Радыё Свабода - Дарога праз Курапаты

Пажылая жанчына лічыць, што ў канфлікт вакол Курапатаў павінны ўмяшацца ўлады:

— Магілы нельга нішчыць, гэта сымбалі нашы, гэта карані нашыя.

— Што павінны зрабіць улады, каб не краналі магілаў?

— Гэта павінен паклапаціцца Лукашэнка, таму што іншага выйсьця няма. Што «бацька» рашыць. Мы ня ў сілах. Людзі, ведаеце, так — як начальства вырашыць зьверху. А шараговы чалавек ніколі не рашае такіх праблемаў.

— Вы лічыце, што магілы мусяць застацца некранутыя?

— Нельга кранаць. Ні ў якім выпадку нельга. Таму што гэта наша памяць. Мы памрэм, нас таксама будуць варушыць... Нельга.

Гэтая жанчына лічыць, што ў Курапатах павінен паўстаць мэмарыял. Такую думку падзяляюць многія апытаныя. Гаворыць студэнтка Белдзяржунівэрсытэту:

— Магілы — гэта наша сьвятое, і мы павінны іх зьберагчы. Я ня ведаю, як да гэтага ставяцца так лёгка — усё зраўнаць, згубіць. Мы павінны зрабіць так, каб яны захаваліся, каб гэта была памяць для нашых нашчадкаў. Магчыма, нейкі мэмарыяльны знак, які б нагадваў тым, хто будзе жыць пасьля нас, пра ахвяры.

Спадар сярэдніх гадоў лічыць, што ўсе будаўнічыя работы ў Курапатах трэба неадкладна спыніць:

— Проста павінны забараніць там будаўніцтва. Перагледзець праект, гэта ўсё рэальна. У наш час разьвітая тэхналёгія будаўніцтва. Усё залежыць ад уладаў, як яны захочуць — так і зробяць. Калі яны зробяць кальцавую дарогу на гэтым месцы, ня ведаю... Мне здаецца, што міне час, і іх пракляне народ за тое, што яны нарабілі.

Іншую думку выказаў толькі адзін чалавек:

— Ведаеш, мне ў прынцыпе ўсё роўна. Калі вырашылі добраўпарадкаваць, значыць, трэба.

— І ня важна, што гэта будзе на касьцях?

— Мне бяз розьніцы. Усё нашае жыцьцё пабудаванае на касьцях, і нічога ня зробіш.

Такім чынам амаль усе апытаныя (прыкладна 15 чалавек) заявілі, што разбурэньне магілаў — барбарства, якое трэба неадкладна спыніць.

1 кастрычніка 2001

УЖО БОЛЬШ ЗА ТЫДЗЕНЬ МОЛАДЗЬ ВАРТУЕ КУРАПАТЫ

Сябры Маладога Фронту ды іншых арганізацыяў рыхтуюцца да таго, што давядзецца бараніць гэтае месца ажно да Дзядоў.

Ганна Соусь:

У Курапатах усталявалі ўжо больш за 40 крыжоў. Самыя вялікія зь іх бачна амаль за кілямэтар. Найбольш уражвае, калі сьцямнее і побач з кожным крыжом гарыць сьвечка. Як распавёў Радыё Свабода лідэр Маладога Фронту Павал Севярынец, за ноч згарае каля 50 сьвечак. Увогуле ж жыцьцё абаронцаў Курапатаў цяпер досыць мірнае і поўнае гаспадарчых клопатаў. Распавядае Павал Севярынец:

— Прыбіралі сьмецьце, яго вельмі многа. Відаць, да Дзядоў некалькі талокаў давядзецца наладзіць. Тым ня менш, некаторыя сем’і яшчэ заходзяць у лес на пікнічок. Усім даводзіцца тлумачыць, што гэта за месца. Большасьць згортваецца і з разуменьнем сыходзіць. Будаўнікі паводзяць сябе спакойна, сюды ня йдуць. Былі зьвесткі, што сёньня закрыюць дарогу, але рух пакуль працягваецца.

Павал Севярынец мяркуе, што варта ўжо неяк вызначыцца з тым, як усё ж будзе адбывацца рэканструкцыя дарогі каля Курапатаў:

— Хутчэй за ўсё, калі аргкамітэт альбо палітыкі старэйшага пакаленьня ня здолеюць дасягнуць нейкага выніку, мы самі распачнем кампанію. Будзем зьвяртацца ў аблвыканкам, у гарвыканкам. Магчыма, будуць нейкія пікеты ўжо ў горадзе, накіраваныя на тых чыноўнікаў, што прымаюць рашэньні па гэтай дарозе.

Пры гэтым, падкрэсьлівае Павал Севярынец, маладафронтаўцы працягнуць вартаваць Курапаты. Магчыма, па часе ўсталююць вагончыкі, бо ночы становяцца ўсё халаднейшыя. Да сталічных абаронцаў Курапатаў ужо далучаюцца людзі зь іншых гарадоў Беларусі. Мой суразмоўца Дзяніс прыехаў сюды з Гомеля.

ДЗЯНІС: Даведаўся я праз рэчыцкіх... Прыехаў падтрымаць.

Штодня ў Курапаты прыходзяць сябры КХП БНФ. Сёньня Рыгор Кійко разам са сваім сябром рабілі крыжы з паваленых будаўнікамі дрэваў.

КІЙКО: Мы з гэтага лесу зробім вялікія крыжы, каб яны здалёк былі бачныя і нагадвалі людзям... Учора сем вялікіх крыжоў зрабілі. Шмат сяброў з КХП працавалі. Пакуль яшчэ дарогу не зачынілі, мы выкарыстаем гэты момант, каб паставіць яшчэ больш крыжоў. Будзем тут змагацца. Калі трэба, будзем зямлянкі рыць, бярвеньні ёсьць. Вытрымаем аблогу...

Сяброўка КХП БНФ Інэса Лейпч прыходзіць у Курапаты штодня І кожны дзень у яе зьяўляюцца новыя вершаваныя радкі пра гэтае месца:

Не чапайце Курапатаў!

Тут месца сьвятое.

Крыжы, магілы ў соснаў шатах

пакіньце ў спакоі!

Паглядзіце, нават птушкі

над гэтым сьвятым месцам

грамадою чыняць мужна

акцыю пратэсту.

А, можа, гэта й ня птушкі,

а ахвяраў дух крылаты

тут у хваляваньні кружыць,

шукаючы рады.

Не чапайце Курапатаў!

2 кастрычніка 2001

АКЦЫЯ МОЛАДЗІ Ў КУРАПАТАХ ПРАЦЯГВАЕЦЦА

На простай тэлефоннай сувязі — наша карэспандэнтка Ганна Соусь:

— Зараз у Курапатах ідзе дождж. Тут сабралася каля 20 чалавек.

— Ці бачыце Вы там новыя твары?

— Я бываю ў Курапатах штодня і кожны дзень бачу новых людзей. Некаторыя мяняюцца, прыходзяць празь дзень-два, але шмат і новых твараў. Вось я бачу, што тут зьявіліся новыя плякаты, яны доўгія, 10 мэтраў, прымацаваныя да дрэваў. Там напісана: «Тут пахаваныя бязьвінныя ахвяры сталінскіх рэпрэсіяў», «Курапаты – наш боль». Плякаты добра відаць з аўтамабіляў, што едуць па дарозе. Шмат кіроўцаў спыняюцца. Учора Курапаты наведала дэпутатка палаты прадстаўнікоў Вольга Абрамава.

Зараз побач са мной знаходзіцца сябра Маладога Фронту Зьміцер Ядчэня. Дзяржаўныя тэлевізія і радыё пакуль ніякім чынам не паведамлялі пра тое, што цяпер адбываецца ў Курапатах. Тым ня менш, Вольга Абрамава хоча ініцыяваць курапацкае пытаньне ў парлямэнце. Як Вы мяркуеце, Зьміцер, ці здольная палата прадстаўнікоў дапамагчы вырашыць гэтае пытаньне, ці ў стане яны дапамагчы абаронцам Курапатаў?

— Не, я лічу, што палата прадстаўнікоў у дадзены момант нічога ня можа вырашыць. Мы ўсе ведаем, што сабой уяўляе «палатка», ведаем яе паўнамоцтвы, ведаем, што яна прымае дасланае згары.

— Я чую там нейкія гукі, нібыта сякера. Што там у вас адбываецца?

ЯДЧЭНЯ: Так, гэта мы робім яшчэ некалькі крыжоў, якія паспрабуем сёньня ўсталяваць. Ну і таксама сячэм дровы для вогнішчаў.

— Радыё Свабода кожны дзень асьвятляе вашую акцыю. Ці адчуваеце вы зваротную сувязь праз Радыё з тымі людзьмі, якія прыходзяць да вас?

— Так. Вось учора шмат людзей вярталася зь лецішчаў, і яны казалі, што на лецішчах чулі Свабоду і чулі пра нашыя заклікі, таму яны прыяжджаюць сюды і падтрымліваюць нас матэрыяльна і маральна.

— Ці зьбіраецеся вы начаваць, колькі вас там застанецца?

— Кожную ноч нас тут застаецца 10—15 чалавек.

3 кастрычніка 2001