Йохан Хейзинга - Осень средневековья
- Название:Осень средневековья
- Автор:
- Жанр:
- Издательство:неизвестно
- Год:неизвестен
- ISBN:нет данных
- Рейтинг:
- Избранное:Добавить в избранное
-
Отзывы:
-
Ваша оценка:
Йохан Хейзинга - Осень средневековья краткое содержание
Хейзинга Й.
Осень Средневековья / Пер. с нидерландского Д. В. Сильвестрова. -- 5-е изд.; просмотрено переводчиком. -- (Библиотека истории культуры).
ISBN 5-8112-0728-X
Книга нидерландского историка культуры Йохана Хейзинги, впервые вышедшая в свет в 1919 г., выдержала на родине уже более двух десятков изданий, была переведена на многие языки и стала выдающимся культурным явлением ХХ века. В России выходит третьим, исправленным изданием с подробным научным аппаратом.
"Осень Средневековья" рассматривает социокультурный феномен позднего Средневековья с подробной характеристикой придворного, рыцарского и церковного обихода, жизни всех слоев общества. Источниками послужили литературные и художественные произведения бургундских авторов XIV-XV вв., религиозные трактаты, фольклор и документы эпохи.
(c) Сильвестров Д. В., составление, перевод, 1988, dsilvestrov AT yahoo.com
(c) Харитонович Д. Э., комментарий, 1988
Осень средневековья - читать онлайн бесплатно ознакомительный отрывок
Интервал:
Закладка:
[20] Bonaventura. In secundum librum sententiarum, dist. 41, art. l, qu. 2; 30, 2, l, 34; in quart, lib. sent. d. 34, a. 1 qu. 2, Breviloquii pars II // Opera / Ed. Paris. 1871, III. P. 577a, 335. 438; VI. P. 327b, VII. P. 271a, b.
[21] Dion. Cart. De vitiis et virtutibus // Opera. XXXIX. P. 20.
[22] MacKechnie. Magna Carta. P. 401.
[23] Та же мысль высказывается в уже упоминавшейся булле Unigenitus. Ср. слова из Фауста Марло: "See, where Christ's blood streams in the firmament! One drop of blood will save me" ["Смотри, струится кровь Христа в небесной тверди! Меня спасет и капля этой крови"].
[24] Dion. Cart. Dialogion de fide cath. // Opera. XVIII. P. 366.
[25] Dion. Cart. Opera. XLI. P. 489.
[26] Dion. Cart. De laudibus sanctae et individuae trinitatis // Opera. XXXV. P. 137; De laud. glor. Virg. Mariae et passim. Употребление превосходных степеней восходит еще к Дионисию Ареопагиту.
[27] James. Op. cit. P. 419.
[28] Joanis Scoti De divisione naturae. Lib. III. Cap. 19 // Patrologiae cursus completus. Series latina. CXXII. Col. 681.
[29] Cherubinischer Wandersmann. I. 25.
[30] В упомянутой выше (прим. 50 к гл. XIV) работе М. d'Asbeck, как об этом свидетельствует уже само название, неоплатонический элемент в немецкой мистике и у Рюйсбрука подчеркивается в гораздо большей степени, чем это обычно стали делать после того, как были обнаружены томистские основы этой мистики.
[31 ]Opera. I. P. XLIV.
[32] Seuse. Leben. Kap. 3 / Ed. К. Bihlmeyer // Deutsche Schriften. Stuttgart, 1907. S. 14. Ср.: Кар. 5. S. 21, Zeile 3.
[33] Meister Eckchart. Predigten. № 60, 76 / Ed. F. Pfeiffer // Deutsche Mystiker des XIV. Jahrhunderts. Leipzig, 1857. II. S. 193. Z. 34 ff.; S. 242, Z. 2 ff.
[34] Tauler. Predigten. № 28 / Ed. F. Vetter (Deutsche Texte des Mittelalters. XI). B., 1910. S. 117, 30 ff.
[35] Ruusbroec. Dat boec van seven sloten. Cap. 1 9 // Werken / Ed. David. IV. P. 106-108.
[36] Ruusbroec. Dat boec van den rike der ghelieven. Cap. 43 / Ed. David. IV. P. 264.
[37] Ibid. Cap. 35. P. 246.
[38] Ruusbroec. Van seven trappen in den graet der gheesteliker minnen. Cap. 14 / Ed. David. IV. P. 53. Здесь "ontfonken" прочитано как "ontsonken" ["выпавших"].
[39] Ruusbroec. Boec van der hoechster waerheit / Ed. David. P. 263; ср.: Spieghel der ewigher salicheit. Cap. 25. P. 231.
[40] Spieghel der ewigher salicheit. Cap. 19. P. 144; Cap. 23. P. 227.
[41] 2 Пар., 6,1: "Dominis pollicitus est, ut habitaret in caligine" ["Господь вещал, что обитает во мгле"]; Пс., 17 (18), 12: "Et posuit tenebras latibulum suum" ["И содеял мрак покровом Своим"].
