Йохан Хейзинга - Осень средневековья
- Название:Осень средневековья
- Автор:
- Жанр:
- Издательство:неизвестно
- Год:неизвестен
- ISBN:нет данных
- Рейтинг:
- Избранное:Добавить в избранное
-
Отзывы:
-
Ваша оценка:
Йохан Хейзинга - Осень средневековья краткое содержание
Хейзинга Й.
Осень Средневековья / Пер. с нидерландского Д. В. Сильвестрова. -- 5-е изд.; просмотрено переводчиком. -- (Библиотека истории культуры).
ISBN 5-8112-0728-X
Книга нидерландского историка культуры Йохана Хейзинги, впервые вышедшая в свет в 1919 г., выдержала на родине уже более двух десятков изданий, была переведена на многие языки и стала выдающимся культурным явлением ХХ века. В России выходит третьим, исправленным изданием с подробным научным аппаратом.
"Осень Средневековья" рассматривает социокультурный феномен позднего Средневековья с подробной характеристикой придворного, рыцарского и церковного обихода, жизни всех слоев общества. Источниками послужили литературные и художественные произведения бургундских авторов XIV-XV вв., религиозные трактаты, фольклор и документы эпохи.
(c) Сильвестров Д. В., составление, перевод, 1988, dsilvestrov AT yahoo.com
(c) Харитонович Д. Э., комментарий, 1988
Осень средневековья - читать онлайн бесплатно ознакомительный отрывок
Интервал:
Закладка:
[23] Из обширной литературы на эту тему см.: Huet G. Notes d'histoire litteraire, III. Le Moyen Age, 1918. XX. P. 148; Stammler W. Die Totentanze. Leipzig, 1922.
[24] Обо всем этом см. также: Male E. L'Art religieux a la fin du moyen-age. II, 2: La Mort.
[25] Laborde. Ducs de Bourgogne. II, 1. P. 393.
[26] Несколько репродукций см.: Male E. Op. cit.; Gazette des beaux arts. 1918. Avril-juin. P. 167.
[27] Из исследований (Huet. Op. cit.) становится очевидно, что хоровод мертвецов является тем исходным мотивом, к которому в Totentanz [Пляске мертвых] безотчетно обращается Гете.
[28] Прежде ее ошибочно относили к значительно более раннему времени (ок. 1350 г.). Ср.: Ticknor G. Geschichte der schonen Literatur in Spanien (первоначально по-англ.). Leipzig, 1867. I. S. 77; Н. S. 598; Grober. Grundri? II, 1. S. 1180; II, 2. S. 428.
[29] ?uvres du roi Rene, I. P. CLII.
[30] Chastellain. Le pas de la mort. VI. P. 59.
[31] Ср.: Innocentius III. De contemptu mundi. Н. Сар. 42; Dion. Cart. De quatuor hominum novissimis // Opera. XLI. P. 496. См. прим. 5 к гл. XI.
[32] ?uvres. VI. P. 49.
[33] Chastellain. ?uvres. VI. P. 60.
[34] Villon. Testament. XLI, vs. 321-328 / Ed. Longnon. P. 33.
[35] Champion. Villon. I. P. 303.
[36] Male E. Op. cit. P. 389.
[37] Leroux de Lincy. Livre des legendes. P. 95.
[38] Подобную галерею, полную черепов и берцовых костей, еще и сейчас можно видеть в относящемся к XVII в. приделе церкви в Трегастеле в Бретани.
[39] Le livre des faits etc. P. 184.
[40] Journal d'un bourgeois. I. P. 233-234, 276, 392. Кроме того, см.: Champion. Villon. I. P. 306.
[41] A. de la Salle. Le reconfort de Madame du Fresne / Ed. J. Neve. P., 1903.
ГЛАВА ДВЕНАДЦАТАЯ
[1] Burckhardt J. Weltgeschichtl. Betr., l. Aufl. Berlin; Stuttgart, 1905, S. 99, 147.
[2] Heinrich Seuse. Leben / Ed. Bihlmeyer // Deutsche Schriften. 1907. S. 24, 25. Ср. поступок Джона Типтофта, графа Вустера, кровавого пособника Эдуарда IV и одновременно одного из первых гуманистов, обратившегося к палачу с просьбой обезглавить его, в честь Пресв. Троицы, тремя ударами.
[3] Gerson. Opera. II. P. 309.
[4] N. de Clemanges. De novis festivitatibus non instituendis // Opera / Ed. Lydius, Lugd. Bat. 1613. P. 151, 159.
[5] Gerson. Opera. II. P. 911.
[6] Acta sanctorum. Apr. III. P. 149.
[7] "Ac aliis vere pauperibus et miserabilibus indigentibus, quibus convenit ius et verus titulus mendicandi".
[8] "Qui ecclesiam suis mendaciis maculant et earn irrisibilem reddunt".
[9] Alanus Redivivus (ed. J. Coppenstein, 1642). P. 77.
[10] Commynes. I. P. 310; Chastellain. V. P. 27; Le Jouvencel. I. P. 82; Jean Lud // Deutsche Geschichtsblatter. XV. S. 248; Journal d'un bourgeois. P. 384; Paston Letters. II. P. 18; Ramsay J.H. Lancaster and York. II. P. 275; Play of Sir John Oldcastle. II. P. 2 etc. Cp. Huizinga J. Onnoozele kinderen als ongeluksdag // Tien studien. Haarlem, 1926. Verzamelde Werken. IV (Deutsch: Unschuldige Kindlein als Ungluckstag, in: Wege der Kulturgeschichte, Munchen, 1930. S. 281 ff.).
[11] Contra superstitionem praesertim Innocentum // Gerson. Opera. I. P. 203. O Жерсоне см.: James L. Connolly. John Gerson Reformer and Mystic // Recueil de travaux publies par les membres des conferences d'hist. et de phil. de l'Universite de Louvain. 2[e] ser. 1928. Fasc. 12.
[12] Gerson. Qaedam argumentatio adversus eos qui publice volunt dogmatisare etc. // Opera. II. P. 521 f.
[13] Johannis de Varennis Responsiones etc. // Gerson. Opera. I. P. 909.
[14] Journal d'un bourgeois. P. 259. В выражении "une hucque vermeille par dessoubz" следует читать "pai dessus".
[15] Contra vanam curiositatem // Opera. I. P. 86.
[16] Considerations sur Saint Joseph. III. P. 842-868; Josephina. IV. P. 753; Sermo de natalitate beatae Mariae Virginis. III. P. 1351; кроме того, см.: IV. P. 729, 731, 732, 735, 736.
[17] Gerson. De distinctione verarum visionum a falsis // Opera. I. P. 50.
[18] Schmidt С. Der Prediger Olivier Maillard // Zeitschrift f. hist. Theologie. 1856. S. 501.
[19] См.: Thuasne. Rob. Gaguini Ep. et Or. I. P. 72 ff.
[20] Les cent nouvelles nouvelles (ed. Wright), II. P. 75 ff., 122 ff.
[21] Le livre du chevalier de la Tour Landry / Ed. De Montaiglon. P. 56.
[22] Ibid. P. 257: "Se elles ouyssent sonner la messe ou a veoir Dieu" ["Словно бы услыхали они, как звонят к мессе, или узрели Господа"].
[23] Leroux de Lincy. Le livre de Proverbes francais. P., 1859. 2 vol. I. P. 21.
[24] Froissart (ed. Luce). V. P. 24.
[25] "Cum juramento asseruit non credere in Deum dicti episcopi" ["С бранью воскликнул он, что не верит в Бога означенного епископа"] (Rel. de S. Denis. I. P. 102).
[26] Laborde. II. P. 264, № 4238, опись 1420 г.; Ibid. II. P. 10, № 77, опись Карла Смелого, где, должно быть, имеется в виду эта же вещь. В муниципальной библиотеке Амьена хранится деревянная статуэтка Девы Марии испанской работы конца XVI в. В корпусе справа имеется углубление с помещенной там фигуркой младенца Иисуса из слоновой кости. См.: Luquet G.H. Representation par transparence de la grossesse dans l'art chretien // Revue archeologique. 1924. XIX. P. 143.
[27] Gerson. Opera. III. P. 947. Порицаемые им выражения мы находим во французском тексте рождественской молитвы (Didron. Iconographie chretienne. 1843. P. 582), тем самым доказывающей, до какой степени в действительности укоренилась данная ересь. В цитируемой молитве есть такие слова, обращенные к Богоматери: "...quant pour les pecheurs se voust en vous herbergier le Pere, le filz et le Seint-Esprit... par quoy vous estes la chambre de toute la Trinite" ["...когда грешников ради, по благоволению Отца, Сына и Святого Духа, возжелавших в Тебе обрести кров свой... и что Троицы всей Ты еси вместилище"].
[28] Journal d'un bourgeois. P. 366. № 2.
[29] Een nederl. aflaatbrief uit de 14[e] eeuw / Ed. J. Verdam, Ned. Archief voor Kerkgesch. 1990. P. 117-122.
[30] Eekhof A. De questierdes van den aflaat in de Noordelijke Nederlanden. s'Gravenhage. 1909. P. 12.
[31] Chastellain I. P. 187-- 189: въезд Генриха V и Филиппа Бургундского в Париж в 1420 г.; II. Р. 16: въезд Филиппа в Гент в 1430 г.
[32] Doutrepont. P. 379.
[33] Deschamps. III. P. 89. № 357; Le roi Rene, Traicte de la forme et devise d'un tournoy // ?uvres. II. P. 9.
[34] La Marche. II. P. 202.
[35] Monstrelet. I. P. 285; ср.: р. 306.
[36] Liber de virtutibus Philippi ducis Burgundiae. P. 13, 16 (Chron. rel. a l'hist. de la Belgique sous la dom. des ducs de Bourg. II).
[37] Molinet. II. P. 84-89; III. P. 98, Faictz et Dictz, fol. 47; ср.: I. P. 240, a также: Chastellain. III. P. 209, 260; IV. P. 48; V. P. 301; VII. P. 1 ff.
[38] Molinet. III. P. 109.
[39] Gerson. Oratio ad regem Franciae // Opera. IV. P. 662. Здесь, впрочем, Жерсон опирается на учение св. Фомы об ангелах; каждый ангел являет собою то, что на земле было бы названо степенью.
[40] Quinze joyes de mariage. P. XIII.
[41] Gerson. Opera. III. P. 229.
[42] Friedlander // Jahrb. d. K. Preu?. Kunstsammlungen, 1896. XVII. S. 206.
[43] Bernet Kempers K.J. // De Muziek. 1927. P. 350; ср.: Wetzer & Weite, Kirchenlexikon. Bd. 8. Col. 2040.
[44] Chastellain. III. P. 155.
[45] Н. van den Velden. Rod. Agricole, een Nederlandsch humanist der vijftiende eeuw. Leiden, 1911. I. P. 44.
[46] Deschamps. X. P. XLI. № 33. В предпоследней строке стоит "l'ostel", что, конечно, лишено смысла.
[47] Nic. de Clemanges. De novis celebritatibus non instituendis, Opera (ed. Lydius, 1613). P. 143.
[48] Le livre du chevalier de la Tour-Landry. P. 66, 70.
[49] Gerson. Sermo de nativitate Domini // Opera. III. P. 946, 947.
[50] Nic. de Clemanges. Op. cit. P. 147.
[51] Winckelmann O. Zur Kulturgeschichte des Strassburger Munsters // Zeitschr. f. d. Geschichte des Oberrheins. N. F. 1907. XXII. S 2.
[52] Dion. Cart. De modo agendi processiones etc. // Opera XXXVI, P. 198 f.
[53] Chastellain. V. P. 253 ff.
[54] См. выше, с. 55.
[55] Michel Menot. Sermones. Fol. 144 v. // Champion. Villon. I. P. 202.
[56] Le livre du chevalier de la Tour-Landry. P. 65; La Marche. II. P. 89; L'Amant rendu cordelier. P. 25, huitain 68; Rel. de S. Denis. I. P. 102.
[57] Nic. de Clemanges. Op. cit. P. 144.
[58] Christine de Pisan. ?uvres poetiques. I. P. 172; cp. p. 60; L'Epistre au dieu d'Amours. IL P. 3; Deschamps. V. P. 51, № 871; II. P. 185; vs. 75. Ср. выше, с. 129.
[59] L'Amant rendu cordelier.
[60] Michel Menot. Op. cit.
[61] Gerson. Expostulatio... adversus corruptionem juventutis per lascivas imagines et alia hujus modi // Opera. III. P. 291; ср.: De parvulis ad Cristum trahendis // Ibid. P. 281; Contra tentationem blasphemiae // Ibid. P. 246.
[62] Le livre du chevalier de la Tour-Landry. P. 80, 81; ср.: Machot. Livre du Voir-Dit. P. 143 ff.
[63] Le livre du chevalier de la Tour-Landry. P. 55, 63, 73, 79.
[64] Nic.de Clemanges. Op. cit. P. 145.
[65] Quinze joyes de mariage. P. 127; cp. p. 19, 25, 124.
[66] Froissart (ed. Luce). XI. P. 225 ff.
[67] Chron. Montis S. Agnetis. P. 341; Pool J. C. Frederik van Heilo en zijne schriften. Amsterdam, 1866. P. 126; ср.: с Хендриком Манде в: // W. Moll, Joh. Brugman en het godsdienstig leven onzer vaderen in de 15[е] eeuw. Amsterdam, 1854, 2 vol. I. P. 264.
[68] Gerson. Centilogium de impulsibus // Opera. III. P. 154.
[69] Deschamps. IV. P. 332, № 807; ср.: I. P. 272, № 146: "Si n'y a si meschant qui encor ne die "Je regni Dieu ..." ["И не сыщется ни одного столь ничтожного, кто бы не сказал: "Je regni Dieu".. " (см. прим. 10* к гл. XII)].
[70] Gerson. Adversus lascivas imagines // Opera. III. P. 292; Sermo de nativitate Domini // Opera. III. P. 946.
[71] Deschamps. I. P. 271 ff., № 145, 146. P. 217, № 105; ср.: II. P. LVI; Gerson. Opera. III. P. 85.
[72] Gerson. Considerations sur les peches de blaspheme // Opera. III. P. 889.
[73] Regulae morales // Ibid. III. P. 85.
[74] Ordonnances des rois de France. VIII. P. 130; Rel. de S. Denis. II. P. 533.
Читать дальшеИнтервал:
Закладка: