Джордж Оруэлл - 1984 (на белорусском языке)

На шосты дзень Тыдня Нянавiсцi пасля дэманстрацый, прамоў, радасных воклiчаў, песняў, сцягоў, плакатаў, фiльмаў, васковых фiгур, барабаннага бою i трубнага гулу, тупату парадаў, грукату танкаў, рокату самалётаў, гарматных грымотаў - пасля шасцi дзён усяго гэтага, тады, калi вялiкi аргазм наблiжаўся да найвышэйшага пункту i агульная нянавiсць да Эўразii распалiлася да такога шаленства, што калi б у рукi натоўпу трапiлi дзве тысячы эўразiйскiх ваенных злачынцаў, якiх меркавалася публiчна павесiць у апошнi дзень мерапрыемстваў, гэты натоўп, пэўна, разарваў бы iх на шматкi - якраз у гэты момант было абвешчана, што Акiянiя ваюе зусiм не з Эўразiяй. Акiянiя ваюе з Усходазiяй. Эўразiя - саюзнiк Акiянii.

Вядома ж, пра тое, што адбылася змена, абвешчана не было. Проста ўсе паўсюль адначасова нечакана даведалiся, што вораг не Эўразiя, а Ўсходазiя. Ўiнстан якраз удзельнiчаў у дэманстрацыi на адной з плошчаў у цэнтры Лондана, калi гэта адбылося. Гэта было ўначы. Белыя твары i чырвоныя сцягi асвятлялiся прывiдным святлом пражэктараў. На плошчы таўклося некалькi тысяч чалавек, i сярод iх каля тысячы школьнiкаў у шпiёнскай форме. З трыбуны, абабiтай чырвонай тканiнай, гаварыў да натоўпу прамоўца з Унутранай Партыi, худзенькi чалавечак з неверагодна доўгiмi рукамi i вялiкiм голым чэрапам, прыкрытым парай рэдкiх пасмачак. Маленькая карлавая постаць, скурчаная ад нянавiсцi, адной рукой сцiскала мiкрафон, а другой, кашчавай i пагрозлiвай, рассякала паветра над галавой. Голас прамоўцы металiчна грымеў з дынамiкаў, бясконца выкрываючы зверствы, масавыя забойствы, дэпартацыi, рабункi, гвалт, катаваннi палонных, бамбардаванне цывiльнага насельнiцтва, хлуслiвую прапаганду, несправядлiвую агрэсiю, парушэнне дагавораў. Слухаючы яго, было амаль немагчыма не паверыць, а пасля не раз'юшыцца. Лютасць натоўпу расла з кожнай хвiлiнай, i голас прамоўцы патанаў у дзiкiм рыку, што мiмаволi вырываўся з тысячаў глотак. Найбольш разлютавана крычалi школьнiкi. Прамова цягнулася ўжо хвiлiн дваццаць, калi на трыбуну паспешлiва падняўся кур'ер i ўсунуў у руку прамоўцу нейкую паперу. Той разгарнуў яе i прачытаў, не спыняючы прамовы. Нi ў ягоным голасе, нi ў рухах, нi ў змесце прамовы нiчога не змянiлася, але iмёны раптам загучалi iначай. Нiчога яшчэ не было сказана, а па натоўпе прайшла ўжо хваля разумення. Акiянiя ваюе з Усходазiяй! Праз момант пачалася страшная мiтусня. Сцягi i плакаты, што аздаблялi плошчу, былi фальшывыя! На добрай палове з iх былi не тыя твары. Гэта быў сабатаж! Тут папрацавалi агенты Гольдштэйна! Пачалася тлумная iнтэрмедыя, пад час якой са сцен сарвалi плакаты, а сцягi раздзерлi на шматкi i растапталi. Асаблiва вызначалiся запалам Шпiёны - яны залазiлi на дахi i абразалi лозунгi, што вiселi на вяроўках поперак вулiцы. Але праз дзве-тры хвiлiны ўсё скончылася. Прамоўца, усё яшчэ душачы рукою мiкрафон, угнуўшы плечы, рассякаючы вольнай рукою паветра, няспынна гаварыў далей прамову. Праз хвiлiну з натоўпу зноў пачуўся дзiкi раз'юшаны рык. Дэманстрацыя Нянавiсцi працягвалася далей, як i да таго, памяняўся толькi яе аб'ект.

Калi Ўiнстан пасля пра гэта згадваў, яго ўразiла тое, што прамоўца перайшоў ад адной палiтычнай лiнii да другой якраз пасярэдзiне фразы, не толькi не спатыкнуўшыся, але нават не змянiўшы сiнтаксiчнай канструкцыi. Аднак у гэты момант Ўiнстана займалi iншыя справы. Бо якраз пад час хвiлiннага замяшання, калi здзiралi са сцен плакаты, нейкi чалавек, твару якога ён не ўбачыў, паляпаў яму па плячы i сказаў: "Прабачце, здаецца, вы згубiлi партфель". Ён безуважна ўзяў партфель, не сказаўшы нi слова. Ён ведаў, што трэба будзе чакаць некалькi дзён, перш чым ён зможа яго адчынiць. Адразу пасля дэманстрацыi ён пайшоў у мiнiстэрства, хоць было каля дваццацi трох гадзiн. Пайшлi i ўсе iншыя службоўцы мiнiстэрства. З тэлеглядаў гучалi загады, што запрашалi iх заняць свае месцы, але яны былi, бадай што, непатрэбныя.

Акiянiя ваявала з Усходазiяй. Значыць, Акiянiя заўсёды дагэтуль ваявала з Усходазiяй. Такiм чынам, значная частка палiтычнай лiтаратуры апошнiх пяцi гадоў цяпер поўнасцю састарэлая. Розныя справаздачы i запiсы, газеты, кнiгi, брашуры, фiльмы, дыскi, фатаграфii - усё трэба было выправiць з маланкавай хуткасцю. I хоць не было нiякiх спецыяльных указанняў, усе ведалi, што кiраўнiцтва аддзялення жадае, каб праз тыдзень нiдзе не засталося нiякай згадкi пра вайну з Эўразiяй цi пра саюз з Усходазiяй. Праца была нязносна цяжкая, тым болей што неабходныя дзеяннi нельга было назваць сваiмi iмёнамi. У аддзяленнi дакументацыi кожны працаваў васемнаццаць гадзiн за суткi, з двума трохгадзiннымi перапынкамi для кароткага сну. Са скляпоў прынеслi матрасы i расклалi па ўсiх калiдорах. Елi бутэрброды, пiлi каву "Перамога", якую развозiлi на вазочках работнiкi сталоўкi. Кожны раз, калi Ўiнстан спыняў працу для перапынку на сон, ён стараўся ўсё дарабiць, каб нiчога не пакiдаць на стале. Але калi ён нявыспаны, прадзiраючы вочы, цягнуўся назад у сваю кабiну, ён знаходзiў там новую навалу скручаных трубкай паперак, якiя сумётам закрывалi стол, да паловы завальвалi мовапiс i пачыналi ўжо падаць на падлогу. I таму кожны раз ён мусiў пачынаць з таго, што зграбаў паперы ў кучу i вызваляў трошкi месца. Але найгорш было тое, што праца яго не была цалкам механiчная. Часта дастаткова было толькi замянiць адно iмя другiм, але кожная дэталёвая справаздача патрабавала ўвагi i вынаходлiвасцi. Вельмi iстотна было нават ведаць геаграфiю, каб пераносiць вайну з адной часткi свету ў другую.

На трэцi дзень у яго ўжо нясцерпна балелi вочы, i ён мусiў штохвiлiны працiраць шкельцы акуляраў. Ён нiбы змагаўся з нейкай невыносна цяжкай фiзiчнай задачай, ад якой можна было i адмовiцца, але якую ён усё ж з раздражнёнай упартасцю iмкнуўся выканаць. Наколькi ён мог памятаць, яго зусiм не бянтэжыла, што кожнае слова, надыктаванае iм на мовапiс, кожная рыска яго чарнакрэса - чыстая хлусня. Ён, як i любы iншы ў аддзеле, дбаў адно пра тое, каб фальшаваннi былi дасканалыя. Ранiцай шостага дня навала папяровых скруткаў сунялася. За цэлыя паўгадзiны з трубкi пнеўматычнай пошты нiчога не з'яўлялася. Пасля выпаў адзiн скрутак, а тады зноў нiчога. Паўсюль амаль адначасова праца спынiлася. Увесь аддзел глыбока i патаемна ўздыхнуў. Была дароблена вялiзная праца, пра сутнасць якое, аднак, нельга было згадваць. Цяпер нiхто ўжо не мог дакументальна давесцi, што некалi адбывалася вайна з Эўразiяй. У дванаццаць нуль-нуль нечакана абвясцiлi, што ўсе супрацоўнiкi мiнiстэрства вольныя ад працы да заўтрашняе ранiцы. Ўiнстан усё яшчэ насiў з сабою партфель з кнiгай. Ён ставiў яго памiж ног, калi працаваў, i накрываў целам, калi спаў. Ён вярнуўся да сябе, пагалiўся i ледзь не заснуў у ваннай, хоць вада была ледзь цёплая.

З нейкiм пажадлiвым хрустам у суставах ён падняўся па сходах у пакойчык над крамай пана Чэрынгтана. Ён быў стомлены, але спаць ужо не хацелася. Ён расчынiў акно, запалiў маленькi брудны керагаз i паставiў вады на каву. Хутка павiнна была прыйсцi Джулiя, а пакуль што перад iм была Кнiга. Ён сеў у стары праседжаны фатэль i расшпiлiў раменьчыкi партфеля. Гэта быў цяжкi чорны том, пераплецены саматужна, без iмя аўтара i тытула на вокладцы. Друк таксама выглядаў трохi няроўным. Старонкi з краёў абтрапалiся i гарталiся лёгка, быццам кнiга прайшла ўжо праз мноства рук. На першай старонцы стаяў такi надпiс: