўчора ўвечары каля Курапатаў адбылося надзвычайнае здарэньне. Невядомыя напалі на актывістку руху «Зубар» Кацярыну Карпенку, якая ішла ў лягер, і спрабавалі сілай зацягнуць яе ў машыну.

КАЦЯРЫНА: Я ішла сюды, і нейкая машына мне пачала сыгналіць. Зь яе вылазіць хлопец, падыходзіць да мяне й пытае, як праехаць да Дразьдзінкі. Я кажу: «Я ня ведаю, дзе яна знаходзіцца, мне трэба ісьці». А ён стаіць і кажа: «А можа вы з намі праедзеце і пакажаце». Я адмовілася, а ён узяў мяне за рукі й пацягнуў да машыны. Стаіць каля машыны, трымае за руку й не адпускае. Я вырвалася і ўцякаць. Ён за мной пабег, але я прыбегла сюды, а тут сядзеў АМОН.

Амонаўцы адразу ж паехалі сьледам за нападнікамі й затрымалі іх. Гэта былі тры мясцовыя жыхары зь мікрараёну Зялёны Луг. На іх аформілі пратаколы за кіраваньне машынай у нецьвярозым стане і за супраціў работнікам міліцыі.

А сёньня амонаўцы, што дзяжурылі ў Курапатах, паведамілі валанцёрам, што аднаго зь іхных калегаў, які затрымліваў гэтых хуліганаў, начальства загадала пасадзіць на гаўптвахту. Маўляў, ня варта было дапамагаць апазыцыянэрам.

Тым часам маладзёвая варта ў Курапатах працягваецца. Гаворыць актывістка Маладога Фронту Іра Вяткіна:

— Некаторыя са старэйшых (напрыклад, у БНФ) казалі, што тут ня трэба ўжо сядзець, бо мы нічога ўжо ня зробім. Але людзі, якія спадзяюцца на нашу перамогу, яны тут сядзяць і будуць сядзець.

Сёньня валанцёры майстравалі крыжы, якія пасьля заўтрашняга асьвячэньня айцом Леанідам Акаловічам будуць усталяваныя ўздоўж мяжы Курапатаў. Валанцёры таксама рыхтуюць пляцоўку, дзе неўзабаве стане яшчэ адзін намёт — для часовай капліцы. Сёньня ў валанцёраў своеасаблівы юбілей — споўнілася роўна два месяцы, як яны знаходзяцца ў Курапатах Алесь Гетман кажа, што ўвечары яны зьбяруцца за сьвяточным сталом і падымуць кубкі гарбаты за сваю перамогу.

25 лістапада 2001

НАБАЖЭНСТВА

Ноч у Курапатах прайшла спакойна. Аднак з прычыны маразоў валанцёраў было няшмат. Нават на сёньняшняе набажэнства прыйшло ня больш за дзесяць чалавек.

Альгерд Невяроўскі:

Будаўнікі на дарозе амаль не працавалі. Толькі на адным участку бульдозэр раўняў жвір. У лягеры абаронцаў тры чалавекі грэліся ў намёце каля печкі. Актывіст БПС Аляксей Капэлян захварэў, і таму ляжаў у ложку пад цёплай коўдрай. Вось што ён распавёў нашаму радыё:

— Сутычак з будаўнікамі няма. Яны ўсё выконваюць, ідуць па правілах. Хлопцы прыходзілі мясцовыя, зь Зялёнага Лугу, сядзелі з намі, размаўлялі аж да 5 гадзінаў ранку.

Ноччу ў лягеры было восем чалавек з Партыі Свабоды й арганізацыі «Маладыя сацыял-дэмакраты». Раніцай большасьць разьехалася па сваіх справах, і ў лягер яны вернуцца толькі бліжэй да вечара. Валанцёры прызнаюць, што з прычыны халадоў і хваробаў людзей ва ўрочышчы застаецца менш Аднак лічаць, што ў іх хопіць сілаў, каб несьці варту да таго часу, пакуль усе будаўнічыя работы тут будуць скончаныя. Гаворыць валанцёрка Людміла Паклонская:

— Будзем сядзець, не адступім… Уяўляю, што, напрыклад, праз могілкі, дзе пахаваная мая бабуля, пачалі б будаваць шашу — я б таксама іх адстойвала.

Апоўдні ў курапацкі лягер прыехаў душпастыр валанцёраў айцец Леанід Акаловіч Кожную нядзелю ён адпраўляе тут набажэнства памяці загінулых, а таксама за здароўе абаронцаў мэмарыялу ды асьвячае змайстраваныя валанцёрамі крыжы. Гаворыць Леанід Акаловіч:

— Вядома, мне як сьвятару хацелася б, каб усё гэта праходзіла ціха, мірна й бяз новых пакутаў для моладзі, якая сапраўды бароніць нашую Бацькаўшчыну — Беларусь, і нашую Веру. Мы тут думаем зрабіць сьцяну памяці, зрабіць капліцы. Магчыма, прывязуць нам абразы, статуі Маткі Боскай і Ісуса Хрыста. Каб гэтыя капліцы паставіць разам са сьцяною, і на гэтай сьцяне можна было пісаць вядомыя імёны тых, хто быў расстраляны ў Курапатах.