КАДЫР АБАКИРОВ - Бир кайрыктар

УЛУУ МАНАСЧЫ САГЫНБАЙ ОРОЗБАКОВДУН

УУЛУ АМАНКУЛГА

( эпитафия)

Бала кезинде эле мыкты айтып Манасты,

Баардык элди ушунчалык таң калтты.

Отуз тогузунчу жылы декадага катышып,

Борбордон кайтып келди сыйлык алып.

Манас, Семетей, Сейтекти жакшы айткан

Атасындай улуу болот эле курган бала.

Капырай ай, тагдыр аяп койгон эмес,

Каза болду алыскы кан майданда.

Өлүм чиркин бизде өчүң бар беле,

Таланттууну алып кеттиң эмнеге?

Ай, тагдыр ай, катаал жагың жарабас,

Андай уул бизге экинчи табылбас.

Балким ал атасынан ашык болмок,

Манас, Семетейди айтып бермек жомоктоп.

ЖЕТИ КЕРЕМЕТ

Дүйнөдө жети керемет бар экен

Аяк жагы айтылып такыр бүтпөгөн.

Жоромол сыр улам-улам башталып,

Жомок болуп кылымдага өмүр сүргөн.

Алп океан адам барда жашай берет,

Арытып далай-далай кылымдарды.

Ар бир тому улуу эпоско айланып,

Ал керемет кыргыздагы Манас ыры.

САТЫЛГАНОВ ТОКТОГУЛГА

Байыркы Токтогул ырчыдай,

Бап келип аты уйкаш.

Даңазасы кетип кылымга,

Дайындуу даңкы уйкаш.

Ар дайым ырдап чындыкты,

Азапты көргөн байлардан.

Кыйма-чийме жолу узун

Кыр шиберге айдалган.

Ары комузчу, ары төкмө,

Байыркы Токтогул ырчыдай,

Калып калган аты улук,

Кадырлуу Токтогул акын барда

Кылымдарга кыргыз элдин аты улук.

КЫРГЫЗ ЭЛ БААТЫРЫ, УЛУУ МАНАСЧЫ

ЖУСУП МАМАЙГА

Кадимки Манас тарыхын

Сайрап берген жаңылбай.

Сагынбай менен Саякбай,

Ааламда үч гений адам болсо,

Анын бири ушул Жусуп Мамай.

МАНАСЧЫ САГЫНБАЙ АТАНЫН

КЫЗДАРЫ БУРУЛБҮБҮ, ТОКТОБҮБҮГӨ

ЭПИТАФИЯ СЫ

Манасчы Сагынбайдын кыздары,

Атасындай Манас айта баштады.

Күйөлөрү угуп ага таң калды

Жоолукту алып башынан,

«Аял киши да Манас айтабы»,

Кызыл камчы кыйнап сабады.

Манас сабын айта албай,

Кыздар ооруп жаман кыйналды,

Кыйналды да жашын төгүп ыйлады,

Аябай оор тагдырга тушугуп,

Аркы дүнөгө сапарлап жол алды.

Аяктан Манас айтып жаткандар,

Максатына жетип алгандыр

Бул ыр кыздарын эпитафияся,

Буулуккан кыргыздын эпитафиясы

Жана армандуу ырдын сабагы

Кыргызым эки таланттан кур калды.

Түшүнбөстүк, караңгылык жутуп алды.

БУЛБУЛДАР

Көрөт тура ысык сүйүүнү

Көзү сокур адам деле.

Жүрөгүндө жанар тоонун,

Жүзүн ачып таратып элине.

Көзү жок уча албаган ал булбул,

Жүрөгү ырга чулганган бир булбул.

Бир жаралып, Барпы акын,

Өчпөй турган отту, сууну ырдаган,

Ырдоодон такыр эле талбаган.

Кадыркул сынчы ачып берди

Барпынын Барпы акын экенин,

Өчүп калбас ыйык эмгегин.

Биз дайыма берилип окуйбуз,

Ал жигиттин жазган сонун эмгегин.

Бири сын жараткан сынчы Булбул,

Экинчиси ыр жараткан ырчы Булбул.

АКЫН МОЛДО КЫЛЫЧКА

Куштун төрөсү Буудайык,

Куттуу сонун чыгарма.

Бала чакта жаттаганбыз

Бактылуу жомок балдарга.

«Кандай адам жазды» деп,

Баш катырып таң калганбыз.

Эстен кеткис улуу жомок,

Эми деле таңданабыз.

ТОГОЛОК МОЛДОГО

Жазмачы жакка келгенде,

Баарын артка калтырган.

Урматталып тирүүсүндө,

Улуу акын деп аталган.

Педагог, агартуучу, философ,

Көп дастанды жараткан.

Дастанынан ыры көп,

Ырынан да жомогу көп,

Жомогунан тамсили көп,

Тамсилинен кошогу көп,

Арманы жок жараткан,

Айта берсе баары көп.

Калыс айтсак улуу акын,

Караңгыдагы шам чырак.

Бейпилдик чачып чыгармасы,

Бергелгин деп чакырат.

КАЛЫК ЫРЧЫГА

Какем буура, мен- тайлак,

Качып турам жалтайлап.

Каарына алганда Какем,

Жутуп коё бир чайнап!

ОСМОНКУЛ

Жол талашкан акынды,

Жолборстой болуп качырган.

Батынып чыкпай айтышка,

Башка акындар тартынган.

Сөзмөр жана обончу,

Сөздү сөзгө кынаган.

Купшуңдап келип сүйлөсө,

Өлгөн жанды күлдүргөн,

Дастан айтып сүйдүргөн.

Улуу акын Токтогул,

Уулундай көрүп сыйлаган.

Ээрчип жүрүп артында

Эчен жандан үлгү алган.

Тоолуу жерди мекендеп,

Тоголок Мододон үлгү алаар.

Каарданса бир сугунуп чайнаган,

Кара жаак ырчы Калык бар

ЖЕҢИЖОККО

Сап ыры аттын кунундай,

Сан ырчыдан Жеңижок.

Сабап келип ыр төксө,

Санатынын чеги жок.

Теңирим бийик тоого окшоп,

Тескейинде күн ойноп.

Теңелгиз акын турбайбы,

Теңирим берген Жеңижок.

КАРАМОЛДО ЗАЛКАРГА

Оош-кыйыш баарын тура баалаган,

Карамолдо чоң комузчу аскаланган.

Заманынын уйгу-туйгу жактарын,

Закым кылып үч кылга батырган.

Толкун сымал күүнү эшип ыр кылган,

Тоодой болгон чоң талантка таңданам.

Кыргыз барда кала берет анын аты,

Кылым боюу ырга айланып даңкталган.

ЫСАК ШАЙБЕКОВГО

« Кайран эл»

Үркүндө нени гана өткөрбөдү,

Азап,тозок баарын көрүп кайран эл.

Элестетти ыр кылып өткөндү

Эң байыркы урпактардан калган эл.

Кыргыз журтун ырдап кеткен акынын,

Кылымдарга унутпасын кайран эл.

ААЛЫ ТОКОМБАЕВГЕ

Аалыкем адабиятыбыздын алпы,

Толгон-токой чыгарманы жаратты.

Лириканын майын ийлеп жакшы жазат,

Сынчылар аны мактап жатышат

Кара сөздү башынан мыкты жазган,

«Күүнүн сырын» жалпы эли даңктаган.

«Кандуу жылдар» атагы кетип далайга,

Мүрөктүн суусун ичип өлбөс чыгарма.

Адабиятта бийик Бакай бабабыз

Кыргызың бар улуу көчтөн калбайсыз.

Кылымдарга сизди айтып баратабыз.

Кыргыз көчү андан такыр калбайсыз.

КООМДУК ИШМЕР, ДРАМАТУРГ

МОЛДОГАЗЫ ТОКОБАЕВГЕ

Ал бир эле драма жазып чыкты,

Биринчи жана акыркы чыгармасы.

Андан башка драма жазбады,

Тарыхта калып калды анысы.

Бир чыгарма жазса да жакшы жазсын,

Жазмачылар уятка кабылбасын.

ПУШКИН ЖАНА ДАНТЕС

Пушканди өлтүргөндүгү үчүн

Дантестин тарыхта аты калды.

Акынды түбөлүккө жок кылып,

Адам өлтүргүч, зулум аталды.

ЛЕРМОНТОВ ЖАНА МАРТЫНОВ

Лермонтов деген ким эле?

Улуу акын кылымга аты кете берет,

А Мартынов деген ким эле?

Адам өлтүгүч катары аты эске келет.

ЖУСУПКА

Мезгил жылып өткөн сайын нарылап,

Жер Үй суусу ырларыңдай шарпылдап.

Ырысың Хан Теңирдей зоңкоёт,

Ырларың өмүрүңдөн узак болот.

Баатырсың ата-журтту коргогон.

Эр жигит мекени үчүн жан берет

Жазгандарың биз үчүн керемет

Жалпы элиң унутпастан эскерет.

М УКАЙ ЭЛЕБАЕВГЕ

Мукай акын узак жолду басып өтүп,

Майданда душман менен күрөшүп.

Арман күн ай, өмүрү кыска экен,