Жорж Сименон - Порт у тумане (на белорусском языке)

- Не, мадам, - шэптам тлумачыў непадалёк пракурораў намеснiк. - Не трэба нiчога баяцца. Тайна гэтага забойства, калi яна iснуе, хутка будзе разгадана. Цi ж не так, пан камiсар?.. Але... Дарэчы, вас пазнаёмiлi?.. Камiсар Мэгрэ, адзiн з выдатных кiраўнiкоў нашай крымiнальнай палiцыi...

Мэгрэ ўсё роўна як застыў на месцы, твар у яго быў абсалютна абыякавы. Ён неяк дзiўна зiрнуў на Жызэль, якая падавала яму талерку з пiрожнымi.

- Дзякую, не трэба.

- Вы не любiце пiрожных?

- Ваша здароўе!

- За здароўе нашай мiлай гаспадынi!

Судовы следчы, высокi хударлявы чалавек гадоў пяцiдзесяцi, якi вельмi дрэнна бачыў, хоць i насiў акуляры з тоўстымi лiнзамi, адвёў Мэгрэ ўбок.

- Вядома, я даю вам поўную свабоду дзеяння. Але тэлефануйце мне кожны вечар i трымайце ў курсе. Што вы пра ўсё гэта думаеце? Забойства з мэтаю рабунку, праўда?..

I паколькi да iх падыходзiў Гранмэзон, ён загаварыў гучней:

- Вам пашанцавала з мэрам: ён аблегчыць вашу задачу... Цi ж не, мой мiлы сябар?.. Я казаў камiсару, што...

- Калi ён таго пажадае, мой дом будзе i яго домам... Мне здаецца, вы спынiлiся ў гатэлi?

- Але. Дзякую за запрашэнне, толькi там мне блiжэй да порта.

- I вы мяркуеце, што падступiцеся да разгадкi ў шынку?.. Асцярожней, камiсар!.. Вы не ведаеце Вiстрэама!.. Падумайце, чаго толькi не забяруць у галаву людзi, што днямi сядзяць у шынку!.. Ды яны на бацьку нагавораць, на мацi, абы языкамi пачасаць...

- Давайце не будзем болей пра гэта, - прапанавала панi Гранмэзон, лагодна ўсмiхаючыся. - Пiрожнае, камiсар?.. Няўжо?.. Вы праўда не любiце салодкага?..

Другiм разам! Гэта ўжо лiшне! Мэгрэ ледзь не выцягнуў з кiшэнi сваю велiзарную люльку.

- Дазвольце развiтацца... Мне трэба разабрацца ў некаторых дэталях справы...

Нiхто i не спрабаваў яго трымаць. Зрэшты, яго прысутнасцю тут не даражылi, як i сам ён не адчуваў асалоды ад кампанii гэтых людзей. На вулiцы ён набiў люльку i пайшоў паволi ў порт. Камiсара тут ужо ведалi. Знаючы, што ён прапусцiў з партавiкамi ў шынку, некаторыя здароўкалiся з iм, як з добрым знаёмым.

Калi ён падыходзiў да пiрса, машына, якая забрала цела капiтана Жарыса, кацiла ўжо ў бок Кана. За акном на першым паверсе дома нябожчыка можна было разгледзець твар Жулi, якую жанчыны спрабавалi вывесцi на кухню.

Каля рыбацкага баркаса, якi вярнуўся толькi што з уловам, стаяла некалькi чалавек. Два матросы перабiралi рыбу. Таможнiкi, абапершыся на парапет моста, бавiлi доўгiя гадзiны дзяжурства.

- Мне толькi што пацвердзiлi, што "Сэн-Мiшэль" прыбывае заўтра, - сказаў капiтан, падыходзячы да Мэгрэ. - Ён прастаяў тры днi ў Фекане на рамонце бушпрыта...

- Скажыце, ён перавозiць калi-небудзь сушоную трасковую iкру?

- Трасковую iкру? Не. Яе прывозяць з Нарвегii на скандынаўскiх шхунах цi параходзiках... Але яны не заходзяць у Кан, а iдуць адразу да портаў, у раёнах якiх ловяць сардзiны, - у Канкарно, Сабль-д'Алон, Сэн-Жандэ-Люз...

- А маржовы тлушч?

Капiтан аж вочы вылупiў.

- А гэта нашто?..

- Не ведаю...

- Не! Судны кабатажнага плавання перавозяць заўсёды амаль адно i тое ж: гароднiну, асаблiва цыбулю - у Ангельшчыну, вугаль - у брэтонскiя парты, камень, цэмент, шыфер... Я гаманiў са шлюзаўшчыкамi наконт апошняга заходу "Сэн-Мiшэля". Шаснаццатага верасня ён прыйшоў з Кана якраз у канцы прылiву. Партавiкi збiралiся закончыць работу. Жарыс сказаў, што ў фарватэры мала вады, каб выходзiць у мора, асаблiва ў тумане. А капiтан дамогся ўсё ж такi свайго, i iм дазволiлi прайсцi шлюз, каб яны маглi адплыць ужо на золку. Яны правялi ноч вось тут, у пярэдняй частцы порта, прышвартаваўшыся да паляў. У адлiў судна ледзь не села на водмель, i яны адплылi толькi а дзевятай гадзiне ранiцы...

- Брат Жулi быў на борце?

- Вядома! Iх усяго трое: капiтан, ён жа i гаспадар судна, i два матросы. Вялiкi Луi...

- Гэта мянушка катаржнiка?

- Але. А iмя - Луi. Ён ростам вышэйшы за вас i прыдушыць любога адной рукою...

- Небяспечны тып?

- Калi вы спытаеце пра яго ў мэра або ў iншага тутэйшага буржуа, вам скажуць, што небяспечны. Ну, а я ведаў яго да таго, як ён трапiў на катаргу. Нячаста ён тут i бывае. Магу адно сказаць, што ў Вiстрэаме ён глупстваў нiколi не рабiў. П'е, вядома... Цi пэўна п'е... цяжка сказаць... Заўсёды нейкi спляжаны... То з'явiцца, то знiкне... Накульгвае на адну нагу, галава i плечы ўсё роўна як крыху перакошаныя - вось i выглядае падазрона... Толькi капiтан "Сэн-Мiшэля" iм задаволены...

- I ён быў учора, калi адсутнiчала сястра?

Дэлькур адвярнуўся, не рашыўшыся зманiць. I Мэгрэ зразумеў, што ўсяе праўды яму тут нiколi не скажуць: усе гэтыя людзi мора былi звязаны нейкiм моцным духам еднасцi.

- Не адзiн ён.

- Што вы хочаце сказаць?

- А нiчога. Кажуць, што бачылi нейкага незнаёмага... Зрэшты, хто яго ведае...

- Хто яго бачыў?

- Не ведаю... Кажуць так некаторыя... Можа, вып'ем?..

Гэтым разам Мэгрэ ўвайшоў у шынок, пацiскаючы працягнутыя рукi.

- Хуценька ж яны ўправiлiся, пракуратуршчыкi!..

- Што будзеце пiць?

- Пiва.

За ўвесь дзень сонца нi разу не схавалася. Але памiж дрэвамi працягнулiся ўжо смугi туману, дый вада ў канале пачынала дымiцца.

- Зноў на ўсю ноч у гэтую вату! - уздыхнуў капiтан.

I адразу ж завыла сiрэна.

- Гэта сiгнальны буй, там, пры ўваходзе ў фарватэр.

- Капiтан Жарыс часта хадзiў у Нарвегiю? - спытаўся раптам Мэгрэ.

- Калi служыў у Ангельска-Нармандскай кампанii, дык нярэдка. Асаблiва адразу пасля вайны: не хапала дрэва. Паршывы груз, нiякай магчымасцi манеўраваць...

- Вы служылi ў адной кампанii?

- Нядоўга. Я больш служыў у бардоскай кампанii "Вормс". Хадзiў, як мы кажам, на "трамваi", гэта значыць па адным i тым самым маршруце: Бардо - Нант, Нант - Бардо... I так - васемнаццаць гадоў!

- Адкуль родам Жулi?

- Дачка рыбака з Порт-ан-Бэсэна... Зрэшты, якi там рыбак!.. Бацька нiколi сур'ёзнай справай не займаўся... Памёр у вайну... Мацi, напэўна, i сёння гандлюе на вулiцы рыбай, а больш п'е ў шынку.

I зноў, думаючы пра Жулi, Мэгрэ ледзь прыкметна ўсмiхнуўся. Ён згадаў, як яна рашуча ўвайшла ў яго кабiнет у Парыжы, а потым, як сёння ранiцай спрабавала вырваць у яго з рук братаву цыдулку.

Жарысаў дом ужо знiкаў у тумане. Святла не было нi на другiм паверсе, адкуль забралi нябожчыка, нi ў сталовай - яно гарэла толькi ў калiдоры i, мабыць, на кухнi, дзе суседкi сядзелi з Жулi.

У шынок увайшлi памочнiкi шлюзаўшчыкоў. Каб не замiнаць камiсару i капiтану, яны селi за столiк у глыбiнi шынка i пачалi партыю ў дамiно. У порце запалiлi маяк.

- Паўтарыце! - сказаў капiтан афiцыянтцы, паказваючы на чаркi. - Цяпер я частую, - зноў павярнуўся ён да Мэгрэ.

А той спытаў у яго нечакана мяккiм голасам:

- А дзе б ён цяпер быў, Жарыс, калi б быў жывы? Тут?..

- Не! Сядзеў бы ў сябе дома ў пантофлях!

- У сталовай? У спальнi?

- На кухнi... чытаў бы газету, потым садовую кнiгу... З нейкага часу ён захапiўся кветкамi... Паглядзiце! Позняя восень, а ў яго поўны сад кветак...