[42] Dion. Cart. De laudibus sanctae et individuae trinitatis per modum horarum // Opera. XXXV. P. 137 f.; XLI. P. 263 etc.; ср.: De passione dei salvatoris dialogus // Ibid. XXXV. P. 274: "ingrediendo caliginem, hoc est ad supersplendidissimae ac prorsus incomprehensibilis Deitatis praefatam notitiam pertingendo per omnem negationem ab ea" ["вступая во мрак, сиречь достигая вышепоименованного ведения преблистательной и всецело непостижимой Божественной природы чрез отвержение всякого об оной высказывания"].
[43] Jostes F. Meister Eckhart und seine Junger. Freiburg (Schw.), 1895. S. 95.
[44] Dion. Cart. De contemplatione. Lib. III, art. 5 // Opera. XLI. P. 259.
[45] Ibid. P. 269. -- Вслед за Дионисием Ареопагитом.
[46] Seuse. Leben. Kap. 4; цит. по: Вihlтеуеr. Deutsche Schriften. 1907. S. 14.
[47] Eckhart. Predigten. № 40. S. 136, 23.
[48] Ibid. № 9. S. 47 ff.
[49] Soliloquium animae // Thomas a Kempis. Opera omnia / Ed. М. J. Pohl. Freiburg, 1902-1910. 7 vol. I. P. 230.
[50] Thomas a Kempis. Op. cit. I. P. 222.
ГЛАВА СЕМНАДЦАТАЯ
[1] Alienor de Poitiers. Les honneurs de la cour. P. 184, 189, 242, 266.
[2] La Marsche. L'Estat de la maison etc. // ?uvres. IV. P. 56. О подобных вопросах см. выше, с. 51-- 52.
[3] Round J.H. The king's serjeants and officers of state with their coronation services. L., 1911. P. 41.
[4] О сокровищах Карла ср.: Burckhardt R.F. Anzeiger f. Schweiz. Altertumskunde, 1932. S. 247 ff.; там же имеется изображение "трех братьев" ("trois freres").
[5] Что примечательным образом распространилось на локомотивы, автомобили и (по крайней мере в Америке) лифты.
[6] Le livre des trahisons. P. 27.
[7] Rel. de S. Denis. III. P. 464 ff.; Juvenal des Ursins. P. 440; Noel Valois. La France et le grand schisme d'occident. P., 1896-1902. 4 vol. III. P. 433.
[8] Juvenal des Ursins. Op. cit. P. 342.
[9] Monstrelet. I. P. 177-- 242; Coville. Le veritable texte de la justification du duc de Bourgogne par Jean Petit // Bibliotheque de l'Ecole des chartes. 1911. P. 57. О предварительных набросках второй оправдательной речи, в которой Жан Пти должен был ответить на высказанные 1 1 сентября 1408 г. возражения аббата Фомы из Черизи, см.: Cartellieri O. Beitrage zur Geschichte der Herzoge von Burgund. V. Sitzungsberichte der Heidelberger Akademie der Wissenschaften. 1914. № 6; кроме того, см.: Seiferth W. Der Tyrannenmord von 1407 // Leipziger Dissertation. 1922. Далее обо всем касающемся Жана Пти подробно см.: Coville A. Jean Petit, la question du tyrannicide au commencement du 15[e] siecle. P., 1932.
[10] Leroux de Lincy. Le proverbe francais; ср.: Langlois E. Bibl. de L'Ecole des chartes. 1899. LX. P. 569; Ulrich J. /l Zeitschr. fur franz. Sprache u. Lit. 1902. XXIV. P. 191.
[11] Les grandes chroniques de France / Ed. Paris. IV. P. 478.
[12] Alain Chartier (ed. Duchesne). P. 717.
[13] Les Fortunes et adversitez de feu noble homme Jean Regnier; ср.: Champion P. Histoire poetique du 15[e] siecle. I. P. 229 ff.; Molinet. Faictz et Dictz / Ed. Paris. 1537. Fol. 80, 119, 152, 161, 170, 194; Coquillart. ?uvres. I. P. 6; Villon (ed. Longnon). P. 134.
[14] Roberti Gaguini Epist. et orat. (ed. Thuasne). II. P. 366.
[15] Gerson. Opera. IV. P. 657; I. P. 936; Camahan. The Ad Deum vadit of Jean Gereon. P. 61, 71 ; ср.: Leroux de Lincy. Le proverbe francais. I. P. LII.
[16] Geffroi de Paris I Ed. de Wailly et Delisle, цит. по: Bouquet. Requeil des Historiens des Gaules et de la France. XXII. P. 87; см.: Index rerum et personarum, s.v. Proverbia. P. 926.
