Редьярд Киплинг - Маўглi (на белорусском языке)

- I больш табе нiчога не хочацца? - спытаў Каа.

- А чаго мне больш хацець? У мяне ёсць джунглi i Ласка Джунгляў! Хiба ёсць яшчэ што-небудзь на свеце памiж усходам i захадам?

- А кобра казала... - пачаў Каа.

- Якая кобра? Тая, што прапаўзла зараз, нiчога не казала: яна выправiлася на паляванне.

- Не гэтая, а другая.

- I шмат у цябе спраў з Ядавiтым Народам? Я iх не чапаю, няхай iдуць сваёй дарогай. Яны носяць смерць у пярэднiх зубах, i гэта нядобра - яны такiя маленькiя. Але з якой жа гэта кобрай ты размаўляў?

Каа павольна пагойдваўся на вадзе, як параход на бакавой хвалi.

- Тры цi чатыры месяцы назад, - сказаў ён, - я быў на паляваннi ў Халодных Бярлогах - ты, можа, яшчэ не забыўся пра iх, - i стварэнне, за якiм я гнаўся, з вiскам кiнулася паўз вадаёмы да таго дома, якi я калiсьцi праламаў дзеля цябе, i ўцякло пад зямлю.

- Але ў Халодных Бярлогах нiхто не жыве пад зямлёй. - Маўглi сцямiў, што Каа гаворыць пра Малпiн Народ.

- Гэтае стварэнне не жыло, а ратавала сваё жыццё, - адказаў Каа, высоўваючы трапяткi язык. - Яно запаўзло ў нару, якая iшла вельмi далёка. Я папоўз за iм, забiў яго, а потым заснуў. А калi прачнуўся, дык папоўз уперад.

- Пад зямлёю?

- Ага. I нарэшце натрапiў на Белы Клабук - белую кобру, якая гаварыла са мною пра незразумелыя рэчы i паказала мне шмат такога, чаго я нiколi яшчэ не бачыў.

- Новую дзiчыну? I добрае было ў цябе паляванне? - Маўглi шпарка перавярнуўся на бок.

- Гэта была не дзiчына, я паламаў бы аб яе ўсе зубы, але Белы Клабук сказаў, што людзi - а гаварыў ён так, быццам ведае гэтую пароду, - што людзi аддалi б усё да апошняга дыхання, каб толькi зiрнуць на гэтыя рэчы.

- Паглядзiм! - сказаў Маўглi. - Цяпер я ўспамiнаю, што калiсьцi быў чалавекам.

- Цiха, цiха! Паспешлiвасць загубiла Жоўтую Змяю, якая з'ела сонца. Мы пагаварылi пад зямлёй, i я расказаў пра цябе, называў цябе чалавекам. Белая кобра сказала (а яна сапраўды старая, як джунглi): "Даўно ўжо не бачыла я чалавека. Няхай прыйдзе, тады i пабачыць усе гэтыя рэчы. За сама малую з iх шмат хто з людзей не пашкадаваў бы жыцця".

- Значыцца, гэта новая дзiчына. А Ядавiты Народ нiколi ж не кажа нам, дзе ёсць няпуджаная дзiчына. Яны нядобразычлiвыя.

- Гэта не дзiчына. Гэта... гэта... я не магу сказаць, што гэта такое.

- Мы пойдзем туды. Я нiколi яшчэ не бачыў белай кобры, ды i на ўсё астатняе мне таксама хочацца паглядзець. Гэта яна iх забiла?

- Яны ўсе нежывыя. Кобра сказала, што пiльнуе iх.

- А! Як воўк пiльнуе здабычу, калi прывалачэ яе ў логава. Хадзем!

Маўглi падплыў да берага, пакачаўся па траве, каб абсохнуць, i яны ўдвух рушылi да Халодных Бярлогаў - закiнутага горада, пра якi вы, магчыма, чыталi.

Маўглi цяпер анi не баяўся малпаў, затое малпы дрыжалi ад страху перад Маўглi. Але Малпiна племя гойсала цяпер па джунглях, i Халодныя Бярлогi стаялi ў святле месяца пустыя i маўклiвыя.

Каа падпоўз да руiнаў княжацкай альтанкi пасярэдзiне тэрасы, перабраўся цераз кучы шчэбню i слiзгануў унiз па засыпанай абломкамi лесвiцы, якая вяла ў падзямелле. Маўглi падаў Змяiны Поклiч: "Мы з вамi адной крывi, вы i я!" - i папоўз за iм на карачках. Абодва яны доўга паўзлi па нахiленым калiдоры, якi некалькi разоў паварочваў убок, i нарэшце дабралiся да такога месца, дзе корань старога дрэва, што ўзнiмалася над зямлёй футаў на трыццаць, выцiснуў са сцяны вялiкi камень. Яны пралезлi ў дзiрку i апынулiся ў прасторным падзямеллi, скляпенне якога, рассунутае каранямi дрэў, таксама было ўсё ў расколiнах, так што зверху ў цемру падалi тонкiя праменьчыкi святла.

- Надзейны прытулак! - сказаў Маўглi i выпрастаўся на ўвесь рост. - Толькi ён занадта далёка, каб кожны дзень у iм бываць. Ну, а што ж мы тут убачым?

- Хiба я нiшто? - сказаў чыйсьцi голас у глыбiнi падзямелля.

Перад Маўглi мiльгнула штосьцi белае, i паступова ён разгледзеў такую вялiзную кобру, якiх ён дагэтуль не сустракаў, - амаль восем футаў даўжынёй, вылiнялую ад жыцця ў цемры да жаўцiзны старой слановай косцi. Нават акуляры на раздзьмутым клабуку зрабiлiся ў яе бледна-жоўтымi. Вочы ў кобры былi чырвоныя, як рубiны, i ўся яна была такая дзiўная з выгляду.

- Добрага палявання! - сказаў Маўглi, у якога ветлiвыя словы, як i паляўнiчы нож, былi заўсёды напагатове.

- Што новага ў горадзе? - спытала белая кобра, не адказваючы на прывiтанне. - Што новага ў вялiкiм горадзе, абгароджаным сцяною, у горадзе сотнi сланоў, дваццацi тысяч коней i незлiчоных статкаў, - у горадзе князя над дваццаццю князямi? Я станаўлюся тугаватай на вуха i даўно ўжо не чула баявых гонгаў.

- Над намi джунглi, - сказаў Маўглi. - Са сланоў я ведаю толькi Хатхi i яго сыноў. А што такое "князь"?

- Я гаварыў табе, - лагодна сказаў Каа, - я гаварыў табе чатыры месяцы назад, што твайго горада ўжо няма.

- Горад, вялiкi горад у лесе, чые вароты ахоўваюцца княжацкiмi вежамi, не можа знiкнуць. Яго пабудавалi яшчэ да таго, як дзед майго дзеда вылупiўся з яйка, i ён будзе стаяць i тады, калi сыны маiх сыноў пабялеюць, як я. Саладхi, сын Чандрабiджы, сына Вiйеджы, сына Ягасары, пабудаваў яго ў даўнiя часы. А хто ваш валадар?

- След згубiўся, - сказаў Маўглi, звяртаючыся да Каа. - Я не разумею, што яна гаворыць.

- Я таксама. Яна вельмi старая... Прамацi Кобраў, тут навокал адны толькi джунглi, як i было заўсёды, ад самага пачатку.

- Тады хто ж ён, - спытала белая кобра, - той, што сядзiць перада мною i не баiцца? Той, што не ведае iменi князя i размаўляе на нашай мове вуснамi чалавека? Хто ён, з нажом паляўнiчага i мовай змяi?

- Мяне завуць Маўглi, - быў адказ. - Я з джунгляў. Ваўкi - мой народ, а гэта Каа, мой брат. А ты хто, Мацi Кобраў?

- Я вартавы княжацкага скарбу. Каран Раджа палажыў нада мною камянi яшчэ тады, калi ў мяне была цёмная скура, каб я забiвала тых, што прыйдуць сюды красцi. Потым скарбы апусцiлi пад камень, i я пачула спевы жрацоў, маiх настаўнiкаў.

"Гм! - сказаў сам сабе Маўглi. - З адным жрацом я ўжо меў справу ў чалавечай чарадзе, i я ведаю, што ведаю. Хутка сюды прыйдзе бяда".

- Пяць разоў падымалi камень з таго часу, як я пiльную скарб, але заўсёды для таго, каб дабавiць яшчэ, а не панесцi адсюль. Нiдзе няма такiх багаццяў, як гэтыя - скарбы ста князёў. Але даўным-даўно ўжо не падымалi камень, i мне здаецца, што пра мой горад забылiся.

- Горада няма. Паглядзi навокал - вунь каранi вялiкiх дрэў рассунулi камянi. Дрэвы i людзi не растуць разам, - угаворваў яе Каа.

- Двойчы i тройчы людзi знаходзiлi сюды дарогу, - злосна адказала кобра, але яны нiчога не гаварылi, пакуль я не знаходзiла iх вобмацкам у цемры, а тады крычалi, толькi зусiм нядоўга. А вы абое прыйшлi да мяне з хлуснёй, i чалавек i змяя, i хочаце, каб я вам паверыла, нiбыта майго горада больш няма i прыйшоў канец маёй службе. Людзi мала змяняюцца з гадамi. А я не змяняюся! Пакуль не падымуць камень i не прыйдуць жрацы са спевам знаёмых мне песняў, i не напояць мяне цёплым малаком, i не вынесуць адсюль на святло, я, я, я - i нiхто iншы! - буду Вартавым Княжацкага Скарбу! Горад памёр, кажаце вы, i сюды пранiклi каранi дрэў? Дык нагнiцеся ж i вазьмiце што хочаце! Няма нiдзе на зямлi такiх скарбаў! Чалавек са змяiнай мовай, калi ты зможаш выйсцi адсюль жывы тою дарогаю, якою прыйшоў, князi будуць табе слугамi!