Дзмiтрый Дзьяканаў - Народныя прыкметы на кожны дзень

© Дзмiтрый Дзьяканаў, 2021

ISBN 978-5-0053-1306-5

Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero

Без прыкмет i ходу нет

Яшчэ 100 -150 гадоў таму акрамя рэдкіх газет ды календароў не было крыніц інфармацыі (кнігі не былі распаўсюджаны). Веды атрымлівалі праз павучанні пажылых, паважаных мужчын, якія за жыццё назапасілі і засвоілі багаты вопыт. Вусная народная творчасць, роўна як і патрэбныя веды, перадаваліся з вуснаў у вусны – ад бацькі да сына, ад дзеда да ўнука. Былі і спецыяльныя людзі – вешчуны. Менавіта яны захоўвалі веды, якія атрымлівалі ад продкаў веды, якія захоўвалі ды памнажалi.

Нашы продкі не былі дурныя, проста аб'ёмы ведау аб свеце былі няпоўнымі. Людзі глядзелі на прыроду з захапленнем, здзіўленнем і страхам: жыццё залежала ад прыроды. Не дзіўна, што пільную ўвагу продкаў прыкоўвала надвор'е і яе прадказанне. На працягу тысяч гадоў людзі назіралі за прыроднымі з'явамі і падзеямі, спрабуючы выбудоўваць лагічныя ланцужкі, рабіць высновы, вышукваючы прычынна-выніковую сувязь.

Нешта атрымлівалася, нешта не. Тое, што не апраўдвалася – забывалася, а верныя прадказанні прыжываліся і ўваходзілі ва ўжытак. Вынікам сталі народныя прыкметы.

Прырода – гэты сапраудны цуд

Шмат снега – шмат хлеба

Прыказкі і прымаўкі пра студзень

У студні і гаршчок ў печы замярзае.

Студзеню – маразы, лютаму – мяцеліцы.

Студзень – году пачатак, зіме – сярэдзіна.

Студзень дзве гадзіны дня дадасць.

У студзені расце дзень – расце і холад.

Месяц Студзень – зімы гаспадар.

Студзень – вясне дзядуля.

Студзень падкладае дроў у печку.

Якое ў гэты дзень надвор'е – такое ж будзе 1 чэрвеня

Моцны мароз і малы сняжок – ўрадзіць хлеб.

Цяпло і няма снегу – чакайце неўраджай

Зорная ноч на Новы год – ураджай гароху і сачавіцы.

Зорная навагодняя ноч – да добрага ўраджаю ягад.

1 студзеня цяпло – чакайце добрага ўраджаю жыта.

Раніцай дрэвы пакрытыя інеем – год будзе шчасным для сельскагаспадарчых работ.

Неба зацягваюць хмары – чакай хуткага пацяплення.

Моцныя маразы абяцаюць спякотнае лета.

Іней на дрэвах – да яснага надвор'я.

Зорнае неба – будзе багаты ўраджай.

Калі сініцы гучна цвыркаюць, то пахаладанне будзе зацяжным.

Мароз стаіць моцны – летам будзе спякотна і горача.

Завіруха разгулялася – летам будзе непагадзь.

Дым стаіць слупом – чакай ўзмацненне марозу.

Шмат снегу ў гэты дзень – да добрага ўраджаю.

Рэха ў лесе чуецца далёка і выразна – да моцных маразоў.

Ярка-чырвоны світанак абяцае мяцеліцу.

Аблокі ідуць супраць ветра – хутка выпадзе снег.

На даху шмат лядзякоў – год будзе ўраджайным.

Калі ў рэчцы вады стала менш, то ўлоў рыбы будзе дрэнны

Калі марозна і сонечна за акном – месяц будзе цёплым.

Непагадзь або золь – да халоднага і дажджлівага кастрычніка.

Паясніца баліць у пажылых людзей – да снегу.

Снягір вырабляе шум крыламі – да непагадзі.

Салома збіваецца ў камякі пры гарэнні ў печы – да пахаладання.

Якое надвор'е на Насту, такі будзе і кастрычнік месяц.

У студзені пераважае снег сухі і лёгкі – да сухога лета.

Ветранае надвор'е абяцае добры ўраджай.

Закат сонца з зеленаватым адлівам – будзе яснае надвор»е

Неспакойныя паводзіны курэй – чакай мяцеліцу.

Конь храпе – да снежнай буры.

Чырвоны агонь і моцная цяга ў печы – да холаду.

Аканіцы на вокнах рыпаюць – да адлігі.

Прыйшоў Яфрэм – вецер падзьмуў.

Цяпло ў гэты дзень прадказвае халодную вясну.

Снег ляжыць вялікімі гурбамі – быць добраму ўраджаю.

Ясны дзень абяцае ўраджайны год.

Калі на Куццю неба зорнае, то будзе багаты прыплод жывёлы і вялікі ўраджай ягад.

Калі ў гэты дзень цяпло, вясна будзе халодная.

Калі на небе бачны Млечны Шлях, значыць, лета будзе цёплым.

Калі Каляды цёплыя – вясна халодная.

Адліга – прыкмета цёплай і ранняй вясны.

Дзень цёплы – хлеба будзе шмат.

Каляды без снегу – да неўраджаю. Багацце снегу – да шчаснага года, адліга – да ранняй вясны.

На Каляды іней – ураджай на хлеб.

На Каляды мяцеліца – пчолы добра раіцца будуць.

Зорнае неба – да добрага ўраджаю бабовых культур.

Паўночны вецер дзьме на ўзмацненне маразоў.

Снег прыліпае да рук – да цяпла.

Калі заспявалі берасцянкі, хутка пацяплее.

Калі пасля заходу неба чырвонае, то моцна пахаладае.

Калі гэты дзень ясны, то будзе добры ўраджай проса, а калі пахмурны, то недарод яго.

Калі галкі і вароны наладзілі бесперапынны гвалт – быць снегападу ці завеі.

Снег ідзе мяккі і ліпкі – чакай хуткай адлігі.

Берасцянка спявае – да цяпла.

Снег ідзе вялікімі шматкамі-чакай непагадзь.

Вароны крычаць бесперапынна – будзе снегапад.

Калі капыты ў коней потныя, хутка пацяплее.

Гусі лапы падціскаюць – да халадоў.

Туман стаіць над полем – да цяпла.

Заяц прыбег да людскога жылля – да моцных маразоў.

Чырвоная месяц – да снега і мяккага надвор'я.

Кот кладзецца, скруціўшыся клубком, на мяккае або цёплае – дзень будзе ясны і марозны.

Вароны і галкі ўюцца ў паветры – чакайце вялікі снег.

Садзяцца на вяршыні птушкі – мароз пачне мацнець. Птушкі садзяцца на зямлю – пацяплее і будзе адліга.

Калі сабака вылезла з будкі і легла на снег – быць завеі.

З неба падаюць буйныя снежныя шматкі-хутка пацяплее.

Зграі вераб'ёў весела цвыркаюць пад дахам дома – чакай цёплага надвор'я.

Мяцеліца абяцае мокрае, дажджлівае і сырое лета.

Паўночны вецер, а аблокаў няма, будзе марозна.

Дым з трубы: ідзе слупам – да марознага дня; сцелецца па зямлі без ветру – да снегу.

Калі ў гэты дзень запацелi вокны – пацяплее.

На Іосіфа мяце завіруха – ліпень будзе пахмурным.