[17] Froissart (ed. Luce). XI. P. 119; (ed. Kervyn). XIII. P. 41; XIV. P. 33; XV. P. 10; Le Jouvencel. I. P. 60, 62, 63. 74, 78, 93.
[18] "Je l'envie" -- "приглашаю", "вызываю" (термин карточной игры); "ic houd" -- "принято!" (в ответ на это). "Cominus et eminus" -- намек на поверье, что дикобраз способен также метать свои иглы.
[19] См.: Huizinga J. Aus der Vorgeschichte des niederlandischen Nationalbewu?tseins // Im Bann der Geschichte. Amsterdam, 1942. S. 213-302.
[20] См. выше, с. 126 - 127.
[21] Piaget A. Le livre Messire Geoffroy de Charny // Romania. 1897. XXVI. P. 369.
[22] L'abre des batailles. P. 1515; Michel le Noir; см. о Боне: Molinier. Sources de l'histoire de France. № 3861.
[23] Chap. 35, 85 bis (номера глав 80-90 в издании 1515 г. встречаются дважды), 124-126.
[24] Chap. 56, 60, 84, 132; Coopland G. Wt. The tree of battles and some of its sources, Tijdschrift voor rechtsgeschiedenis. V (1923). P. 173, подчеркивает явную зависимость Боне от Иоанна из Леньяно (ум. 1383). Однако именно те места, которые здесь рассматриваются, представляются изначально принадлежащими Боне. Об Иоанне из Леньяно см.: Ermini G. I trattati delia guerra e delia pace di G. da Legnano // Studi e memorie per la storia dell'universita di Bologna, 1924, VIII. В испанском рыцарском романе Tirante el Blanco [Тиранme Белый] отшельник вручает оруженосцу L'arbre des batailles как пособие по изучению рыцарства.
[25] Chap. 82, 89, 90 bis ff.
[26] Le Jouvencel. I. P. 222; II. 8, 93, 96, 133, 214.
[27] Les vers de maitre Henri Baude, poete du 15[e] sieecle, ed. Quicherat (Tresor des pieces rares ou inedites). 1856. P. 20-25.
[28] Champion. Villon. II. P. 182.
[29] Еще сильнее такой формализм у племен южноамериканских индейцев, где каждый, кто случайно поранится, должен выплатить своему клану вено за пролитие крови, ибо он пролил кровь клана. См.: Farrand L. Basis of American history. P. 198 (The American nation. A history. Vol. II).
[30] La Marche. II. P. 80.
[31] Ibid. P. 168.
[32] Chastellain. IV. P. 169.
[33] Chron. scand. II. P. 83.
[34] Petit-Dutaillis. Documents nouveaux sur les m?urs populaires etc.; ср.: Chastellain. V. P. 399; du Clercq. Passim.
[35] Du Clercq. IV. P. 264; ср.: HI. P. 180, 184, 206, 209.
[36] Monstrelet. I. P. 342; V. P. 333; Chastellain. II. P. 389; La Marche. II. P. 284, 331; Le livre des trahisons. P. 34, 226.
[37] Thomas Basin (ed. J. Quicherat). P. XLIV.
[38] Chastellain. III. P. 106.
[39] Gerson. Sermo de nativ. dimini // Opera. III. P. 947.
[40] Le Pastoralet. Vs. 2043.
[41] Jean Jouffroy. Oratio. I. P. 188.
[42] La Marche. I. P. 63.
[43] Gerson. Querela nomine Universitatis... // Opera. IV. P. 574; ср.: Rel de S. Denis. III. P. 185.
[44] Chastellain. II. P. 375; cp. p. 307.
[45] Commynes. I. P. 111, 363.
[46] Monstrelet. IV. P. 388.
[47] Basin. I. P. 66.
[48] La Marche. I. P. 60, 63, 83, 88, 91, 94, 134, № 1; III. P. 101.
[49] Commynes. I. P. 170, 262, 391. 413, 460.
[50] Basin. II. P. 417, 419; Molinet. Faictz et Dictz. Fol. 205. В третьей строке прочитано "sa" вместо "la".
[51] Deschamps. ?uvres. IX.
[52] Ibid. P. 219 ff.
[53] Ibid. P. 293 ff.
[54] Ср.: Marett. The threshold of religion. Passim.
[55] Monstrelet. IV. P. 93; Livre des trahisons. P. 157; Molinet. II. P. 129; ср.: du Clercq. IV. P. 203, 273; Theod. Pauli. P. 278.
[56] Molinet. I. P. 60.
[57] Molinet. IV. P. 417; Пантуфль -- туфелька, Курто (коротышка) -- деревенский духовой инструмент, Морнифиль (оплеуха) -- четверка (в картах).
[58] Gerson. Opera. I. P. 205.
[59] Le songe du vieil pelerin. Цит. по: Jorga. Phil. de Mezieres. P. 69, № 1.
[60] Juvenal des Ursins. P. 425.
Читать дальшеИнтервал:
Закладка: