Этьен Жильсон - Избранное: Христианская философия
- Название:Избранное: Христианская философия
- Автор:
- Жанр:
- Издательство:Российская политическая энциклопедия
- Год:2004
- Город:Москва
- ISBN:5-8243-0497-1
- Рейтинг:
- Избранное:Добавить в избранное
-
Отзывы:
-
Ваша оценка:
Этьен Жильсон - Избранное: Христианская философия краткое содержание
Этьен Жильсон (1884–1978) — один из виднейших религиозных философов современного Запада, ведущий представитель неотомизма. Среди обширного творческого наследия Жильсона существенное место занимают исследования по истории европейской философии, в которых скрупулезный анализ творчества мыслителей прошлого сочетается со служением томизму как величайшей философской доктрине христианства и с выяснением вклада св. Фомы в последующее движение европейской мысли. Интеллектуальную и духовную культуру «вечной философии» Жильсон стремится ввести в умственный обиход новейшего времени, демонстрируя ее при анализе животрепещущих вопросов современности. Опираясь на экзистенциальное прочтение томизма, Жильсон акцентирует мысль о свободе выбора, дарованной человеку, и предназначении его как продолжателя дела божественного Творения. В данный том вошли работы: «Учение Декарта о свободе и теология», «Бытие и сущность», «Бог и философия», а также ряд статей последователей и учеников Жильсона, посвященных его разностороннему творчеству.
Избранное: Христианская философия - читать онлайн бесплатно полную версию (весь текст целиком)
Интервал:
Закладка:
[181]
«… сущность же эта — не что иное, как именно те вечные истины…» (loc. cit., I 152. Cf.: VII 380, стр[оки] 7-Ю [38*]).
[182]
Loc. cit., I 152 [39*].
[183]
Loc. cit, II 138.
[184]
VII 432. Cf.: IV 118–119. В другом месте Декарт выступает против еще одного примера, который приводит св. Фома при рассмотрении чисел: «Ratio circuli et duo et tria esse quinque, habent aeternitatem in mente divina» [42*], - пишет св. Форма в «Sum. theol.» I 16, 7. См.: V 224, 2–9 и VII 436, 12–14.
[185]
«Secundum hoc igitur vera et necesseria sunt aeterna, quia sunt in intellectu aeterno qui est intelltctus divinus solus» [43*] (Saint Thomas. Sum. Theol. I 10, 3, ad 3 m).
[186]
«Unde si nullus intellectus esset aeternus, nulla veritas esset aeterna. Sed quia solus intellectus divinus est aeternus, in ipso solo veritas aeternitatem habet» [44*](ibid., I 16, 7).
[187]
Loc. cit, II 138. Cf.: «Что математические истины, кои Вы именуете вечными…» (loc. cit., I 145 [45*]).
[188]
Princ. phil. I 19 [46*]и Письмо к Мерсенну от 21 января 1641 г. — III 284.
[189]
Loc. cit., I 152 [47*].
[190]
«Moneo inquam e contra plane repugnare si quod comprehendam, ut id quod comprehendo sit infinitum; idea enim infiniti ut sit vera, nullo modo debet comprehendi, quoniam ipsa incomprehensibilitas in ratione formali infiniti continetur» [48*](V 367–368).
[191]
Loc. cit., I 150 [49*].
[192]
«Unde recte dicunt sancti Patres, quidquid a Deo factum non est, vel Deum esse vel nihil esse. Justinus in expositione fidei; Cyrill. libro 1 in Joannem, cap. 6; Augustinus lib. 1 de Trinitate, cap. 6» (Suarez. Met. disp. 31, 2). Cf.: «In hac idea (Dei) tam immensa potentia continetur, ut intelligamus repugnare, si Deus existat, aliquid aliud praeter ipsum existere, nisi quod ab ipso sit creatum» (VII 188) [50*].
[193]
«Quicquid in Deo est, non est realiter diversum a Deo ipso, imo est ipse Deus» [51*](V 166).
[194]
Loc. cit., V 55 [52*]и Princ. phil. I 28.
[195]
Письмо к Мерсенну от 28 января 1641 г. — III 293, а также loc. cit., II 138.
[196]
«Ita nullis unquam fatigabimur disputationibus de infmito. Nam sane cum simus fmiti, absurdum esset nos aliquid de ipso determinare, atque sic illud quasi finire ac comprehendere conari» (Princ. phil. I 26) [53*].
[197]
Другие выдумывали еще и прочие дистинкции, чтобы подкрепить ими пагубные нелепости, в изобилии порождаемые схоластическими диспутами по сему вопросу. Но что до меня, не обращаю внимания на эти бесполезные споры, считая, что на самом деле бесконечен один только Бог…. и т. д. (Scipion du Pleix. Corps de Philosophie, t.l. Physique, p. 173–174. Изд. 1627 г.).
[198]
Ibid., p. 175.
[199]
Loc cit, I 146–147 [55*].
[200]
Princ. phil. I 26
[201]
Princ. phil. II 16. Письмо к Шаню от 6 июня 1647 г. — V 51–52 [57*].
[202]
VI 36, строка 5 [58*]. Princ. phil. II 4.
[203]
Princ. phil. II 21 [59*]. Письмо к Шаню от 6 июня 1647 г. — V 51–52.
[204]
«Locus alius est verus, alius imaginarius. Imaginarius quidem est, ut extra coelum spatium illud imaginarium, quod ibi quisque imaginari potest. Et vacuum etiam hie in mundo, si esset, imaginarius esset locus, imaginarium videlicet spatium; posset etiam imaginari superficies vacus» [60*]( Tolet. Physic. Text. 49, qu. 8.)
[205]
Письмо к Шаню от 6 июня 1647 г. — V 52 [61*].
[206]
«Unde erit machina mundi quasi habens ubique centrum, et nullibi circumferentiam: quoniam circumferentia et centrum Deus est, qui est ubique et nullibi» (De Cusa. De Docta ignor. 2, 12) [63*].
[207]
«… quaro quamvis sit maxime unum (scil. universum) est tamen ilia ejus unitas per pluralitatem contracta, sicut infinitas per finitatem…» (ibid., 2, 4) [64*].
[208]
«Universum vero cum omnia complectatur quae Deus non sunt, non potest esse negative infinitum, licet sit sine termino, et ita privative infinitum; et hac consideratione, nee finitum, nec infinitum est… Quare licet in respectu infinitae Dei potentiae quae est interminabilis, universum posset esse majus; tamen resistente possibilitate essendi, aut materia, quae in infinitum non est actu extensibilis, universum majus esse nequit, et ita interminatum, cum actu majus eo dabile non sit ad quod terminetur, et sit privative infinitum» [65*](ibid., 2, 1 (p. 24)). Cf. ibid., 2, 8 (p. 33) a «Unde quamvis…» et 2, 11 (p. 38) a «Cum igitur…»
[209]
В схоластике эта проблема обычно рассматривалась в форме следующего общего вопроса: «Possitne infinitum actu divina virtute produci an non?» [66*]. Относительно философов, отвечающих утвердительно, см.: Conimb. Phys. 3, 8, 2, 1.
[210]
E. a. Sancto Paulo. Sum. phil. Ill 84–85. Ср.: Conimb. Phys. 3, 8, 2, 2, ad 7-m Rat.
[211]
«Fieri enim posset ut cum duae lineae essent infmitae ex una parte, ex altera tamen parte fmitae, una fieri posset major altera absque ulla additione, sed sola motione seu trajectione unius prae altera» [67*] (E. a Sancto Paulo. Ibid.). Ср. еще один пример того же рода: Conimb. Loc. cit, ad 6-m Rat.
[212]
«Nam omne corpus physicum naturaliter cieri potest, vel motu recto, ut corpora gravia et levia, vel in orbem, ut sphaerae coelestes: sed corpus infinitum neutro modo valet mo turn sub ire: ergo nullum ejusmodi infinitum in natura datur darive potest» [68*](Conimb. Phys. 3, 8, 1, 3).
[213]
«Distinctio ilia ab auctore primum est inventa» [69*](V 167).
[214]
«Ut nomen infmiti soli Deo reservamus, quia in eo solo omni ex parte, non modo nullos limites agnoscimus, sed etiam positive nullos esse intelligimus» (Princ. phil. I 27) [70*].
[215]
Письмо к Шаню от 6 июня 1647 г. — V 51, стр[оки] 25–29 [71*].
[216]
Там же, стр[ока] 30.
[217]
«Quod ad nos attinet, nos non possumus unquam in illis (scil: mundus, numerus, etc.) terminum aliquem invenire, et sic nostri respectu sunt indefmita, quim etiam forsan infmita, nam indeflnitum semper et semper multiplicatum ut hie fit, est ipsum infinitum; sic etiam de numero, etc.» [72*](V 167). Cf. V 52, 19.
[218]
Loc. cit., V 52, lig. 21–25 et V 167.
[219]
Письмо к Мору от 5 февраля 1649 г. — V 274–275 [73*].
[220]
Lasswitz. Gesch. d. Atom. II 58–59.
[221]
Princ. phil. II 33 [74*].
[222]
Ibid., II 34 [75*].
[223]
Письмо к Мору от 5 февраля 1649 г. — V 274, стр[оки] 5-20 и 275, [строки] 7-13 [76*].
[224]
Conimb. Phys. 3, 8, 1, 3, ad 4-m Assert.
[225]
Princ. phil. II 35. Cf.: loc. cit. V 273, lig. 26 et sff. [77*]
[226]
Princ. phil. III 2 [78*].
[227]
Ibid., Ill 3 [79*].
[228]
VII 374–375. Декарт хочет, однако, отметить, что его физика может дать в руки апологетики оружие не менее эффективное, чем то, какое пытались извлечь из традиционной физики. Возможно, возражения Гассенди (VII 308–309) заставили его продумать этот момент [80*].
[229]
Письмо к Шаню от 6 июня 1647 г. — V 53–54 [81*].
[230]
Быт. 1, 26–30.
[231]
Пс. VIII 7.
[232]
«Si igitur motio ipsius coeli ordinatur ad generationem, generatio autem tota ordinatur ad hominem sicut in ultimum finem hujus generationis, manifestum est quod finis motiois coeli ordinatur ad hominem sicut in ultimum finem in genere generabilium et mobilium. Hinc est quod dicitur quod Deus corpora coelestia fecit in ministerium cunctis gentibus (Deuter. IV 19) [82*]» {Saint Thomas. Contr. Gent. III 22).
[233]
Conimb. De coelo 2, 3.
[234]
«Est etiam totius corporeae naturae universalis finis: Homo…; turn quia Deus spectabilem hunc mundum hominis gratia procreavit, eique singulari beneficio subjecit omnia; turn quia homo jure insitae nobilitatis, et eminentioris formae praerogativa, totam cor poream naturam ad se convocat, sibique arrogat» [83*](Conimb. Phys. 2, 9, 2, 1).
[235]
V 54, lig. 1.
[236]
Относительно того, что Бог, посредством нас, людей, есть высшая цель Вселенной, см.: Saint Thomas. Contr. gent. III 17: «Quod omnia ordinantur in unum finem qui est Deus» [85*], а также Conimb. Phys. 2, 9, 2, 1, ad «Est praetera…»
[237]
Princ. phil. III 1 [86*].
[238]
«Respondio dicendum quod ipse ordo in rebus sic a Deo creatis existens unitatem mundi manifestat. Mundus enim iste unus dicitur unitate ordinis, secundum quod quaedam ad alia ordinantur. Quaecumque autem sunt a Deo, ordinem habent ad invicem, et ad ipsum Deum… Unde necesse est quod omnia ad unum mundum pertineant. Et ideo illi potuerunt ponere plures mundos, qui causam mundi non posuerunt aliquam sapientiam ordinantem, sed casum, ut Democritus, qui dixit ex concursu atomorum factum esse hunc mundum, et alios infmitos» [87*] (Saint Thomas. Sum. Theol. 1,47,3).
[239]
Conimb. Decoelo 1, 8, 1,2.
[240]
Loccit.,V168.
[241]
Princ. phil. III 4 [88*]
[242]
Интервал:
Закладка: