Радыё Свабода - Дарога праз Курапаты

Заўтра споўніцца паўгода, як у Курапатах пачалася бестэрміновая вахта памяці. Гаворыць Люда Паклонская:

— На заўтра вырашылі нічога такога не прызначаць, таму што яшчэ невядома, каго затрымаюць на Дзень Волі, а каго не, і хто сюды прыйдзе. У любым выпадку тут будуць зьбірацца людзі. Усё ж афіцыйна мы тут знаходзімся з 24 верасьня з 6 гадзін вечара. Прыходзьце, калі ласка. Будзем шчыра радыя бачыць.

24 сакавіка 2002

ВАЛАНЦЁРЫ АДЗНАЧАЮЦЬ ДЗЕНЬ ВОЛІ

24 сакавіка споўнілася роўна паўгода, як добраахвотнікі вартуюць мэмарыял.

Альгерд Невяроўскі:

Сёньня раніцай у лягеры было шэсьць валанцёраў, якія правялі там мінулую ноч. Настрой у хлопцаў і дзяўчат сьвяточна-трывожны, бо большасьць зь іх зьбіраецца ехаць у цэнтар Менску на шэсьце з нагоды Дня Незалежнасьці і канцэрт у парку Янкі Купалы. Трывожацца валанцёры з тае прычыны, што гэтыя акцыі не дазволеныя ўладамі, і кожнага ўдзельніка можа затрымаць міліцыя. Тым ня менш, валанцёры цьвёрда вырашылі браць удзел у сьвяткаваньні. Гаворыць Васіль Парфянкоў:

— Трэба паказаць уладам, што ёсьць яшчэ людзі, якія могуць прыйсьці і сказаць ім: «Не!» Якія могуць выйсьці на вуліцу і нешта зрабіць. Ня толькі тут, у Курапатах, але і ў горадзе.

Такім чынам, у лягеры засталіся толькі двое дзяжурных. У гэты час у Курапаты прыйшла невялікая экскурсія. Настаўнік гісторыі зь менскай школы №74 Павал Баркун прывёў на Дзень Незалежнасьці ў Курапаты некалькі сваіх вучняў.

БАРКУН: Гэта цікава мне, і я намагаюся прышчапіць цікавасьць да гэтага маім вучням. Ёсьць у мяне цікавы курс –гісторыя Беларусі. У гэтым курсе не хапае ўражаньняў, атмасфэры гісторыі Беларусі. Вось і намагаюся нейкую такую атмасфэру тут знайсьці.

А вось чаму зацікавіліся гісторыяй Курапатаў дзевяціклясьнікі Зьміцер Пласкавіцкі і Марына Ковель.

ПЛАСКАВІЦКІ: Мне ўвогуле падабаецца гісторыя Беларусі, хочацца даведацца пра тых, хто тут ляжыць. А таксама пра людзей, якія тут пікетуюць, намагаюцца захаваць гэтыя магілы.

КОВЕЛЬ: Проста цікава ведаць гісторыю нашай краіны.

Сёньня мінула роўна 6 месяцаў з таго дня, калі добраахвотнікі распачалі варту ва ўрочышчы. Гаворыць Іра Вяткіна:

— Мы хацелі гэта адзначыць, прыгатаваць нешта смачнае зь ежы, але сёньня ж акцыя, Дзень Волі, і таму вырашылі, што потым, можа, у панядзелак як-небудзь адзначым, сымбалічна.

25 сакавіка 2002

ПРЫНЯТЫ КАНЧАТКОВЫ ВАРЫЯНТ КАНЦЭПЦЫІ

Cябры грамадзкай ініцыятывы «За ўратаваньне мэмарыялу Курапаты» і Беларускага камітэту міру прынялі канчатковы варыянт канцэпцыі Мэмарыялу ахвяраў палітычных рэпрэсіяў «Курапаты».

Ганна Соусь:

Менавіта з такой назвай пагадзілася большасьць удзельнікаў сустрэчы. Гаворыць мастацтвазнаўца Валянціна Трыгубовіч:

— Гаворкі пра мэмарыял вяліся адразу ж зь першых дзён, як толькі праўда пра Курапаты сталася вядомая шырокай грамадзкасьці. Спадзяюся, што на гэты раз давядзем да лягічнага завяршэньня.

Цягам гэтага тыдня канцэпцыя будзе абмеркаваная ў розных палітычных партыях і грамадзкіх арганізацыях. Плянуецца, што 1 красавіка адбудзецца яе падпісаньне прадстаўнікамі гэтых арганізацыяў, пасьля канцэпцыя будзе дасланая прэм’ер-міністру Беларусі Генадзю Навіцкаму. Працягвае каардынатарка грамадзкай ініцыятывы Ірына Жыхар:

— Мы будзем зьвяртацца ў Савет Міністраў, бо толькі ён на сёньняшні дзень мае паўнамоцтвы стварыць рэспубліканскую камісію з удзелам дзяржаўных чыноўнікаў і творчай інтэлігенцыі, куды будуць уключаныя сябры грамадзкіх арганізацыяў і грамадзкіх ініцыятываў.

З канцэпцыяй мэмарыялу не пагадзіліся сябры Беларускай Партыі Свабоды, якія прысутнічалі сёньня на паседжаньні. Лідэр партыі Сяржук Высоцкі прапанаваў свій варыянт прэамбулы.

ВЫСОЦКІ: Мы ня лічым, што гэты дакумэнт павінен быць залішне мяккім да ўлады, бо па апошніх падзеях відаць, што свае абяцанкі ўлады вельмі хутка забіраюць назад. Нам не патрэбныя тут мільённыя датацыі. Фактычна трэба пабудаваць агароджу й браму.

— Вы мяркуеце, што ня трэба зьвяртацца да прэм’ер-міністра?

— Не. Я лічу, што ад уладаў патрэбнае проста прызнаньне, на якім можна будзе грунтавацца. Трэба разумець, што гэта часовая ўлада.

26 сакавіка 2002

АБАРОНЦЫ ПАДСУМОЎВАЮЦЬ ВЫНІКІ ВАХТЫ ПАМЯЦІ

Валанцёры мяркуюць, што шэсьць мэдалёў, атрыманых у часе ўчорашніх урачыстасьцяў з нагоды Дня Волі, трэба падзяліць на ўсіх.

Ганна Соусь:

Выгляд Курапатаў выклікае цяпер супярэчлівыя пачуцьці. З аднаго боку — засыпаныя пяском крыжы, амаль дабудаваны падземны пераход, у якім можна пабачыць разьбітыя бутэлькі й бруд. А з другога боку — каля 40 крыжоў уздоўж прасекі, якія ўсталявалі сябры Кансэрватыўна-Хрысьціянскай Партыі БНФ, і пазначаныя галінкамі й камянямі месцы, дзе ў выходныя будуць пастаўленыя новыя крыжы. А таксама перагароджаная дарога, па якой міліцэйскія машыны звычайна заяжджалі ва ўрочышча.

Распавядае Антось Шкурынскі:

— Сюды ўвечары 24 сакавіка прыехалі 12 «зуброўцаў» з Барысава. Праслухалі праграму Радыё Свабода а шостай гадзіне. Убачылі міліцыянтаў, сталі ў ланцуг, перагарадзілі дарогу, і як толькі міліцыянты зьехалі, адразу ўсталявалі калы.

У намёце валанцёраў цяпер вісяць два гліняныя мэдалі — з тых, што ўручылі ўчора абаронцам Курапатаў на ўрачыстым паседжаньні з нагоды Дня Волі. Мэдалямі й ганаровымі дыплёмамі былі ўзнагароджаныя Ірына Вяткіна, Павал Севярынец, Сяржук Высоцкі, Глеб Вязоўскі, Генадзь Дранковіч і Сяржук Мацкойць. Сёньня некаторыя валанцёры выказвалі прапановы падзяліць гэтыя мэдалі на шмат кавалкаў, каб сымбалічную ўзнагароду атрымалі ўсе абаронцы Курапатаў. Працягвае Сяржук Высоцкі:

— Атрымалі прадстаўнікі розных арганізацыяў. Мэдаль, які перадалі, напрыклад, мне, я ўспрымаю як узнагароду ўсёй Беларускай Партыі Свабоды. Гэта ўзнагарода ня толькі мне, але й астатнім 49 сябрам незарэгістраванай БПС, якія былі найбольш задзейнічаныя ў курапацкай варце.

Як адзначалі ў часе ўчорашняй цырымоніі, абарона Курапатаў — гэта першая перамога ў XXI стагодзьдзі. А вось як ставяцца да гэтага самі валанцёры. Гаворыць Васіль Парфянкоў:

— Курапаты — гэта адзінае месца ў Беларусі, дзе можна жыць пад нашым бел-чырвона-белым сьцягам, размаўляць вольна па-беларуску. Гэта й ёсьць галоўны вынік.

Я гартаю курапацкую кнігу водгукаў і прапановаў і бачу ў ёй шмат запісаў, у якіх падсумоўваюцца вынікі шасьцімесячнага знаходжаньня ва ўрочышчы. Вось адзін зь іх:

«Шмат чаго адбылося за гэты час. Але ж галоўнае — мы, прадстаўнікі розных арганізацыяў, разам! І ў адрозьненьне ад «старой апазыцыі», мы ня лаемся й ня рвем адзін аднаму горла».